Brakisefali

Brakisefali veya düz kafa sendromu, başın uzunluğuna oranla daha geniş olduğu bir kafa şekli bozukluğu durumudur. Fizik tedavi, evde kişiselleştirilmiş aktivite ve egzersizler veya bir kafa bandı uygulanabilir.

Brakisefali Hastalığı Nedir?

Brakisefali veya düz kafa sendromu, başın uzunluğuna oranla daha geniş olduğu bir kafa şekli bozukluğu durumudur. Arkadan bakıldığında basık ama simetrik bir görünüm oluşturur.  

Genellikle baş, arkada tonozlu (ovallik) veya daha uzun görünür. Hafifçe geniş yapıda olan kafa şekli endişe duyulacak bir durum değildir. Aileler, etnik kökenler ve uyku konumları arasındaki farklılıklardan da meydana gelmiş olabilir. Fakat bu anormal olan şekil bozukluğu orta veya şiddetli olduğunda çene sorunları, sinüsler (kemik yapıları arasındaki hava boşlukları) gibi iç yapıların şekli ile ilgili yaşamın ilerleyen dönemlerinde potansiyel sorunları beraberinde getirebilir. Ayrıca, spor yaparken veya meslek hayatımızda kullandığımız koruyucu kasklar kafa yapısına uygun olmayıp sığmayabilir.

Bu bir düz kafa sendromudur ve düz kafa sendromu iki ana tipte görülür. 

Bu tipler:

Plajiyosefali: Baş bir tarafta düzleşir ve kafa yapısının asimetrik görünmesine neden olur. Kulaklar anormal olarak hizalanmış olabilir ve yukarıdan bakıldığında kafa yapısı bir paralelkenar gibi görünebilir. Bazen alın ve yüz ön tarafta biraz şişkinlik oluşturabilir.

Brakisefali: Başın arkası düzleşerek başın genişlemesine neden olur ve bazen alın dışarı doğru şişer.

Brakisefali hastalığının kökeni Latince, kısa anlamına gelen "braki" ve baş anlamına gelen "cephaly" dir. Başın arka tarafı düz bir hale gelerek anormal derecede geniş, uzun bir kafa şekline sebep olur. Bunun sebebi ise bir bebeğin kafatasının hala şekil alabilecek kadar yumuşak yapıda olması ve kafasının belirli bir bölgesinde sürekli bir baskı varsa şeklini değiştirmesidir. Kafatası, çocuk büyüdükçe güçlenmeye ve kaynaşmaya başlayan kemik plakalarından yapılmıştır. Bu rahatsızlık oldukça yaygındır ve bebeklerin yaklaşık olarak %15 ila %20’sinde görülebilir.

Brakisefali Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Ebeveynler bebekleriyle çok fazla zaman geçirirler fakat anormal bir kafa şeklini fark etmek bazen zor olabilir. Anormal olanlara bakmadan önce normal kafa şekli örneklerini görmekte fayda vardır. Normal bir kafa yapısında genişlik yaklaşık üçte bir oranında daha uzundur ve kafanın arka kısmı yuvarlak şekildedir. Kafa yapısı anormal şekilde olan Brakisefali hastalığında ise şu belirtiler gözükebilmektedir:

  • Baş normalden daha geniş yapıda olabilir.
  • Baş anormal derecede uzun bir yapıya sahip olabilir.
  • Başın arkası kavisli değil düz bir şekil almış olabilir.
  • Yüz, kafanın boyutuna göre küçük görünebilmektedir. Bu sebeple alın normalden daha büyük olacak şekilde görülür.
  • Başın en geniş kısmı kulakların hemen üzerinde gözükebilmektedir.
  • Kulak uçları çıkıntı yapabilir.
  • Baş şekli yukarıdan bir yamuğa benziyor olabilir. 

Brakisefali Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Brakisefali’nin ana nedeni, bebeğin uyku pozisyonudur ancak bazı başka faktörler de bu rahatsızlığın oluşmasına sebep olabilir. 

Bu faktörler aşağıdaki gibi olabilir:

Uyku pozisyonu: Brakisefali genellikle bebeğin her gece sırtüstü uyumasından kaynaklanıyor olabilir. Bebeğin başının arkası veya bir tarafı uzun bir süre sert bir yastık tarafından baskılanırsa bu durum kafatasının yumuşak kemiğinin düzleşmesine sebep olur.

Düzleştikten sonra ise bebeğin başı gün içerisinde uyumak ve başını dinlendirmek için otomatik olarak tercih edilen taraf haline gelecektir.

Rahimdeki faktörler: Kafatasının düzleşmesi bazı durumlarda anne karnında meydana gelebilir. Rahim içinde bebeği yastıklamaya yetecek kadar amniyotik sıvı (oligohidramniyos olarak bilinir) olmayabilir. Bu, bebeğin kafasının doğum kanalından geçerken geçici olarak deforme olabileceği anlamına gelir. Bu durum çoklu doğumda (örneğin ikizlerin rahimde birbirlerine çarpma durumunda) daha sık olma eğilimindedir. 

Erken doğum yapmak: Prematüre (37. gebelik haftasından önce doğan bebek) bebeklerin deforme olmuş bir kafatasına sahip olma olasılığı daha yüksektir çünkü kafatasları tam olarak gelişmediğinden doğum kanalından sıkışırlar (kafatası gebeliğin son birkaç haftasında güçlenir). 

Kas sorunları: Bazen bir bebeğin boynunda kasları gerilir ve bebeğin başını bir yöne çevirmesini engeller. Bu durum başlarını daima diğer tarafa yaslayarak bu tarafın düzleşmesine neden olacakları anlamına gelir. Fizyoterapi bu sorunu düzeltmeye yardımcı olabilir.

Kraniosinostoz: Düzleşmiş bir kafaya bazen bebeğin kafatasının anormal şekilde erken birleşen kemikli plakaları neden olabilir. Bu rahatsızlık kraniyosinostoz olarak bilinir. Bu durum bebeğin kafasının anormal bir şekil almasına neden olabilir ve bazen ameliyatla düzeltilmesi gerekebilir. 

Brakisefali Hastalığı Teşhisi

Brakisefali teşhisi, sınıflandırılması ve izlenmesi için bir standart yoktur. Benzer şekilde, tedavi edilip edilmeyeceğine veya hangi tedavi (örneğin fizik tedavi, ortez kaskları veya kayropraktik veya manuel tedaviler gibi) yöntemlerinin seçilip seçilmeyeceğine karar vermek için hiçbir standart yoktur.  

Genel olarak brakisefali kozmetik rahatsızlıklar olarak kabul edilir. Ancak şiddetli brakisefalisi olan çocuklarda şaşılık ve işitme sorunları riski yüksektir. Ek olarak brakisefaliye bağlı yüz asimetrisi de görülebilir. Bununla birlikte brakisefaliye sahip kişilerde çene kemiğinde bazı fonksiyonel bozukluklar da görülebilir.  

Fizik Muayene: Bir bebeğin başının şeklini değerlendirmenin en iyi yolu çıplak gözle yapılan fizik muayene işlemidir. Bu sebeple bu rahatsızlığın teşhisi için öncelikle görsel değerlendirme yapılır ancak radyografik görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi taraması brakisefali hastalığı için bir tanı aracı olarak kullanılabilmektedir. Bilgisayarlı tomografi taraması, hastanın kafatasını 3 boyutlu olarak yeniden yapılandırarak bu rahatsızlığın tedavisi için güzel bir teşhis aracıdır. 

Brakisefali Hastalığı Tedavisi

Yaşa ve rahatsızlığın ciddiyetine bağlı olarak brakisefaliyi tedavi etmenin farklı yolları vardır. Bunlar, fizik tedavi, evde kişiselleştirilmiş aktivite ve egzersizler veya bir kafa bandı olabilir. Özellikle kullanılan kafa bantları bu rahatsızlığın tedavisinde başarılı sonuçlara ulaşmaktadır. Fakat bu bantların yanı sıra farklı tedavi yöntemleri de bulunmaktadır.  

Bu tedavi yöntemleri:

Kraniyal bant veya ortez tedavisi: Kafatasında baskı gören, fazla yükün kontrollü dağıtılmasına destek olarak kişiye özel yumuşak hamur kıvamındaki silikondan hazırlanıp kafa veya boyun bölgesinde şekillendirilip orada dondurulan destek malzemelerdir. 

Kişiselleştirilmiş bebek konumlandırma programı: Her bebeğin baş ve boynunun özelliklerine göre evde uygulanması için verilen fiziksel aktivite ve egzersizler ile beraber uygulanan sıklıkla kullanılan bir tedavi yöntemidir.  

Nörogelişimsel teknikler: Bu tedavi yönteminde bebeğin fonksiyonel yetenekleri gözlemlenip analiz edilmektedir. Bu analiz sayesinde kişilere uygun olan öznel tedaviler fizik tedavi terapistleri tarafından oluşturulabilir.  

Miyofasyal gevşeme: Miyofasyal kompleks birkaç kas dokusunun beraber etkilendiği bir ağrı durumudur. Bu gevşeme sayesinde kas dokularında rahatlama sağlanarak bölgesel bir iyileşme görülebilir.  

Kraniosakral Tedavi (CST): Fizik tedavi uzmanının yardımıyla yapılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde hastaların kafatasından başlayarak kuyruk sokumu bölgesine kadar uzanan hatta bazı özel önceden belirlenmiş sinir liflerinin bulunduğu noktalara ufak basınçlar uygulanarak terapiler yapılır.  Bu müdahale ile kişilerin rahatladığı rapor edilmiştir.  

Kiniesiotaping uygulamaları: Özel bir tedavi ve bantlama yöntemidir. Yumuşak doku iyileşmesini destekleyerek brakisefali rahatsızlığının tedavisinde uygulanabilmektedir.

Brakisefali Hastalığı Tedavi Edilmezse 

Brakisefali rahatsızlığı genellikle bebeğinizin sağlığı için çok ciddi bir tehlike oluşturmaz. Tedavi edilmediği takdirde kendiliğinden iyileşebilir veya kalıcı şekil bozukluğuna neden olabilir.  

Rahatsızlığın boyutuna ve sebebine bağlı olarak değişebilen duruş bozukluklarına, baş ve boyun kaslarında zorlanmalara, nadiren de olsa beyinden çıkan sinirlerin sıkışması durumuna ve daha ileriki yaşlarda arkadaşları tarafından alay konusu olma gibi olumsuz durumlara sebep olabilir. 

Brakisefali Hastalığına Ne İyi Gelir?

Hafif brakisefali rahatsızlıklarında tedaviye gerek yoktur. Başının düzleşmiş kısmına baskı uygulamak için bazı basit önlemler alabilirsiniz. Bebeğinizin başını gün içerisinde farklı pozisyonlara getirerek bebeğinizin kafatasının zamanla doğal olarak kendini düzeltmesine yardımcı olabilirsiniz.  

Bunun dışında aşağıdaki tavsiyeleri uygulamak da faydalı olacaktır:

  • Bebeğinize gün boyunca kucağınızda zaman verin ve oyun sırasında yeni pozisyonlar denemeye teşvik edin.
  • Bebeğinizin eğimli bir sandalye ve düz bir yüzey arasında farklı duruş pozisyonlarında durmasını sağlayın böylece baş kısmının sabit bir bölgesine basınç uygulanmasının önüne geçebilirsiniz.
  • Bebeğinizin başını düz olmayan tarafa çevirmeye teşvik etmek için bebek karyolasındaki oyuncakların ve cep telefonlarının konumunu değiştirin. Bu durum bebeğinizi başını düz olmayan tarafa çevirmeye teşvik edecektir.
  • Bebeğinizi beslerken ve taşırken tuttuğunuz tarafı değiştirebilirsiniz.
  • Bebeğinizin araba koltukları ve bebek arabaları gibi sağlam düz bir yüzeyde yatarak geçirdiği zamanı azaltın. Mümkünse bir askı veya ön taşıyıcı kullanmayı deneyebilirsiniz.

Bebeğinizin bu tavsiyeleri uygulayarak kafa şeklinde herhangi bir iyileşme fark edebilmeniz 6 ila 8 hafta kadar sürebilir. Bebeğin yaşı ne kadar azsa bu yöntemler o kadar etkili olacaktır.  

Brakisefali Hastalığına Ne İyi Gelmez?

Eğer bir brakisefali rahatsızlığı olan bebeğiniz varsa ve başının arka kısmında düzleşme olduysa geceleri uyurken veya gün içerisinde kafasını dinlendirmek için bebeğiniz kendiliğinden bu kısmı tercih edecektir. Geceleri bu şekilde yatan bebeğin uyku pozisyonunu değiştirmek ise bir çözüm olmayacaktır çünkü ani bebek ölümü sendromu riskini arttırdığı için bebeklerin yüz üstü uyuması tehlike oluşturmaktadır. 

Hafifçe basık bir kafa yapısı genellikle endişelenecek bir şey değildir ancak erkenden tavsiye ve tedavi almamanız çok daha kötü şekil bozukluklarına ve belki de kalıcı bozukluklara neden olabilir. Bu sebeple evde uygulanan tedavi yöntemlerindense doktora gitmek daha iyi olacaktır.  

Brakisefali Hastalığı Ameliyatı 

Bebeğinizin kafatasının plakalarının çok erken kaynaştığı kraniosinostoz vakalarında kemiklerin kilidini açmak ve hareket ettirmek için ameliyat gerekecektir. 

Zamanlaması bebeğinizin durumuna ve kişisel tercihlerinize bağlı olan kraniosinostoz için ana tedavi cerrahidir. Bazen ameliyat, tekrarlanması gereken ameliyat olasılığını azaltmak için çocukluk çağında yani daha sonra yapılabilir. Başın içinde, gözlerde ve çenede sorunlar varsa ve kozmetik nedenlerden dolayı erken ameliyat önerilebilir.  

Operasyonun ne zaman yapılması gerektiğine karar vermek için bebeğinizin doktoruyla beraber karar vermeniz gerekir. 

Bu ameliyat ileri brakisefali vakalarında tercih edilebilir. 

Kraniosinostoz görülen kişilerde yapılan ameliyatlar normal bir ameliyatta olan risklere benzerdir. Bu ameliyat genel anestezi altında yaklaşık olarak 4 ila 6 saat gibi bir sürede yapılacak olması sebebiyle risklere gebedir. Uzun süren bebek veya çocuk cerrahisi işlemlerinde kan kaybı en sık görülen komplikasyonlardandır. Bununla birlikte cerrahi sonrasında yara yerinde dikişlerin açılması veya enfeksiyon gibi komplikasyonlar (bir hastalığa bağlı olarak gelişen yan etki) da gelişebilir.  

Brakisefali Hastalığı için Hangi Doktora Gidilir? 

Bebeğinizin başının şekli hakkında endişeleriniz varsa veya başını çevirirken sorun yaşayabileceğini düşünüyorsanız bebeğinizi bir çocuk hastalıkları uzmanına muayene ettirmeniz gereklidir.  

Çocuk hastalıkları uzmanı rahatsızlığın boyutuna göre sizi bir radyoloji uzmanına veya bir fizik tedavi uzmanına yönlendirebilir. Bebeğinize kendi tedavi yönteminizi uygulamak yerine uzman doktorunuzun vereceği tavsiyeler doğrultusunda tedavi yöntemleri belirlemek çok önemlidir. Bebeğinizin kafatası yapısı daha fazla gelişmeden erken tavsiye almanız önerilir. Böylece şekil bozukluğunun daha kötüye gitmesini önlemek için adımlar atabilirsiniz.

 

Makaleyi faydalı buldun mu?
2
1
Makeleyi Paylaşın