CA 19-9

CA 19-9 Nedir?

CA 19-9, “Sialil-Lewis” şeklinde de bilinmekte olan karbonhidrat antijenidir. Genel olarak hücre yüzeylerinde bulunan “O-“glikanlarına bağlanmakta olan dörtlü şeker molekülleridir. Antijenin ise hücreler arası gerçekleşen tanıma süreçleri açısından önemli role sahiptir.

CA 19-9 yumurtalık kisti, safra kesesinde taş olması gibi türlü nedenlerden dolayı yüksek çıkabilen bir değerdir. Hormon CA 19-9 testi, bu hastalıkların yanı sıra kanserlerin de teşhis edilmesinde kullanılır. Daha çok pankreas kanserinde CA 19-9 değeri yükselip belirti vermiş olur. Ayrıca mide kanseri CA 19-9 değeri üzerinden yorumlanabilir. Ancak CA 19-9 testi, her ne kadar kanser belirteci olarak kabul edilse de tek başına yeterli değildir.

Kanda CA 19-9 değerlerine bakılarak farklı hastalıklar üzerinde bilgi sahibi olunabilir ve buna ek test ve tanı yöntemleri ile desteklenerek hastalık teşhisine varılabilir.

CA 19-9 Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Vücuttaki CA 19-9 normal değerleri olarak kabul edilen referans nokta maksimum 37 U/mL’dir. Yapılan incelemenin ardından CA 19-9 değerinin 37 U/mL’den düşük olması normal kabul edilir. Bu değerden daha yüksek olan sonuçlar, bireylerin vücudunda birtakım hastalıkların, sağlık sorunlarının veya kanser hücrelerinin bulunduğuna işaret etmektedir.

CA 19-9 Nasıl Ölçülür?

CA 19-9 ölçümü, kişinin kan numunesi üzerinden yapılmaktadır. Biyokimya laboratuvar ortamlarında gerçekleşen bir kan tahlili şeklinde açıklanabilir. Ayrıca tümör belirteci bir test olarak da bilinmektedir.

CA 19-9 testi; başta pankreas kanseri olmak üzere diğer kanser ve durumları tespit etmek ve bununla beraber hastanın tedaviye verdiği yanıtı takip etmek ya da nüks etmesini izlemek amaçlarıyla yapılır. Ortalama duyarlılık yüzdesi ise %70-80 aralığındadır.

CA 19-9 Düşüklüğü Nedenleri

CA 19-9, sağlıklı olan kişilerde düşük miktarlarda bulunur. CA 19-9 düşüklüğü, yüksekliği gibi tehlikeli durumlar yaratmamaktadır. CA 19-9, kalsiyum grubuna dâhildir. Buna göre kalsiyum düşüklüğü genel olarak ele alındığında elbette bazı olumsuz sonuçlar doğurabilir. Ancak sadece CA 19-9 değeri açısından bakıldığında bu değerin düşük olması, normal bir bulgudur. Testlerde beklenen, zaten bu değerin düşük çıkmasıdır. Dolayısıyla düşüklüğü tehlikeli bir durum yaratmazken CA 19-9 yüksekliği olması halinde bazı olumsuz sonuçlar meydana gelebilir.

CA 19-9 Fazlalığı Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Cea ve CA 19-9 yüksekliği, farklı değer aralıkları baz alınarak tespit edilebilir. Kanda kalsiyum elementinin normal değer aralığı 8.5 – 1.03 mg/dL şeklindedir. Cea için normal aralık ise mililitrede 0-2.5 ng/mL kadardır. Bu değerlerin üzerindeki değerler ise yükseklik olduğunu gösterir.

CA 19-9 yükseklik nedenleri, farklı hastalıklar olabilir. En sık nedenlerden biri pankreas kanseri olmakla beraber CA 19-9 yüksekliğine neden olan hastalıklar kötü huylu ve iyi huylu olmak üzere 2 grupta değerlendirilebilir:

CA 19-9 yüksekliği olan kötü huylu (malign) hastalıklar;

• Pankreas kanserleri,
• Kolanjiokarsinom (Safra yolları üzerinde meydana gelen bir kanser tipi),
• Bazı karaciğer kanser türleri,
• Kolon kanserleri,
• Mide kanserleri,
• Adenokarsinomlar (kolorektal kanser, prostat kanseri gibi kanser türleri),
• Akciğer kanserleri,
• Yemek borusu kanserleri,
• (Over) Yumurtalık kanserleri,
• Rahim kanserleri,
• Meme kanserleri.

CA 19-9 yüksekliği olan iyi huylu hastalıklar;

• Pankreatit (Pankreas iltihaplanması),
• Kolanjit (Ana safra kanalında iltihaplanma),
• Hepatit,
• Siroz,
• Safra taşları,
• Kolesistit (Safra kesesi iltihabı),
• İnflamatuar Bağırsak Rahatsızlıkları (Crohn ve Ülseratif Kolit),
• Tiroid rahatsızlıkları,
• Kistik fibrozis (Kişide dış salgı bezlerini tutmakta olan kalıtsal geçişli bir tür hastalık).

CA 19-9 Yüksekliği Belirtileri

CA 19-9 yüksekliği, (yukarıda) sıralanan pek çok kanser tabanlı sorundan dolayı meydana gelebilmektedir. Dolayısıyla farklı kanser türlerinin kişilerde oluşturduğu bazı belirtiler, Ca 19-9 yüksekliğine işaret edebilir. Bu durumda CA 19-9 yüksekliği belirtileri olarak kansere işaret eden semptomlar şu şekilde sıralanır:

• (Makat, burun vb. bölgelerde) Kanama,
• (Göğüs, omuz, kasık, karın ya da baş gibi bölgelerde) Ağrı şikâyetleri,
• (Lenf bezlerinde, tiroid bezinde ya da kemiklerde) Şişkinlik ve ödem,
• Açıklanamayan kilo kaybı,
• Yorgunluk ve hâlsizlik,
• Cilt değişiklikleri,
• Ateş hâli,
• Öksürük, balgam ve nefes darlığı şikâyetleri. 

CA 19-9 Yüksekliği Tedavisi

CA 19-9 değeri yüksekliği tedavisi yapılması gereken bir durumdur. Çünkü CA 19-9 değerinin yüksek olması, önemli bir bulgudur. Tersi ispatlanmadıkça da safra bölgesi ya da pankreas tümörlerini akla getirir. Kanser dışı rahatsızlıklarda, hastalığın geçmesiyle beraber CA 19-9 değerinde de düşme olması beklenir. Ancak yinelenen ölçümlerde bu değerin yine yüksek çıkması, problemin (tıkanıklık, iltihap ya da kanserin) devam ettiğine işaret etmektedir.

Dolayısıyla CA 19-9 yüksekliğine neden olan kanser ya da farklı tip hastalığın ne olduğuna göre tedavi değişiklik gösterir. Bu noktada bu değerin yükselmesine yol açan başlıca hastalık olarak pankreas kanseri için şu şekilde bir tedavi yoluna gidilir:

Pankreas kanseri tedavi prosedürü:

• Bu kanser tipinde tedavi için öncelikli olan yöntem; cerrahi şekilde tümörün alınıp çıkarılmasıdır.
• Yapılan ameliyat sonrası süreçte gerekli hastalarda ek tedavi yöntemleri takip edilir.
• Bu süreçte radyoterapi ve kemoterapi tedavilerinin uygulanması gerekir. 

CA 19-9 Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

CA 19-9 yüksekliğine iyi gelen şeylerle ilgili olarak kalsiyum yüksekliği baz alınabilir. Bu noktada genel olarak kalsiyum yüksekliğini düşürebilen ve iyi gelen yol şu şekilde açıklanabilir:

• Hasta kişiye damar yolu üzerinden serum fizyolojik uygulanabilir. 
• Verilen bu sıvı desteği ardından böbreklerde idrar atımını kolaylaştıran ilaçlar kullanılır ve hastadan idrar çıkışı sağlanır.
• Kişinin böbrekleri, yüksek seviyedeki kalsiyumun kan içerisinden idrar üzerine geçmesini sağlamış olur. 
• Neticede kandaki kalsiyum seviyesi de 2 mg/dl düşürülebilir. 

CA 19-9 Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kalsiyum elementinin, insan vücudundaki temel işlevi, kas kasılmasıdır. Dolayısıyla kasların kasılabilmesi adına hücrelere kalsiyum girmesi gerekmektedir. Bu değerin kanda fazla bulunması hâlinde ise hücrelere fazla oranda bir geçiş gerçekleşir ve kaslar, devamlı olarak kasılmaya başlar. Bu durum kas ağrılarına yol açar. Dolayısıyla tedavi edilmeyen CA 19-9 yüksekliği gibi kalsiyum grubu değerlerindeki yükseklikler, kas ağrılarına ve kasılmalarına neden olabilmektedir.

Böbrekler, kan içerisindeki fazla kalsiyumu atmak için çalışmaya başlar. Bu ise bir taraftan böbrekleri yorar ve hasar almasına sebep olur; bir taraftan ise böbreklerde kalsiyum birikimi yaparak kum veya taş meydana gelmesine zemin hazırlar.

CA 19-9 yüksekliği sonucunda kanserli hücreler tespit edilmiş ise tedavinin gerçekleştirilmesi gereklidir. Tanı ve tedavi sürecine geç başlanılması durumunda kanser hücreleri doku ve organlara zarar verebilir ve vücudun farklı noktalarına yayılabilir.