CPR (Kardiyopulmoner Resüsitasyon), kalp durması veya solunum yetmezliği gibi acil durumlarda hayat kurtarmak için uygulanan kritik bir müdahaledir. Doğru teknikle yapıldığında, beyne ve hayati organlara oksijen gitmesini sağlayarak zaman kazandırır. Bu yazıda, yetişkinlerde ve çocuklarda CPR uygulama adımlarını, dikkat edilmesi gereken noktaları ve yeni güncel protokolleri aktaracağız.

CPR’ın Önemi ve Temel Prensipleri
Kalp durduğunda, oksijenlenmiş kanın vücutta dolaşımı durur. Beyin hücreleri oksijensizliğe 4-6 dakika dayanabilir. Bu sürede CPR uygulamak, kalp masajı ve suni solunumla kan dolaşımını yeniden başlatmayı hedefler. 2023 Avrupa Resüsitasyon Konseyi protokollerine göre, erken müdahale ile sağkalım oranı %40’a kadar artabilir.

Yetişkinlerde CPR Adımları

1. Güvenliği Sağlama: Hastanın bulunduğu ortamda elektrik, yangın veya trafik riski olup olmadığını kontrol edin.
2. Bilinç Kontrolü: Hastanın omuzlarına hafifçe dokunup “İyi misiniz?” diye seslenin. Yanıt yoksa 112’yi arayın veya birine aratın.
3. Solunum ve Nabız Kontrolü: Başını geriye itip çeneyi kaldırarak solunumu dinleyin. 10 saniyeden fazla nabız aramayın.
4. Kalp Masajına Başlama: Hastayı sert bir zemine yatırın. Göğüs kemiğinin alt yarısına (iman tahtası) iki elinizi üst üste koyun. Dirsekleri kırmadan dakikada 100-120 bası hızıyla 5-6 cm derinliğe bastırın.
5. Suni Solunum: 30 kalp masajı sonrası başı geriye itip çeneyi kaldırarak burunu kapatın. Ağızdan ağıza 2 kez 1’er saniyelik nefes verin. Göğsün yükseldiğini gözlemleyin.

Çocuklarda ve Bebeklerde CPR Farkları

• 1-8 Yaş Çocuklar: Tek el kullanarak 5 cm derinliğe masaj yapın. Suni solunumda burun ve ağız birlikte kapatılmaz, sadece ağız kullanılır.
• 0-1 Yaş Bebekler: İki parmakla (göğüs merkezine) dakikada 120 bası uygulayın. Suni solunum için ağız hem burunu hem ağzı kapatacak şekilde yerleştirilir.

Otomatik Eksternal Defibrilatör (AED) Kullanımı
AED cihazı, kalp ritmini analiz edip şok gerekip gerekmediğini belirler. Yetişkinlerde pedlar sağ köprücük kemiği ve sol koltuk altına, bebeklerde ise ön-arka pozisyona yerleştirilir. Cihaz talimatları takip edilerek şok uygulanır ve hemen CPR’a devam edilir.

CPR Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Kaburga kırılması riskine rağmen masajı durdurmayın.
• Suni solunum sırasında göğsün yükselmediğini fark ederseniz, hava yolunu tekrar kontrol edin.
• Yorgunluk durumunda başka birinden yardım isteyerek devir teslim yapın.

CPR Sonrası Bakım ve İzlem
Hasta nefes almaya başlasa bile mutlaka profesyonel tıbbi yardım gelene kadar yanında kalın. Bilinci kapalı hastaları kurtarma pozisyonuna alarak solunum yolunun açık kalmasını sağlayın.

CPR Eğitiminin Önemi
Her yıl 350.000’den fazla kişi kalp durması nedeniyle hayatını kaybediyor. İlk 3 dakikada CPR uygulanması, sağkalım şansını 3 kat artırıyor. Bu nedenle, sertifikalı ilk yardım eğitimleri almak ve becerileri düzenli tazelemek hayat kurtarıcı olabilir.