Brusella, hayvanlardan insanlara bulaşan ve "Malta Humması" olarak bilinen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Özellikle süt ürünleri tüketimi ve enfekte hayvanlarla temas yoluyla yayılan bu bakteri, tedavi edilmezse kronikleşerek eklem hasarı, nörolojik sorunlar ve kısırlığa yol açabilir.

Brusella Nedir?
Brusella, Gram-negatif Brucella cinsi bakterilerin neden olduğu zoonotik bir hastalıktır. En yaygın türleri B. melitensis (keçi/koyun), B. abortus (sığır) ve B. suis (domuz) olup, insanlarda ateşli dalgalı seyirle karakterizedir. Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlarda meslek hastalığı olarak kabul edilir.

Bulaşma Yolları

1. Pastörize Edilmemiş Süt Ürünleri: Enfekte hayvanların çiğ süt, peynir veya tereyağı tüketimi.
2. Direkt Temas: Enfekte hayvanların kan, plasenta veya doku sıvılarıyla temas (veterinerler, çiftçiler).
3. Solunum Yolu: Bakteri içeren aerosollerin inhalasyonu (mezbaha çalışanları).
4. Deri Yolu: Açık yaralardan bakteri girişi.

Belirtiler ve Seyir
Hastalık 5-60 günlük kuluçka sonrası şu semptomlarla başlar:

• Ateş: Akşamları yükselen, sabahları düşen dalgalı ateş (undulant fever)
• Kas-İskelet Sistemi: Bel, diz ve kalça eklemlerinde şiddetli ağrı
• Nörolojik: Baş ağrısı, depresyon, menenjit
• Diğer: Gece terlemeleri, iştahsızlık, kilo kaybı, karaciğer-dalak büyümesi

Teşhis Yöntemleri

1. Serolojik Testler: Rose Bengal, Wright Tüp Aglütinasyon testi
2. Kan Kültürü: Özel besiyerlerinde 4-6 haftalık üretim
3. PCR: Hızlı genetik tanı
4. Görüntüleme: Eklem hasarı için MR, spondilite bağlı omurga tutulumu için BT

Tedavi Protokolleri
Kombinasyon tedavisi 6 hafta-6 ay sürer:

• Yetişkinler: Doksisiklin (100 mg/2×1) + Rifampisin (600 mg/gün)
• Çocuk/Gebelik: Trimetoprim-sülfametoksazol + Rifampisin
• Komplikasyonlarda: Seftriakson veya kinolon eklenmesi

Komplikasyon Riskleri

• Osteoartiküler: Sakroileit, spondilodiskit
• Kardiyak: Endokardit (%1 vakada ölümcül)
• Nörobrusella: Menenjit, beyin apsesi
• Ürogenital: Orşit, infertilite

Korunma Stratejileri

1. Gıda Güvenliği: Çiğ süt ürünlerinden kaçınmak, pastörizasyon
2. Mesleki Önlemler: Eldiven, gözlük, maske kullanımı
3. Hayvan Sağlığı: Aşılamalar, enfekte sürülerin izolasyonu
4. Endemik Bölgeler: Avrupa’nın doğusu, Orta Doğu ve Asya’da seyahat dikkati

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Açıklanamayan 2 haftadan uzun ateş
• Hayvan teması sonrası eklem ağrıları
• Gebelikte brusella şüphesi

Enfeksiyon hastalıkları uzmanı tanı ve tedaviyi yönetir. Tedavi kesildiğinde nüks oranı %10 olduğundan ilaçların düzenli kullanımı hayati önem taşır.