Çene ağrısı, temporomandibular eklem (TME) ve çevresindeki yapıları etkileyen yaygın bir şikayettir. Bu ağrı; konuşma, çiğneme ve esneme gibi temel fonksiyonları kısıtlayarak yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte çene ağrısına dair bilinmesi gerekenler:

Çene Ağrısının Başlıca Nedenleri
Çene ağrısı genellikle multifaktöriyel sebeplerle ortaya çıkar. Temporomandibular eklem disfonksiyonu (TME), diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm), diş çürükleri ve enfeksiyonlar en yaygın sebeplerdir. Travmatik yaralanmalar, osteoartrit, sinir sıkışması veya trigeminal nevralji gibi nörolojik sorunlar da ağrıyı tetikleyebilir. Stres kaynaklı kas gerginliği ise özellikle gece diş sıkmayla birleşince kronik ağrılara yol açar.

Çene Ağrısının Belirtileri

• Çiğneme veya esneme sırasında şiddetlenen ağrı
• Kulak çevresinde zonklama hissi ve baş ağrısı
• Çene ekleminden tıklama veya kayma sesi gelmesi
• Yüzde şişlik ve çene hareketlerinde kısıtlılık
• Dişlerde hassasiyet ve aşınma

Teşhis Yöntemleri
Tanı için öncelikle detaylı hasta öyküsü alınır. Fizik muayenede çene hareket açıklığı ve eklem sesleri değerlendirilir. Görüntüleme yöntemleri arasında panoramik diş röntgeni, TME MR’ı veya bilgisayarlı tomografi kullanılır. Elektromiyografi (EMG) ile çiğneme kaslarının fonksiyonu incelenebilir.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:

• Diş Hekimliği Müdahaleleri: Bruksizm için gece plağı, diş çürüklerinde dolgu/kanal tedavisi
• Fizik Tedavi: Isı terapisi, ultrason ve çene egzersizleri
• İlaç Tedavisi: NSAİİ’ler (ibuprofen), kas gevşeticiler veya kortikosteroid enjeksiyonları
• Cerrahi: Eklem içi yapışıklık veya şiddetli dejenerasyon durumunda artroskopi
• Davranışsal Terapiler: Stres yönetimi ve biofeedback teknikleri

Evde Uygulanabilecek Yöntemler

• 15 dakika soğuk kompres (akut ağrıda) veya ılık havlu uygulaması
• Yumuşak gıdalarla beslenme ve sakız çiğnemekten kaçınma
• Çene masajı: Parmak uçlarıyla dairesel hareketlerle şakak ve çene kaslarını rahatlatma

Risk Faktörleri ve Korunma
Risk grubunda stresli mesleklerde çalışanlar, diş maloklüzyonu olanlar ve romatoid artrit hastaları yer alır. Korunmak için:

• Diş kontrollerini 6 ayda bir yaptırın
• Sakız çiğneme alışkanlığını sınırlandırın
• Uyku pozisyonunu düzenleyerek yüz üstü yatmaktan kaçının

Acil Durum Belirtileri
Aşağıdaki durumlarda derhal tıbbi yardım alınmalıdır:

• Çenede kilitlenme veya ağzı açamama
• Yutma güçlüğü ve nefes almada zorlanma
• Ani gelişen şiddetli ağrı ile birlikte göğüste sıkışma

Hangi Doktora Gidilir?
İlk değerlendirme için diş hekimi veya ağız cerrahisi uzmanına başvurulabilir. Nörolojik kökenli ağrılarda nöroloji, romatizmal sebeplerde fizik tedavi bölümleri devreye girer.