Çene Uyuşması

Çene Uyuşması Nedir?

Çene uyuşması toplumda görülebilen semptomlardan biridir. Çene uyuşması çok farklı neden kaynaklı olabilmektedir. Altta yatan durum hekim tarafından hastanın incelenmesiyle ortaya çıkar. Yüz bölgesi çok çeşitli sinirleri içeren bir bölgedir. Bu bölgedeki sinirlerden birinin hasarlanması çene bölgesinde uyuşmaya neden olabilmektedir. Nedene bağlı olarak uyuşma çene bölgesinin haricinde yüz gibi bölgelerde de hissedilebilir. Ayrıca çenenin tamamı veya bir kısmı etkilenebilir.

Çene uyuşmasına çok spesifik olan ancak nadir olan uyuşmuş çene sendromu denilen bir durum vardır. Bu sendromda çeneye ek olarak alt dudak gibi bölgelerde de uyuşma hissi olur. Genelde çenenin sadece bir tarafını etkileyen bu sendrom sinir hasarı nedeniyle oluşur. Sinir hasarının nedeni ise kanser gibi ciddi bir neden olabilmektedir.

Çene Uyuşması ile İlişkili Olan Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?

Çene uyuşmasına neden olan hastalıklar, uyuşma haricinde başka semptomlara da neden olabilmektedir. Bu ek belirtiler ayrıca hastalığın teşhisinde de hekime oldukça yardımcı olmaktadır. Çene uyuşmasına ek olarak görülebilecek belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

a-) Yüzde uyuşma

b-) Çene ve yüz bölgesinde yanma hissi

c-) Çenede gıdıklanma hissi

d-) Çene bölgesinde ağrı

e-) Diş ağrısı

f-) Çiğneme esnasında ağrı

g-) Ağız kokusu

h-) Vücudun diğer bölgelerinde uyuşma ve hissizlik

ı-) Yüzde ve çenede şişme

Çene Uyuşması Nedenleri Nelerdir?

Çene uyuşmasının birçok farklı nedeni olabilmektedir. Bu nedenlere bağlı olarak çene uyuşması dışında farklı belirtiler de görülebilmektedir. Çene uyuşması nedenleri genel olarak diş ile ilgili durumlardır ve çok büyük sorunlara neden olmaz. Ancak çok daha farklı ve önemli nedenler de tespit edilebilir.

Uyuşmuş Çene Sendromu

Uyuşmuş çene sendromu (NCS), çene ucu siniri olarak da bilinen mental sinirin dağılım yerinde yani genelde çene etrafında uyuşukluk hissedilmesi durumudur. Bu duruma mental nöropati adı da verilmektedir. Uyuşmuş çene sendromunda çoğunluk çene olmak üzere dudaklarda ve diş etlerinde de uyuşma, karıncalanma veya iğne batma hissi olabilmektedir. Uyuşmuş çene sendromu bazı durumlarda diş ile ilgili problemlerden dolayı olsa da çoğu zaman diş problemleriyle veya hekimler tarafından yapılan diş işlemleriyle ilgisi yoktur.

Özellikle yetişkinlerde uyuşmuş çene sendromu, çene bölgesine yayılmış meme kanseri ve lenfoma gibi kanserlerle ilişkilidir. Çeneye yakın tümör hücrelerinin çeneye sıçramasıyla bu bölgedeki sinirler hasar almaya ve bunların üzerinde basınç oluşmaya başlar. Bu durumda da hasar alan sinir çene bölgesinde uyuşmalara neden olur. Kanserler dışında multipl skleroz gibi sinirleri etkileyen hastalıklarda da uyuşmuş çene sendromu oluşabilmektedir. Yapılan araştırmalara göre uyuşmuş çene sendromuna en sık olarak neden olan kanser türleri şu şekilde sıralanabilir:

a-) Meme kanseri

b-) Akciğer kanseri

c-) Prostat kanseri

d-) Melanom

e-) Lösemi

f-) Lenfoma

Anestezi

Diş işlemleri sırasında acı hissetmemek adına uygulanan anestezi iğneleri sonrası belli bir süre çene uyuşması oldukça normal olan bir durumdur. Ancak bazı anestezi türleri normalden daha uzun süre çene uyuşmasına neden olabilmektedir. Bunun nedeni hem anestezinin türü hem yapılan doz hem de kişinin özelliklerine bağlı olarak değişebilmektedir. 

Normalde anestezi maddeleri işlemden kısa bir süre sonra vücuttan atılmalı ve durum yavaş yavaş normalde dönmelidir. Diş işlemleri sırasında uygulanan anestezilerde ayrıca dudak, yanak gibi bölgelerde de uyuşma hissi oluşur. Anestezi ne kadar fazla olursa olsun uzun sürse de sonunda çene uyuşması geçecektir.

Çene Travmaları

Çene bölgesine alınan travmalar ve bunların sonucunda oluşan yaralanmalar, bazen çene uyuşmasına neden olabilmektedir. Bunun nedeni darbe alan bölgedeki dokuların zarar görmesi, o bölgede bir vücut cevabının oluşması, o bölgesinin şişmesi ve bu inflamatuar durumun yani şişmenin sinirlere baskı yaparak çene uyuşmasına neden olmasıdır. Her çene bölgesine alınan darbe uyuşmaya neden olmaz. Darbenin şiddeti, etkilenen bölge ve kişinin özellikleri durumu değiştirebilmektedir.

Diş Çekimi ve Diş Apsesi

Bazı durumlarda özellikle sıkıntılı diş çekimleri sonrasında çenenin bir bölümünde anestezi dışında bir uyuşma ve ağrı hissedilebilmektedir. Diş çekilmesi o bölgede bir travmaya neden olur. Bu travmada o bölgedeki sinirler etrafında bir iltihabi yanıt oluşturarak sinirlere baskı yapar. Bu basınç da uyuşmaya neden olur. Zaman ilerledikçe uyuşma ve ağrı kendiliğinden kaybolur. Diş veya diş eti apseleri, diş çevresinde biriken irin dolu yapılardır. Apsenin boyutu arttıkça özellikle mental sinir üzerindeki basınç artar ve çene uyuşması görülür.

Diyabetik Nöropati

Diyabet yani şeker hastalığı vücutta bulunan insülin hormonunun yetersiz olmasından dolayı kan şekerinin yüksek olması durumudur. Özellikle tedavi ile kontrol altına alınmamış diyabet hastalarında, bir süre sonra sinirlere hasar veren bir durum olan diyabetik nöropati görülebilmektedir. Diyabetik nöropatide etkilenen sinirler genellikle el, kol ve bacakları etkiler. Ancak bazı durumlarda baş bölgesindeki sinirler de etkilenebilmektedir. Diyabetin nöropatide kafadaki bir sinir zarar görürse, etkilenen sinire bağlı olarak görme değişiklikleri, yüzde ağrı, kasları kontrol etmede güçlük, çene uyuşması gibi semptomlar görülebilir. 

Çene Uyuşması Teşhisi

Hastada bilinmeyen bir nedenden dolayı çene uyuşması varsa, öncelikle hekim hastanın tıbbi öyküsünü alır ve daha sonra fizik muayene yapar. Çene uyuşmasının nedeni basit bir diş işlemi sonrası anestezisi veya çeneye alınan bir darbe olabilmektedir. Tüm bunların teşhisi sadece alınan tıbbi öykü ile koyulabilir. Yine aynı şekilde diş apsesi gibi bir durum uyuşmanın nedeni ise tıbbi öykü ve bir diş hekimin yaptığı muayene durumun anlaşılması için yeterli olacaktır. Daha sonra duruma neden olabilecek hastalık hakkında bir fikir sahibi olunduğunda bu hastalığın teşhisi için başka testler yapılmak istenebilir.

Uyuşmuş çene sendromu en sık olarak kanserlere bağlı oluştuğu için hekim tanısı olan bir kanserin olup olmadığını sorgular. Daha sonra da bu kanserin çene bölgesine bir yayılım yapıp yapmadığını anlamak için bir dizi test yapabilir. Bu tetkikler şu şekilde sıralanabilir:

Tomografi taraması: Bilgisayarlı tomografi güçlü X ışınlarını kullanarak hekime şüphelenilen bölge hakkında ayrıntılı görüntüler sunar. Bunların incelenmesiyle tanı konabilir. Ayrıca bazı durumlarda görüntüyü daha net hale getirmek için damar yolunda kontrast madde denilen ilaçlar verilebilir.

Emar taraması: Emar da manyetik dalgaları kullanarak vücudun ayrıntılı görüntülerinin elde edildiği bir yöntemdir ve kanser yayılımı hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar.  

Nükleer tıp taramaları: Nükleer tıp görüntüleme yöntemlerinde, hastaya damar yolundan radyoaktif madde denilen ilaçlar verilir ve uygun aletlerle belli görüntüler alınır. Böylelikle kanser ve yayılımı hakkında fikir sahibi olunabilir.

Diyabetik nöropati gibi tüm sistemi etkileyebilen durumlar da çene uyuşması görülebilmektedir. Bunların teşhisinde öncelikle hastanın şeker hastalığı öyküsü tanıya oldukça yardımcıdır. Tanı almamış hastalarda da yapılan kan şekeri ölçümleriyle tanı konabilmektedir. Diyabetik nöropatiye bağlı gelişen çene uyuşması tanısı konmadan önce öncelikle diğer durumların dışlanması gerekmektedir.

Çene Uyuşması Tedavisi

Çene uyuşmasının tedavisi altta yatan durumun düzeltilmesi ile birlikte mümkün olmaktadır. Uyuşmuş çene sendromu gibi bir durum çene uyuşmasına neden oluyorsa ve bu hastalığın sebebi bir kanserin çene bölgesine yayılmasıysa öncelikle kanserin tedavi edilmesi gerekir. Doğal olarak daha sonrasında neden ortadan kaldırıldığı için çene uyuşması da düzelecektir. Uyuşmuş çene sendromuna sıkça sebep olan kanserlerden olan meme kanseri ve lenfomalar, uygun kemoterapi ve radyoterapi yöntemleriyle tedavi edilebilmektedir. Bu uygulamalardan sonra da cerrahi gerekebilmektedir.

Çene uyuşmasının nedeni çene bölgesine alınan bir darbe ise bu bölgede bir şişlik oluşur ve bu şişlik sinirlere baskı yapar. Bu yüzden bu bölgedeki şişliğin ve yaralanmanın iyileştirilmesi çene uyuşmasını da düzeltecektir. Bunun için darbe bölgesine belli aralıklarla buz tutmak, inflamasyonu bastıracak yani şişliğin artmasını engelleyecek bazı anti inflamatuar ilaçlar kullanmak duruma iyi gelecektir. Aşırı olmayan travmalarda en geç bir haftaya kadar düzelme gözlenir.

Diş çekimi sonrasında da travmaya bağlı olarak çene uyuşması görülebilmektedir. Diş çekimi sonrası görülen uyuşmalar için fazla bir müdahaleye gerek yoktur. Zaman ilerledikçe vücut durumu kontrol altına alarak uyuşma ve ağrıyı kendi kendine iyileştirecektir. Diş apseleri gibi çene uyuşmasına neden olan durumlarda ise apsenin kuruması için bazı antibiyotik tedaviler gerekebilmektedir. Bunun da en kısa süre içinde yapılması gerekir. Çünkü diş apseleri daha sonra başka bölgelere enfeksiyon yayılmasına neden olarak daha büyük sorunlara yol açabilmektedir.

Diyabetik nöropatiye bağlı gelişen çene uyuşmalarında bazı durumlarda özellikle bir sinir basısı gibi duruma neden olmayan durumlarda tedavi gerekmeyebilmektedir. Uyuşma kendiliğinden birkaç hafta içinde geri dönebilmektedir. Ancak daha sonra tekrar etme olasılığı da vardır. Bu yüzden esas olarak sadece çene uyuşması için değil nöropatinin diğer görülen semptomlarına yönelik ilaç tedavilerinin kullanılması ve şeker hastalığının kontrol altına alınması gerekmektedir.

Çene Uyuşması Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Çene uyuşmasına neden olan durumlar genelde diş hastalıkları, diş işlemleri gibi basit durumlardır. Bu hastalıklar için bir hekime başvurmak ve durumun anlaşılmasını sağlamak yeterlidir. Daha sonrasında hekim bir tedaviye gerek duymayabilir. Ancak diş apsesi gibi uyuşma nedenlerinde tedavi uygulanmadığı takdirde dişte olan enfeksiyon beyin gibi bölgelere yayılarak buralarda da apselere neden olabilmektedir. Bu ciddi bir durumdur. Bu yüzden çene uyuşması durumunda hekime başvurmak gerekir. Ayrıca çene uyuşma sendromu gibi durumlara en sık neden olan durumlar kanserlerdir. Bu tür kanserler tedavi edilmediği takdirde ölüme sebep olabilmektedir.

Çene Uyuşması için Hangi Doktora Gidilir?

Çene uyuşması için gidilmesi gereken bölüm altta yatan duruma göre değişiklik gösterir. Çene uyuşmalarına genellikle diş sorunları neden olduğu için esas olarak bir diş hekimine başvurmak gerekir. Ancak sinir hasarının başka bir neden kaynaklı olduğu düşünülüyorsa bir nöroloji hekimine başvurulabilir. Ayrıca altta yatan neden diyabet, kanser gibi bir nedense dahiliye uzmanına veya diyabet için endokrin, kanser için de onkoloji bölümlerine başvurulabilir. Çene uyuşması çoğu zaman büyük bir problem nedeniyle olmasa da tedavi edilmediği takdirde bazı hastalıklar büyük sorunlara yol açabilir. Bu yüzden herhangi bir çene uyuşması uzun sürüyorsa en azından durumu anlamak için bir hekime başvurulmalıdır.