Bulimia nervoza, kontrol edilemeyen yeme ataklarını takiben kilo alımını önlemek için uygunsuz telafi davranışlarıyla karakterize ciddi bir yeme bozukluğudur. Genellikle ergenlik döneminde başlar ve kadınlarda daha sık görülür. Hastalar genellikle normal kiloda olsalar da beden algıları bozulmuştur.
Bulimia Nervoza Belirtileri
- Yeme Davranışı: Kısa sürede aşırı miktarda gıda tüketimi (2 saatte 3.000+ kalori)
- Telafi Mekanizmaları: Kendini kusturma, laksatif/diüretik kötüye kullanımı, aç kalma veya aşırı egzersiz
- Fiziksel İşaretler: Diş minesinde erime (mide asidine bağlı), parmaklarda nasır (kusturma çabasından), yüzde şişme
- Duygusal Belirtiler: Yemek konusunda takıntılı düşünceler, utanç duygusu, sosyal izolasyon
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Biyolojik (genetik yatkınlık), psikolojik (mükemmeliyetçilik, dürtüsellik) ve sosyokültürel faktörler (ince beden ideali baskısı) etkileşim halindedir. Travma, aile içi çatışmalar veya diyet geçmişi tetikleyici olabilir. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklerin 3 katıdır.
Tanı Kriterleri
DSM-5 tanı ölçütleri şunları gerektirir:
- Tekrarlayan tıkınırcasına yeme epizodları
- Kilo kontrolü için uygunsuz telafi davranışları (en az haftada 1 kez, 3 ay süreyle)
- Kendi değerlendirmesinin vücut ağırlığına aşırı bağlı olması
Tıbbi Komplikasyonlar
- Sindirim Sistemi: Yemek borusu yırtılmaları, mide ülseri, kronik kabızlık
- Kardiyovasküler: Elektrolit dengesizliği (hipokalemi), kalp ritim bozuklukları
- Endokrin: Adet düzensizlikleri, osteoporoz
- Diş Sağlığı: Asit erozyonuna bağlı diş kayıpları
Tedavi Yaklaşımları
1. Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT-E):
- Yeme davranışı döngüsünü kırmaya odaklanır
- Duygusal tetikleyicilerle başa çıkma becerileri geliştirir
- Vücut imajı algısını düzeltmeyi hedefler
2. İlaç Tedavisi:
- SSRI grubu antidepresanlar (Fluoksetin) dürtü kontrolüne yardımcı
- Elektrolit dengesizliği için takviyeler
3. Beslenme Danışmanlığı:
- Düzenli öğün planlaması
- Besin değeri yüksek gıdalarla dengeli beslenme eğitimi
4. Hastaneye Yatış Kriterleri:
- Elektrolit bozukluğu (K<3.0 mmol/L)
- Kardiyak komplikasyon riski
- İntihar düşünceleri
Aile Desteği ve Önleme
- Yemek saatlerini çatışmasız ortamda geçirmek
- Kilo odaklı yorumlardan kaçınmak
- Erken dönemde beden memnuniyeti eğitimi
- Sosyal medyanın gerçekçi olmayan beden imajlarını sorgulatmak
İyileşme Sürecinde Kritik Adımlar
- Tetikleyicilerin günlük kaydı
- Alternatif başa çıkma mekanizmaları geliştirme (yoga, sanat terapisi)
- Destek gruplarına katılım
- Nüks durumunda acil eylem planı oluşturma
