Boğaz Kuruluğu

Boğaz Kuruluğu Nedir?

Toplumda çok yaygın görülen boğaz kuruluğu genellikle yaşam tarzı ve başka hastalıkların bulgusu olarak ortaya çıkar çoğunlukla ağız kuruluğuyla beraber görülür. Boğazın nem ve sıvı miktarının azalmasına bağlı oluşur. 

Boğazdaki sıvı miktarının azalmasına bağlı olarak boğazın kuru hissedilmesi, yutkunmada zorlanma ve boğazda batma hissi gibi belirtiler görülür bu belirtilerinin yanında bazen öksürük ve balgam eşlik edebilir. 

Burun gelen havayı nemlendirip boğaza iletir ağızdan nefes alınırsa yeteri kadar nemlendirilemeyen hava boğazı kurutur. Burun tıkanıklığında ise ağızdan nefes aldığımız için boğaz kurur. Bundan dolayı en sık sebeplerinden biride çeşitli nedenlere bağlı burun tıkanıklığıdır. Burun tıkanıklığının sebepleri arasında alerji, üst solunum yolları enfeksiyonu, burunda geniz eti olması ve burun eğriliği gibi sebepler vardır. Çeşitli nedenlere bağlı yanlış nefes alma şekli olan ağızdan nefes almada boğaz kuruluğuna yol açabilir.

 Bunun yanında yetersiz sıvı tüketilmesi, mide sıvısının boğazla teması, boğazı tahriş eden maddelerle temas, sıcak içeceklerin sık tüketilmesi, kuru ve soğuk hava, psikolojik faktörler, kemoterapi ve radyoterapi gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak boğazın sıvı dengesinin bozan nedenlerde vardır. Kişinin yaşam kalitesini bozan bu durum altta yatan sebebin tedavi edilmesi ve yaşam tarzının değiştirilmesi ile kolaylıkla ortadan kaybolmaktır.

Boğaz Kuruluğunun Belirtileri Nelerdir?

Boğaz kuruması olarak adlandırılan hastalığın birçok sebebe bağlı belirtileri ortaya çıkabilir. En sık nedeni ağızdan nefes almadır. Alerji, az sıvı tüketilmesi, psikolojik durum, mide sıvısının boğazla teması, üst solunum yolları enfeksiyonu, soğuk ve kuru hava, boğazı tahriş eden maddelerin sık kullanılması gibi çeşitli nedenlere bağlı belirtiler görülebilir.

• Boğazın kuru hissedilmesi
• Boğazda batma hissi
• Yutkunmanın zorlaşması
• Ses kısıklığı
• Boğazda kaşıntı hissi
• Sıklıkla ağız kuruluğu boğaz kuruluğuna eşlik eder.
• Çeşitli nedenlere bağlı kuruluğa balgam ve öksürük eşlik edebilir.

Boğaz Kuruması Nedenleri Nelerdir?

Ağızdan nefes alma gibi yanlış nefes alma alışkanlıkları, alerji, üst solunum yolları enfeksiyonları, gece ağız açık şekilde uyumak, burundaki hastalıklara bağlı burnun tıkalı olması gibi nedenlere bağlı oluşur.

En sık nedeni yanlış nefes alma alışkanlığıdır: Burun gelen havayı nemlendirip boğaza iletir ağızdan nefes alındığında ise hava nemlenemez ve boğazdaki sıvı dengesi bozulur. Boğaz ve ağız kuruluğu başlar.

Gece ağız açık uyumak: Sabah uyandığımızda kuruluk yoğun ise muhtemelen gece ağız açık biçimde uyuduğumuz içindir. Sırtüstü uyumak, burun tıkalı biçimde uyumak ve uyku apnesi neden olabilir.

Burnun tıkalı olması: Alerji enfeksiyonlara bağlı geçici olabilir. Sürekli böyle bir durum varsa burun eğriliği ve geniz eti olabilir.

Yetersiz sıvı tüketilmesi: Günlük ortalama olarak 2 litre altında sıvı alınmasına bağlı tükürükte sıvı azalması olur boğazı yeterince nemlendiremediği için boğaz ve ağız kurumasına yol açabilir.

Reflü: Mide asit içeriğinin yemek borusundan yukarıya doğru kaçarak boğazı tahriş eder. Boğaz kuruması, balgam öksürük görülebilir.

Alerji: Zararsız maddelere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesidir. Polen, toz, hayvan tüyü gibi çeşitli maddeler yol açabilir. En sık görülen şekli alerjik rinittir. Burun tıkanıklığına yol açarak boğaz kuruluğuna sebep olur. Burun akıntısı ve hapşırık eşlik edebilir.

Farenjit: Bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Boğazda ağrı ve kuruluğa sebep olur. Ses kısılması, öksürük, ateş, halsizlik, boğazda kızarıklık eşlik edebilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonları: Çeşitli virüslerin ve bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardır bunlarda burunda tıkanıklık, boğaz kuruluğu ve balgam, öksürük yol açabilir.

Kemoterapi ve radyoterapi: Özellikle radyoterapi tükürük bezlerini tahrip edip salgılarını etkileyebilir.

İlaçlar: Tansiyon ve depresyon için kullanılan ilaçlar ile diüretik gibi ilaçlar ağız ve boğaz kuruluğuna yol açabilir.

Psikolojik durum: Anksiyete gibi hastalıklar vücutta sempatik sistemin aktifleşmesine bağlı tükürük salgısını azaltabilir. Tükürük salgısının boğazı yeterince nemlendirememesine bağlı boğaz kuruluğu ortaya çıkabilir.

Alkol ve sigara tüketimi: Alkol ve sigara boğazdaki sıvı miktarını azaltarak kuruluğa yol açabilir.

Gün içinde fazla konuşmak: Boğazın kurumasına yol açabilir.

Sjögren sendromu: Kuru göz ve kuru ağza yol açan otoimmün bir hastalıktır. Boğaz kuruluğuna da yol açabilir.

Gırtlak kanseri: Bazı kanserlerin belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Boğaz Kuruluğu Teşhisi

Boğaz kuruluğunun altta yatan nedenini bulmak için öncelikle hastanın şikayetleri değerlendirilir. Hastalığın altında yatan sebebi bulmak önemlidir. İyi bir fizik muayenenin yapılması gerekir.

Fizik Muayene: Öncelikle hastanın şikayeti ne olursa olsun detaylı bir kulak burun boğaz muayenesi yapılmalıdır. Hasta muayene odasında oturtularak muayene edilir. Hastanın burnu, boynu, genizi, boğazı, her iki kulağı kesinlikle muayene edilmelidir. Boğaz muayenesinde hastanın dili dışarı çekilir ağız içine ayna sokularak değerlendirilir. Hızlı öğürme gösteren bazı hastalarda hastanın boğazına ilaç sıkılabilir. İlacın yutulmasında sıkıntı olmaz eğer bu ilaç kullanılmışsa 1 saat bir şey yenilip içilmemesi önerilir. Muayene yeterli görülmezse endoskopik cihazlardan faydalanılabilir.

Boğaz sürüntüsü: Üst solunum yolları enfeksiyonundan şüpheleniyorsa bu yöntem kullanılır. Öncelikle boğaz iyice aydınlatılır dil bir dil basacağı ile bastırılır steril çubukla kızarık enfektif alanlarda bastırılıp döndürülür ve laboratuvara gönderilir. Öncelikle antijen testi istenir ama bu testin güvenilirliği yüksek değildir. Şüpheli durumlarda boğaz kültürü istenir. Kültür testi ise 24-48 saatte çıkar.

Boğaz Kuruluğu Tedavisi

Boğaz kuruluğunun tedavisinde altta yatan nedeni tespit etmek çok önemlidir. Hekimin tedavisi nedenlere bağlı farklılık gösterecektir. Boğaz kuruluğunun nedeni az su içmek, sigara ve alkol tüketmek, yanlış nefes alıp verme gibi nedenlere bağlı ise tedavisi çok basittir yaşam tarzı değişikliğine gidildiğinde boğaz kuruluğu hızlıca ortadan kaybolur.

Sıvı alımına bağlı ise günde 2 litreden fazla su tüketilmesi ile boğaz kuruluğu ortadan kaybolabilir.

Özellikle sabah uyanıldığında boğaz kuruluğu varsa gece ağzın açık kalmasından kaynaklanır uyku pozisyonun değiştirilmesiyle boğaz kuruluğu kaybolur ama uyku apnesi, burun tıkanıklığı gibi nedenler varsa öncelikle bunlar tedavi edilmelidir.

Burun tıkanıklığı: Geniz eti ve burun eğriliğine bağlı ise cerrahi tercih edilir.

Nefes alınırken burnun kullanılması gerekir: Burun havayı nemlendirerek boğaza iletir ama bazı yanlış nefes alma alışkanlıklarına bağlı ağız kullanılır ağız havayı yeteri kadar nemlendiremediği için boğaz kurumasına yol açabilir. Yanlış nefes alma alışkanlığı düzeltildiğinde boğaz kuruluğu kaybolabilir.

Alerji: Anti histaminikler, kortizon içeren burun spreyleri, nefes rahatlatıcı ilaçlar ve immünoterapi ile tedavi yapılır alerji gerilediğinde boğaz kuruluğu kaybolur.

Reflü: Kilo verme, antasit şurup kullanımı, sigara bırakılması, yatak başının yükseltilmesi, proton pompa inhibitörleri kullanılır. Reflü hastalığı tedavi edildiğinde midenin asit içeriğinin boğaza kaçması engellenilir ve öksürük, balgam, boğaz kuruluğu gibi belirtiler kaybolur.

Farenjit: Sigara, kuru hava, toz gibi boğazı tahriş eden maddelerden kaçınmak gerekir. Antibiyotik ve burun açıcı spreylerle tedavi edilebilir.

Üst solunum yolları enfeksiyonları: Destekleyici tedaviler verilir. Üst solunum yolları enfeksiyonu iyileştiğinde boğaz kuruluğu kaybolur.

Psikolojik durum: Antipsikotikler ve psikoterapi ile tedavi edilir. Anksiyete gibi sempatik sistemi aktive edip tükürük salgısını azaltan psikiyatrik hastalıklar tedavi edildiğinde boğaz kuruluğu düzelir.

Sigara ve alkol tüketiminin sınırlandırılması: Yaşam tarzı değişikliği yaptığımızda boğaz kuruluğu kendiliğinden kaybolur.

Gün içinde bazen fazla konuşmak: Boğazımızı yorabiliriz boğazımızı dinlendirdiğimizde boğaz kuruluğu kendiliğinden kaybolur.

Sjögren sendromu: Kesin bir tedavi yoktur semptomlar hafifletilir.

Boğaz Kuruluğu Tedavi Edilmezse?

Boğaz kuruluğu tedavi edilmezse altta yatan nedene bağlı olarak çeşitli etkiler gösterebilir. Tahriş edici etkiler giderilmezse ve tedavi edilmez ise uzun süreli geçmeyen farenjide yol açabilir. Uzun süreli geçmeyen farenjit oluşursa sık sık öksürük yapabilir. Yutkunmada zorlanmaya bağlı zayıf beslenmeye yol açabilir. Tükürük sıvısının azalmasına bağlı ise diş çürüklerinin oluşmasına ve ilerlemesine yol açabilir.

Boğaz Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir?

• Günde 2 litreden fazla olmak kaydıyla bol sıvı tüketilmesi
• Her sabah ılık su içmek
• Ağız ve diş sağlığının düzenli yapılması
• Doğru nefes almak
• Salep ve ballı süt içmek
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak için C vitamini almak
• Taze sebze ve meyvelerin tüketilmesi
• Bazen boğazı dinlendirmek 
• Bulunduğunuz ortamı nemlendirmek
• Şekersiz sakız çiğnemek
• Tuzlu su ile gargara yapmak önerilir

Boğaz Enfeksiyonuna Ne İyi Gelmez?

• Sigara ve alkol tüketilmesi
• Çay, kafein gibi sıcak içeceklerin sık tüketilmesi
• Kuru ve nem oranı az ortamlarda bulunmak
• Sağlıksız besinlerden uzak durmak önerilir.
• Boğaz kuruluğu ilaçları
• Alerjiye bağlı ise anti histaminikler, kortizon içeren burun spreyleri, nefes rahatlatıcı ilaçlar verilebilir.
• Reflüye bağlı ise proton pompa inhibitörleri önerilir.
• Bakteriyel kaynaklı enfeksiyonlara antibiyotik verilir. Virüs kaynaklı enfeksiyonlara ise destekleyici tedaviler ve antiviral başlanabilir.
• Anksiyete bağlı psikolojik durumlarla ilişkisiyle serotonin geri alım inhibitörleri ve trisiklik antidepresanlar gibi ilaçlarla tedavi edilebilir.
• Boğaz kuruluğunu yumuşatmak için boğaz pastilleri kullanabilir. Ayrıca tükürük salgısını arttırmak içinde ksilitol içeren sakızlar çiğnenerek boğaz kuruluğu tedavi edilebilir.

Hamilelikte Boğaz Kuruluğu

Gebeliğin ilk 3 ayında boğaz kuruluğu ve boğaz yanması sık görülür. Hamilelikte sık görülmesinin nedeni reflünün artmasıdır. Yağlı, baharatlı, çikolata, ağır tatlı yiyeceklerden kaçınmak gerekir, kilo vermek gibi reflüyü önlemeye yönelik yaşam tarzı benimsenmelidir. Tuzlu su ile gargara yapmak iyi gelmektedir ama tuzlu su yutulmamalıdır. Bal gibi yiyeceklerin tüketilmesi boğaz kuruluğuna iyi gelmektedir.

Boğaz kuruluğu için Hangi Doktora Gidilir?

Ülkemizde Kulak Burun Boğaz bölümü boğaz kuruluğu ile ilgilenmektedir. Kişinin yeteri kadar sıvı tüketmesi, yaşam tarzı değişikliğine rağmen boğaz kuruluğunun devam etmesi ve 1 haftadan uzun süren boğaz kuruluğu görülmesi halinde öncelikle aile hekimine başvurup gerekli yönlendirmelere bağlı Kulak Burun Boğaz bölümüne başvurması gerekir.