Cilt hastalıkları, epidermis ve alt tabakaları etkileyen, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilen sağlık sorunlarıdır. Genetik faktörler, çevresel etkenler ve bağışıklık sistemi kaynaklı bu hastalıklar, erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir.
Cilt Hastalıkları Türleri ve Özellikleri
Egzama, ciltte kaşıntılı kızarıklık ve pullanmayla seyreden kronik inflamatuar bir durumdur. Sedef hastalığı ise gümüş renkli pullarla kaplı kalın plaklarla karakterizedir. Akne, özellikle ergenlik döneminde yağ bezlerinin tıkanması sonucu ortaya çıkar. Vitiligo, melanin kaybı nedeniyle ciltte beyaz lekeler oluştururken, mantar enfeksiyonları kaşıntılı dairesel lezyonlarla kendini gösterir.
Yaygın Belirtiler
- Şiddetli kaşıntı ve yanma hissi
- Kızarıklık, şişlik veya kabarıklıklar
- Pullanma, kabuklanma veya deride kalınlaşma
- Sıvı dolu kabarcıklar veya yaralar
- Renk değişiklikleri (beyazlaşma veya koyulaşma)
Teşhis Yöntemleri
Dermatologlar öncelikle fizik muayene ile lezyonların dağılımını değerlendirir. Şüpheli durumlarda deri biyopsisi, alerji testleri veya kültür örnekleri istenir. Wood lambası muayenesi mantar enfeksiyonlarında, dermatoskopi ise benlerin incelenmesinde kullanılır.
Tedavi Yaklaşımları
- Topikal Tedaviler: Kortikosteroid kremler, nemlendiriciler ve antifungal merhemler
- Sistemik İlaçlar: Ağır vakalarda oral retinoidler, immünsupresifler veya biyolojik ajanlar
- Fototerapi: UV ışın tedavisi özellikle sedef ve vitiligoda etkilidir
- Lazer Tedavisi: Rozasea, skar ve pigmentasyon problemlerinde kullanılır
Risk Faktörleri ve Korunma
Genetik yatkınlık, stres, kimyasallara maruziyet ve hijyen eksikliği riski artırır. Korunmak için pH nötr temizleyiciler kullanılmalı, güneşten koruyucu ürünler düzenli uygulanmalı ve nemlendirici kullanımı ihmal edilmemelidir. Alerjen maddelerle temas sınırlandırılmalı, sentetik kumaşlar yerine pamuklu giysiler tercih edilmelidir.
Yanlış Bilinenler ve Gerçekler
Sedefin bulaşıcı olduğu inancı yaygındır ancak bu tamamen yanlıştır. Aknenin sadece ergenlikte görüldüğü düşüncesi ise yetişkinlerin %40’ını etkileyen bu durumu göz ardı eder. Egzamanın sadece cildi etkilediği sanılır oysa uyku kalitesini ve psikolojik durumu da bozar.
Beslenmenin Rolü
Omega-3 yağ asitleri (somon, ceviz) inflamasyonu azaltır. Çinko açısından zengin besinler (kabak çekirdeği, baklagiller) cilt bariyer fonksiyonunu güçlendirir. Probiyotik yoğurtlar bağırsak-cilt eksenini düzenlerken, aşırı şeker ve işlenmiş gıdalar semptomları şiddetlendirebilir.
İleri Evrelerde Komplikasyonlar
Kontrol altına alınmayan cilt hastalıkları ikincil enfeksiyonlara, psikolojik travmalara ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe yol açar. Özellikle açık yaralar sepsis riski taşır.
Ne Zaman Dermatoloğa Başvurulmalı?
Lezyonlar iki haftada iyileşmiyorsa, ağrı veya ateş eşlik ediyorsa, yüz veya genital bölge etkilendiyse, hızla yayılan döküntüler varsa acilen uzmana danışılmalıdır.
