Burun içi iltihabı (rinit), burun mukozasının inflamasyonu sonucu ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur. Alerjik, enfeksiyöz veya vazomotor kaynaklı olabilen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. İşte burun içi iltihabının nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımları:
Burun İçi İltihabının Yaygın Nedenleri
- Alerjik Reaksiyonlar: Polen, ev tozu akarları veya hayvan tüyleri gibi alerjenlere bağlı gelişir.
- Viral/Bakteriyel Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı veya sinüzit komplikasyonları.
- Çevresel Faktörler: Sigara dumanı, kimyasal buharlar veya kuru hava.
- Hormonal Değişimler: Gebelik veya tiroid bozuklukları.
- İlaç Yan Etkileri: Tansiyon ilaçları veya burun spreylerinin aşırı kullanımı.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Burun içi iltihabı kendini çeşitli semptomlarla gösterir:
- Burun Tıkanıklığı: Nefes almayı zorlaştıran geçmeyen tıkanıklık.
- Akıntı ve Kaşıntı: Berrak veya renkli mukus üretimi.
- Hapşırma Nöbetleri: Özellikle alerjik tipte günde 10-20 kez hapşırma.
- Koku Kaybı: İltihabın koku alma sinirlerini etkilemesi.
- Yüz Basıncı: Sinüs bölgesinde ağrı ve dolgunluk hissi.
Tanıda endoskopik muayene, alerji testleri ve CT görüntüleme kullanılır. Mukus kültürü enfeksiyon kaynağını belirlemeye yardımcı olur.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Alerjik Rinit: Antihistaminikler (Loratadin), kortizonlu burun spreyleri (Flutikazon).
- Enfeksiyöz Rinit: Antibiyotikler (Amoksisilin-Klavulanat) veya antiviral ilaçlar.
- Vazomotor Rinit: İpratropium bromür içeren burun spreyleri.
- Refrakter Vakalar: Radyofrekans ablasyon veya alt konka redüksiyonu.
Evde Uygulanabilecek Destek Tedavileri
- Tuzlu Su İrrigasyonu: Günlük nazal salin lavajı ile mukus temizliği.
- Buhar Soluma: Okaliptüs yağı eklenmiş sıcak su buharı.
- Nemlendirme: Ortam nemini %40-60 arasında tutmak.
- Yastık Yükseltme: Reflüyü önlemek için baş 30 derece yükseltilmeli.
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tedavi edilmeyen burun iltihabı; kronik sinüzit, orta kulak enfeksiyonları veya uyku apnesine yol açabilir. Astım hastalarında atakları tetikleyebilir. Risk grupları arasında sigara kullananlar, polen mevsiminde dışarıda çalışanlar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler yer alır.
Korunma Stratejileri
- Alerjen Kontrolü: Yatak örtülerini haftada 60°C’de yıkamak.
- Burun Koruma: Tozlu ortamlarda N95 maske kullanımı.
- Bağışıklık Güçlendirme: D vitamini ve çinko takviyeleri.
- Sigarasız Ortam: Pasif içicilikten kaçınmak.
Ne Zaman KBB Uzmanına Başvurulmalı?
- 10 günden uzun süren burun tıkanıklığı
- Kanlı veya yeşil renkli akıntı
- Yüz kemiklerinde şiddetli ağrı
- Koku kaybının 2 haftadan uzun sürmesi
Burun içi iltihabı doğru tedaviyle genellikle 1-2 haftada kontrol altına alınır. Kronik vakalarda immünoterapi veya cerrahi seçenekler değerlendirilir.
