Capgras Sendromu

Capgras Sendromu Nedir?

Capgras sendromu psikolojik bir rahatsızlık durumdur. Aynı zamanda "sahtekarlık sendromu" veya "Capgras sanrısı" olarak da bilinir. Capgras sendromuna yakalanmış kişiler bir yakınlarının yüzünü onların yerine geçmek isteyen yalancı bir sahtekar ile değiştirdiğine inanır. Capgras sendromu, beynin yüz tanıma sistemindeki bir rahatsızlıktan kaynaklanır ve beyin lezyonlarıyla alakalı hastalıklarla ilişkilendirilebilir. 

Örneğin, kendi eşlerini gerçek eşlerini taklit etmeye çalışan sahtekar biri olarak suçlayabilirler. Kişiler arasında bu sanrılar olumsuz iletişim problemlerine yol açar. Kişiler için ilişkileri zedeleyecek bir durumdur. Sahtekarlıkla suçlanan sadece bir insan değil bir hayvan, bir nesne veya koca bir ev olabilir.  

Hastalığa genelde kadınlarla rastlanıldığı bildirilmiştir. Yaş aralığı yetişkinlikten yaşlılığa kadar uzanır.  

Capgras sendromu, Lewy cisimcikli demansı (beyinde küçük protein birikmeleriyle seyreden bunama) olan kişilerin % 16 ila 28'ini, Alzheimer hastalarının yaklaşık % 15'ini etkiler. Parkinson hastalarında daha az yaygın olduğu bilinmektedir. Anksiyetesi olanların Capgras sendromu geliştirme riski 10 kat daha fazladır.  

Derin beyin stimülasyonu halk arasında beyin pili olarak da bilinen beynin bir elektrot aracılığıyla uyarılıp bazı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem doğrudan Capgras sendromu ile ilişkisiz görülür ancak bu tür bir sanrı geliştiren kişilerin bazılarının geçmişinde derin beyin stimülasyonu öyküsü olduğu raporlanmıştır.  

Capgras Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Capgras sendromunun en çarpıcı belirtisi, kişinin sevdiklerinin sahtekar olduğu inancıdır. Hiçbir akıl yürütme onların fikrini değiştiremez. Bazen yanılsama daha uzaktaki insanlar, evcil hayvanlar ve hatta nesnelerle ilgilidir. 

Özellikle bunama hastalarında sanrılar gelip gidebilir. Alzheimer hastalığı veya beyin hasarı gibi altta yatan bir hastalığın semptomları da olabilir.  

Aşağıdaki fikirlere bağlı sorunlar Capgras sendromu sebebiyle görülebilir:

• Herkesi sahtekar olarak görme ve herkesten kötülük gelecek korkusu: Bu korku bu sendromun temel belirtilerindendir. Kişiler kendilerine zarar verecek yalancı suratlı insanlarda korkarlar. 
• Beklentileri karşılamayacaklarından endişe ederler: Bu sendromu yaşayan birçok insan, meslektaşlarının ve amirlerinin onlardan çok şey beklediğinden korkmaktadır. Bu sebeple kendilerini yetersiz hissedebilirler. 
• Ekstra sorumluluklardan kaçınırlar: Capgras sendromlu insanlar, yeteneklerini kanıtlayabilecek ek görevler üstlenmek yerine kendilerini sadece bir işe adama eğilimindedir. Dikkat dağıtıcı ekstra işlerden kaçınırlar. 
• Bir "sahtekâr döngüsü" içinde sıkışıp kalırlar: Başarı, Capgras sendromlu insanlar için sürekli bir kendinden şüphe döngüsü yaratır. Bir şeyi her başardıklarında, başkalarının yetenekleriyle ilgili "gerçeği" keşfedeceğinden daha fazla endişelenirler. 
• Başarıyı dış faktörlerle ilişkilendirirler: Sahtekâr sendromlu bireyler yetkinliklerini reddederler. Başarılarının arkasında genellikle dış faktörlerin veya şansın olduğunu düşünürler. Çoğundan daha çok çalışmaları gerektiğine de inanabilirler. 
• Öz sabotaj yaparlar: Sahtekârlık sendromu eğilimleri olan kişiler düşük özgüvene ve başarısızlık korkusuna sahiptir. Başarıya ulaşmak ile "keşfedilmekten" kaçınma arasında sürekli bir iç mücadele yaşarlar. Bu mücadele, koşullu birçok kişinin potansiyeline ulaşmasını engeller.
• İş tatminsizliğini yaşarlar: Sendromlu insanlar işlerinde kendilerini mutsuz hissetme eğilimindedir. Yeterince zorlanmış hissetmeyebilirler ancak başarısızlık veya keşif korkusu, terfi veya ekstra sorumluluk istemelerini engeller. 
• Görevler ve hedef belirleme konusunda aşırıya kaçabilirler: Yoğun başarısızlık korkusu ve en iyisi olma ihtiyacı, insanların belirli görevleri tamamlarken aşırı başarılı olmasına neden olabilir. Sahtekâr sendromluların kendilerine son derece zorlu hedefler belirlediklerini ve bu hedeflere ulaşamadıklarında hayal kırıklığına uğradıkları da düşünülmektedir.  

Capgras Sendromu Nedenleri Nelerdir? 

Capgras sendromu en yaygın olarak Alzheimer hastalığı veya demans ile ilişkilidir. Bu rahatsızlıklar hafıza ve beyin fonksiyonlarını etkilemektedir.  

Gerçeklik duygusunu etkileyen bir diğer rahatsızlık ise şizofrenidir. Şizofreni görülen kişilerde de Capgras sendromları bildirilmiştir. Nadir durumlarda, serebral lezyonlara neden olan bir beyin hasarı da Capgras sendromuna neden olabilir. Bu, beyinlerimizin yüz tanımayı işlediği yer olduğundan, yaralanmanın sağ yarım kürenin arkasında meydana gelmesi en yaygın olanıdır.  

Epilepsili Capgras sendromuna sebep olabilecek bir diğer tıbbi durumdur.  

Sendroma neyin sebep olduğuna dair birkaç teori var. 

• Capgras sendromunun beyindeki hücre ölümleri, anormal birikintiler veya beyindeki fonksiyon bozuklukları gibi bir problemden kaynaklandığı düşünülmektedir.  
• Bazı araştırmacılar ise bunun bilgi işlemeyle ilgili bir sorun veya hasarlı veya eksik hatıralarla çakışan bir algılama hatası olduğuna inanıyor. 

Capgras Sendromu Teşhisi

Capgras sendromunun teşhisini ve ortaya çıkış sebebini anlayabilmek için doktorlar bazı sorgulamalar yapmak isterler. Ailede daha önce bu rahatsızlığa benzer sanrı ile seyreden durumlar yaşayan kişilerin olup olmadığı sorgulanır. Buna ek olarak kişilerin Alzheimer veya şizofreni gibi rahatsızlıklarının olup olmadığı da sorgulanmaktadır. 

Teşhis koymak için doktorlar fiziksel ve ruhsal sağlık muayeneleri yapacaklardır. Demansı veya diğer koşulları kontrol etmek için zihinsel beceri testleri ve lezyonları veya diğer beyin değişikliklerini arayan MRI veya EEG gibi beyin görüntüleme testleri isteyebilirler. 

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Beyinde meydana gelen bazı ekstra oluşumların görüntülenmesi için manyetizmadan yararlanılır. Genellikle demansta karakteristik olarak bazı radyolojik bulgular görülebilir. 

Elektroensefalografi (EEG): Uyku ve uyanıklık halinde beyin içerisinde iletilen dalgaların görüntülenip bir kağıt üzerinde kayıt edilmesi işlemine verilen addır. Anormal dalgalar bazı rahatsızlıkların erken belirtisi olabilir. 

Capgras sendromunun teşhisi genellikle hasta öyküsü ve fizik muayene bulgularıyla sübjektif olarak konulmaktadır. 

Capgras Sendromu Tedavisi

Doğru tedavi kişinin durumuna bağlıdır. Capgras Sendromu neden olabilecek herhangi bir fiziksel veya zihinsel durumu tedavi etmekle başlayabilir.  

Bazı uzmanlar önce hastaya ve sevdiklerine hastalığı yönetmede yardımcı olmak için terapi önermektedir. Habilitasyon terapisi ile sevdikleriniz, ne hissettiğini daha iyi anlamak için kendilerini hastanın yerine koymaya çalışır.  

Geçerlileştirme terapisi, sahtekarın kendisini incitmek için orada olduğundan korktuğu durumlarda işe yarayabilir ve hastalara bir güvenlik hissi verir.  

Aile danışmanlığı da bu sendroma yakalanan kişilere yardımcı olabilir. Capgras Sendromu olan birini yanıldığına ikna etmeye çalışmak işe yaramaz ve herkes için daha fazla sıkıntıya neden olabilir. Sevilenler her zaman şefkat göstermeye çalışmalıdır. Yanlış inanca neden olan koşulun olduğunu unutmamak son derece önemlidir.  

Aile danışmanlığı sayesinde sevdikleri bir etkinlikle  hastaların dikkatlerini dağıtmaya çalışabilirsiniz. Sakinleştirici bir ses ve yumuşak dokunuş, desteğinizi gösterecek ve gerçeklikleriyle başa çıkmalarına yardımcı olacaktır. 

Demansta ve bazı psikolojik rahatsızlıklarda kullanılan ilaçların kullanılması bu hastalarda belirti ve şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olabilir.   

• Bazı demans ilaçları semptomları azaltabilir. 
• Antipsikotik ilaçlar sanrıları ve ajitasyonu hafifletebilir. 
• Bazı durumlarda SSRI denilen antidepresanlar yardımcı olmuştur.  

Capgras Sendromu Tedavi Edilmezse

Psikolojik bir rahatsızlık olan Capgras sendromunun tedavi edilmediği durumlarda bazı istenmeyen sonuçlara yol açabilir. 

Bu sonuçlar:

• Hastalar çevresinde ve ailesinde yanlış anlaşılabilir. Çevresindeki insanlara sahtekar olarak yaklaşan hastaların aile ve çevrede dışlanması olası ve yıkıcı bir durumdur. Bu kişilerin tedavi olması sosyal hayatı açısından önemlidir.
• Sahtekarlık sendromuna sahip kişilerin kariyerlerin başarılı olması oldukça zor olabilir. Bu kişilerin başarı algılayışı diğer insanlara göre biraz farklı olarak çalışabilir. Bu sebeple kariyerlerinde başarısızlık yaşamaları muhtemeldir.
• Kendilerine olağanüstü hedefler koyan Capgras sendromlu kişiler bu hedeflere doğal olarak ulaşamadığı durumlarda yıkıcı bir hayal kırıklığına kapılabilirler. Bu kişilerin depresyona girmesi olasıdır.   

Capgras Sendromuna Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki davranış yöntemleri Capgras sendromuna bağlı olarak görülen belirti ve şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olabilir.  

Bu davranış yöntemler aşağıdaki gibi olabilir:

• Bir destek sistemi bulmak son derece önemlidir. Çevrenizdeki cesaret verici kaynakları bulmanız gerekebilir. Ailenize, arkadaşlarınıza ve akıl hocalarınıza dönün ve kendinizi size inanan bir grup insanla çevreleyin.
• Sizinle birlikte çalışan insanlardan ve sizin bir üstünüzde bulunan amirinizden performans incelemelerini kaydetmesini isteyebilirsiniz böylece kariyer açısından yetersizlik ve tatminsizlik yaşadığınızda bu verileri sağlıklı bir şekilde inceleyebilirsiniz. 
• Onların Duygularını kabul edin ve bu duygularının elinde olmadığını kendinize kabul ettirin.  

Capgras Sendromuna Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki davranış yöntemleri Capgras sendromuna bağlı olarak görülen belirti ve şikayetleri arttırabilir. 

Bu davranış yöntemler aşağıdaki gibi olabilir:

• Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayı bırakmanız gerekmektedir. Kişilerin sürekli kendilerini başkalarıyla karşılaştırdığı ve bu sebeple mutsuzlukla beraber yetersizlik hissettiği duygu durumlarına düşmesi hastalar için olumsuzluk doğurur.
• Sahtekar olarak tanımlanan kişinin sendroma yakalanan kişinin üzerine gitmemesi gereklidir. Kişinin kendini tanıtmaya diretmesi sıkıntılar doğurabilir. Mümkünse bulunduğu odayı ve ortamı terk etmesi tavsiye edilir. 
• Bu hastalığa sahip bir kişinin yakını iseniz onlarla tartışmayın veya onları düzeltmeye çalışmayın. Kendilerini güvende hissettirmek için elinizden geleni yapın.  

Capgras Sendromu İlaçları

Capgras sendromu tedavisinde kesinlikle onaylanmış ilaçlar olmamasına rağmen bazı demans ilaçlarıyla beraber bazı antipsikotik ilaçların sanrıları azalttığı göstermiştir. Bunun dışında SSRI grubu ilaçların da kullanımıyla belirtilerin azaldığı gösterilmiştir. 

Bu ilaçlar:

1.) Demans İlaçları

Kolinesteraz inhibitörleri: Hafıza ve muhakeme ile ilgili bir kimyasal habercinin seviyelerini artırarak çalışır. Demansla giden hastalıklarda kullanılır. Kolinesteraz adı verilen enzimi inhibe ederek etki gösterir.   

Bu ilaçlar:

• Onepezil 
• Rivastigmin 
• Galantamin 

Olası yan etkiler: Mide bulantısı, kusma ve ishal görülebilir.  

2.) Antipsikotik İlaçlar

Şizofreni gibi bazı hastalıklarda kullanılabilir. Paranoid şizofreni ile birlikte görülebilen Capgras Sendromunda da kullanıldığında fayda görüldüğü bildirilmiştir. Dopamin adı verilen beyin içi iletişimde görev alan bazı sinyalleri kapatarak etki edebilirler.   

Bu ilaçlar: 

• Haloperidol
• Klorpromazin 
• Trifluperazin 

3.) Seratonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI)

Beyin yolaklarında etkin rol oynayan seratoninin geri alınmasını engelleyen ilaçlardır. Bu ilaçların kullanımıyla bazı Capgras sendromuna sahip kişilerde başarıya ulaşılmıştır. Bu sebeple kesin olarak etkili olduğu kanıtlanmasa da doktorlar tarafından reçete edilebilir. 

Bu ilaçlar:

• Fluoksetin 
• Paroksetin
• Sertralin
• Fluvoksamin 
• Essitalopram 

Hamilelerde Capgras Sendromu

Hamilelerde Capgras sendromu bildirilmesi son derece nadirdir. Bu vakalardan edinilen bilgilere göre hamileler bu sendroma yakalandıklarında yanında yaşayan aile üyelerini sahtekar olmakla suçlamışlardır. Bununla birlikte ailenin bebeğe zarar vermek istemesi inancı da vardır.  

Bunun dışında bildirilen bazı vakalarda kişi bebeğini kendisinin ikizi olarak görebilmekteydi. Buna ek olarak karnındaki bebeği kavramsallaştırıp kendinin genç hali olarak düşünen vakalar da olmuştur. Bundan yola çıkılacak olursa Capgras sendromunda kişilerin sanrıları farklı olabilir. Kişilerde bu hastalık  görüldüğü zaman kavramsallaştırmalar da ek olarak ortaya çıkabilir.  

Bazı vakalarda ise doğum sonrasındaki dönemde Capgras sendromunun başladığını ve hastaların bebeklerini sahtekar olarak gördükleri bildirilmiştir.  

Gebelerde bu durumun tedavisi davranışsal terapiler ile yapılmaktadır. Kişinin kendini ve bebeğini güvenli hissetmesi doktorların birinci önceliğidir. Yapılacaksa ilaçlı tedaviler doğum sonrası planlanmalıdır.                 

Capgras Sendromu için Hangi Doktora Gidilir? 

Aşağıdaki belirti ve şikayetleri olan kişilerin Capgras sendromu açısından değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekebilir. Bu sebeple ilgili kişilerin bir psikiyatri hastalıkları uzmanı ile görüşmesi ve muayene olması gerekir.  

Bu belirti ve şikayetler:

• Kişilerin eşi gibi kendine yakın olan kişilerin gerçek olmasına rağmen sahtekar olduklarını düşünmesi bu hastalığın tipik belirtilerindendir. Sevdiği yakın kişileri çarpıcı bir şekilde sahtekar olduğunu düşünen kişilerin değerlendirilmesi gerekir. 
• Çalıştığı iş yerinde sorumluluklardan kaçınan, sürekli kendini başarısız olarak gören kendinden sürekli bir şüphe etme döngüsüne giren, başarılarını sürekli dış faktörlerle ilişkilendiren kişilerin de bu rahatsızlığa yakalanmış olma ihtimali vardır. 
• Alzheimer ve paronoid şizofreni gibi rahatsızlıkları olan kişilerin sahtekar sendromuna yakalanma riski normal popülasyondan daha fazla olarak bilinir. Bu sebeple bu kişilerin bu tarz sahte sanrılar fark ettiklerinde mutlaka bir psikiyatri hastalıkları uzmanı ile görüşmesi gerekir.