Bruksizm, dişleri istemsizce sıkma veya gıcırdatma alışkanlığıdır. Genellikle uyku sırasında görülse de gün içinde de ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlık, dişlerde aşınmadan çene eklem problemlerine kadar ciddi sorunlara yol açabilir.

Bruksizmin Temel Nedenleri
Bruksizmin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte fiziksel ve psikolojik faktörlerin kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülür. Stres ve kaygı en önemli tetikleyiciler arasındadır. Özellikle iş veya özel yaşamdaki baskılar diş sıkmayı artırabilir. Uyku bozuklukları, örneğin uyku apnesi, bruksizmle doğrudan ilişkilidir. Genetik yatkınlık da önemli bir rol oynar; ailesinde bruksizm öyküsü olanlarda görülme sıklığı daha yüksektir.

Belirtiler ve Tanı Nasıl Konulur?

• Sabahları çene ağrısı veya yorgunluk hissi
• Dişlerde aşınma, kırılma veya hassasiyet
• Baş ağrısı (özellikle şakak bölgesinde)
• Çene ekleminden klik sesi gelmesi
• Yanak içlerinde diş izleri
  Tanı için diş hekimi klinik muayene yapar. Dişlerdeki aşınma modeli ve çene kaslarındaki hassasiyet değerlendirilir. İleri vakalarda uyku çalışması (polisomnografi) önerilebilir.

Tedavi Seçenekleri

1. Oklüzal Splint (Gece Plağı): Dişlerin birbirine sürtünmesini engelleyen kişiye özel yapılan apareylerdir. En yaygın tedavi yöntemidir.
2. Fizik Tedavi: Çene egzersizleri ve masaj, kas spazmlarını azaltır.
3. Stres Yönetimi: Meditasyon, nefes teknikleri veya psikoterapi önerilir.
4. İlaç Tedavisi: Kas gevşeticiler veya geçici olarak botoks uygulanabilir.
5. Diş Düzeltme: Aşınmış dişlerin restorasyonu veya kapanış bozukluklarının giderilmesi.

Doğal Destek Yöntemleri

• Sıcak Kompres: Çeneye uygulanan ılık havlu kasları rahatlatır.
• Kafein Kısıtlaması: Kahve ve enerji içecekleri tüketimi azaltılmalı.
• Sakız Çiğnememek: Çene kaslarının dinlenmesi sağlanır.

Hamilelik ve Çocuklarda Bruksizm
Hamilelikte hormonal değişimler ve stres bruksizmi tetikleyebilir. Gece plağı kullanımı bu dönemde güvenlidir. Çocuklarda ise genellikle 5-6 yaş civarında başlar ve kalıcı dişler çıkınca kendiliğinden kaybolabilir.

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?

• Çenede kilitlenme hissi
• Yüzde asimetri
• Sürekli kulak ağrısı
• Dişlerde sallanma durumunda acilen diş hekimi veya ağız hastalıkları uzmanına gidilmeli.

Bruksizm tedavi edilmezse temporomandibular eklem (TME) bozukluklarına yol açabilir. Erken teşhis, diş kaybı ve kronik ağrıların önlenmesi için kritiktir.