CPK (Kreatin Fosfokinaz), vücutta enerji üretiminde kritik rol oynayan bir enzimdir. Kas hücrelerinde, beyinde ve kalpte yoğun olarak bulunan bu enzimin kandaki seviyeleri, özellikle kas ve kalp hastalıklarının teşhisinde önemli bir gösterge olarak kullanılır. CPK testi, doktorların kas hasarı veya kalp krizi şüphelerini değerlendirmek için sıklıkla başvurduğu bir kan analizidir.

CPK Testi Neden Yapılır?
Bu test genellikle kas yıkımından şüphelenilen durumlarda istenir. Ani başlayan kas ağrıları, idrar renginde koyulaşma veya açıklanamayan halsizlik gibi belirtilerde kas hasarını tespit etmek için kullanılır. Kalp krizi şüphesi olan hastalarda troponin testiyle birlikte değerlendirilir. Ayrıca statin grubu kolesterol ilaçlarının yan etkilerini izlemek ve nörolojik bazı hastalıkların tanısında da yol göstericidir.

Normal CPK Değerleri
CPK seviyeleri yaş, cinsiyet ve laboratuvara göre değişiklik gösterebilir. Yetişkin erkeklerde normal aralık genellikle 39-308 U/L, kadınlarda ise 26-192 U/L‘dir. Bu değerlerin üzerindeki sonuçlar doktor tarafından değerlendirilmelidir.

CPK Yüksekliğinin Nedenleri

• Kas Travmaları: Ağır egzersiz, cerrahi operasyonlar veya kazalar sonrası kas dokusunda oluşan hasarlar
• Kalp Sorunları: Kalp krizi, miyokardit veya kalp ameliyatları sonrası
• Kas Hastalıkları: Polimiyozit, dermatomiyozit veya kas distrofileri
• İlaç Etkileri: Statinler, anestezik maddeler veya antipsikotik ilaçlar
• Nörolojik Nedenler: Epilepsi nöbetleri veya inme
• Enfeksiyonlar: Ağır grip veya COVID-19 gibi viral enfeksiyonlar

CPK Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Düşük CPK seviyeleri genellikle klinik endişe yaratmaz. Hamilelik döneminde, alkolik karaciğer hastalığında veya romatoid artrit gibi kronik inflamatuar durumlarda hafif düşüşler görülebilir. Tiroid hormonlarının aşırı yüksek olduğu durumlarda da CPK değerleri düşebilir.

Yüksek CPK Belirtileri

• Kaslarda şiddetli ağrı ve hassasiyet
• İdrar renginde koyulaşma (miyoglobinüri)
• Açıklanamayan yorgunluk ve halsizlik
• Eklem hareketlerinde kısıtlılık
• Nefes darlığı veya göğüs ağrısı (kalp tutulumunda)

Test Nasıl Yapılır?
Kol damarından alınan kan örneği ile analiz edilir. Test öncesi özel bir hazırlık gerekmez ancak ağır egzersiz sonrası yapılırsa yalancı yükseklik görülebilir. Sonuçlar genellikle 24 saat içinde çıkar.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:

• İlaç kaynaklı yükselmelerde ilaç değişimi
• Kas inflamasyonlarında kortikosteroid tedavisi
• Hidrasyon tedavisi (böbrek korumak için)
• Kalp krizinde acil müdahale protokolleri

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?
İstirahatle geçmeyen kas ağrıları, koyu renkli idrar veya göğüs ağrısı gibi belirtilerde zaman kaybetmeden iç hastalıkları uzmanına veya kardiyoloğa başvurulmalıdır. Özellikle statin kullanan hastalar düzenli CPK takibi yaptırmalıdır.