Bel Kireçlenmesi

Bel Kireçlenmesi Nedir?

Omurgayı oluşturan omurlar birbirlerine kıkırdaklar ile bağlıdır. Eklemler arası yastık görevi gören kıkırdaklar eklemlerin hareketi için uygun yumuşak ve kaygan zemin hazırlarlar. Kıkırdak dokusu aşırı aşındığı zaman kireçlenme meydana gelir. Kireçlenmenin omurgada en fazla meydana geldiği bölge bel olup bu durum bel kireçlenmesi olarak adlandırılır. Kireçlenme sonucu kemikler parçalanır ve eklem faresi adı verilen kemik parçalarının eklemler arasında birikmesine bağlı olarak kireçlenme sürecinin daha da zorlaşmasına neden olur.

Bel Kireçlenmesi Belirtileri

Bel Kireçlenmesi yavaş ve uzun sürede meydana gelen bir kusur olduğu için genelde çok belirtiye sebep olmaz. Belirtiler genelde yıpranma ve aşınmanın dokulara zarar vermesi ya da sinirlere bası sonucu meydana gelir.

• Bel bölgesinde ağrı: Yıpranma ve aşınmalar sonucu bel bölgesindeki sinirlerde başı meydana gelir. Bel sinirlerinde meydana gelen basılar sonucu bele yayılan ağrılar ortaya çıkar.
•  Bacağa vuran ağrı ve bacakta karıncalanma: Sinirlerde meydana gelen bası çok olduğu zaman ağrı bacaklara yayılabilir ve bacaklarda karıncalanma da meydana gelebilir.
• Hareket kısıtlılığı: Bel bölgesinde meydana gelen sinir sıkışması ve ağrılar sonucu hastaların öne eğilememe, öne eğildiği zaman geriye doğrulamama, Herhangi bir ağırlık kaldırırken yeterli güç alamama ve uzun mesafe yürüyememe gibi kişilerin gündelik hareketlerini kısıtlayan sorunlar ortaya çıkar.
• Sabah tutukluğu: Bel Kireçlenmesi hastalarda en yaygın görülen belirti hastalar sabah uyandığı zaman meydana gelen ağrı sebebi ile hareket etmede zorlanmadır.

Bel Kireçlenmesi Nedenleri

Temel olarak yaşın ilerlemesi sonucu eklemlerde meydana gelen aşınmalar sonucu ortaya çıkan kireçlenmelerin gelişiminde bazı faktörler kolaylaştırıcı rol oynar.

• Yaş: Belde kireçlenme genelde belli bir yaştan sonra ortaya çıkar. 40 yaş altında çok nadir görülen bel kireçlenmesi yaşlanma ile eklem kıkırdağında meydana gelen değişiklikler sonucu dayanıklılığın azalmasına bağlı olarak artış gösterir.
• Cinsiyet: Kadınlar kireçlenmeye erkeklere göre daha yatkındır.
• Kalıtımsal faktörler: Kemik ve kıkırdakları oluşturan maddeler kalıtımsal olarak aktarıldığı için kalıtımsal faktörler bel kireçlenmesi oluşumunda etkilidir.
• Aşınma ve yıpranma: Kireçlenme oluşumunda en etkili faktör zamanla meydana gelen aşınma ve yıpranmalardır. Fazla kilo bele binen yükü arttırarak aşınmaların artması sonucu kireçlenmeye zemin hazırlar. Sürekli aşınmaya sebep olan işlerde çalışma ve aşınma arttıran sporlar belde kireçlenmeye sebep olur.

Bel Kireçlenmesi Teşhisi

Genelde belli bir yaş üzeri hastalar hareket kısıtlılığı ve bacaklara vuran bel ağrısı şikâyeti ile doktora başvururlar. Bu şikayetler birçok hastalıkta ortaya çıkabileceği için hastadan detaylı bir hasta öyküsü alınması ve sonrasında fizik muayene yapılması önemlidir. Daha sonra yapılan tetkikler ile tanı konur.

• Kan testleri: Bel Kireçlenmesi tanısı koyan bir kan testi olmamakla birlikte diğer bel ağrısı yapan romatizmal hastalıkların tespitini sağlayan kan testleri mevcuttur. Bu sayede diğer hastalıkların ekarte edilmesini sağlanır.
• Direkt röntgen grafi: X ışınları ile yapılan görüntüleme yönteminde omurlar arasında meydana gelen kireçlenme belirtilerini göstermeye yardımcı olurken, diğer bel ağrısı yapan hastalıklara bağlı olup olmadığını da tespite yardımcı bir yöntemdir. Yani hem tanı hem ayırıcı tanıda değerlidir. Ancak direkt röntgen grafide kireçlenme görüntülerinin olması belirtilerin ortaya çıkacağını göstermeyeceği gibi, kireçlenme görüntülerinin seviyesi ile yakınmaların şiddeti arasında da bir ilişki yoktur.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Radyo frekans dalgaları ve manyetik alan kullanılarak yapılan bir görüntüleme yöntemi olan manyetik rezonans görüntülemede bel kireçlenmesi tanısının koyulmasından daha çok bel ağrısı yapan diğer hastalıkların ekarte edilmesini sağlanır.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): X ışınları kullanılarak yapılan görüntüleme yöntemi bel kireçlenmesi tanısının konmasında değil diğer kemik ve eklem hastalıklarının tespit edilmesinde yardımcıdır.
• Elektromiyografi (EMG): Bel kireçlenmesinin ilerlemesi ile sinir köklerine bası oluşur. Sinir köklerinde meydana gelen bası sonucu sinirlerde meydana gelen kayıpların tespiti için elektrik dalgaları verilerek sinirlerin cevabı ölçülür.

Bel Kireçlenmesi Tedavisi

Bel Kireçlenmesi tedavisinde amaç; ağrı şikayetleri olan hastaların ağrılarının giderilmesi, hareket kısıtlılığı sonucu günlük aktiviteleri kısıtlanan hastaların normal yaşantılarına dönmesinin sağlanması ve bel kireçlenmesi derecesinin ilerlemesinin önlenmesi olup tedavi planı hastalığın evresi ve belirtilerin şiddetine göre ayarlanır.

Tedavideki ilk basamak hastanın bilinçlendirilmesi olup hastaların hastalığı hakkında yeterli bilgiye sahip olması önemlidir. Fazla kilosu olan hastaların kilo vermesi bele binen yükü azaltarak kireçlenme belirtilerinin azalmasını ve kireçlenmenin ilerlemesinin önlenmesini sağlar. Ağır egzersizlerin yapılmasının önlenmesi ve bel ekleminin aşırı zorlanmasının önlenmesi önemlidir. Hastalığın bazı dönemlerinde ağrılar fazla olabilir bu dönemlerde istirahat edilmesi önemlidir.

Tedavide baskın olan konservatif tedavi adı verilen cerrahi dışı tedavi seçenekleridir. Düzenli egzersiz yapılması bu aşamada oldukça önemli olup özellikle bel kireçlenmesi egzersizleri ile bel bölgesindeki kasların güçlendirilmesi sağlanarak bele binen yükün azaltılmasına yardımcı olunur.

Hastalara fizik tedavi uygulamaları yapılması ağrıların ve diğer belirtilerin kontrol Altına alınmasına yardımcı olur. Bel bölgesine yapılan soğuk ve sıcak uygulamalar mevcut olduğu gibi ağrı kesici akım tedavileri ve derin ısıtıcı uygulamalar da tercih edilebilir.

Ağrı kontrolü için ağrı kesici ilaçlar ve iltihap giderici ilaçlar kullanılabilir. Kıkırdak güçlendirici ilaç takviyeleri günümüzde tercih edilen takviye seçenekleridir.

Bel bölgesine yapılan kortizon enjeksiyonları da ağrı kontrolünde değerli bir yöntem olup belli aralıklar ile uygulanabilir.

Bu tedavi seçenekleri ile kontrol altına alınamayan ağrılar mevcut ise ya da kireçlenme ilerliyor ise cerrahi tedavi seçenekleri uygulanabilir.

Bel Kireçlenmesi İlaçları

Bel kireçlenmesinde ağrı kontrolü önemlidir. Bu amaçla ağrı kesici ilaçlar kullanılır.

Bu ilaçlar arasında:

• Feniramidol HCl
• Biperiden hidroklorür
• Metil salisilat
• Deksketoprofen trometamol
• Diklofenak sodyum
• Tiyokolşikosid
• Flurbiprofen
• İbuprofen

Sayılabilir.

Aşınma sonucu bel bölgesinde iltihap oluşabilir. Bu durumda hem ağrı kontrolü ve iltihabın kontrol alınması için non steroid anti inflamatuar ilaçlar olarak bilinen steroid olmayan inflamasyon giderici ilaçlar kullanılabilir.

Bu ilaçlar:

• Aspirin
• Diklofenak
• Etodolak
• İbuprofen
• İndometazin
• Nabumeton
• Naproksen
• Proksikam
• Tenoksikam
• Tenidap
• Fenilbutazon
• Azopropazob
• Sulindak

Olarak sıralanabilir.

Kıkırdak güçlendirici ilaç takviyeleri kullanılması da hastalar için faydalı olur.

Bu amaçla:

• Glukozamin
• Hyaluronik asit

Kullanılabilir.

Bel Kireçlenmesi Ameliyatı

Tüm cerrahi dışı konservatif tedavi seçeneklerine rağmen şikayetlerin devam etmesi ve bel kireçlenmesinin ilerlemesi sonucunda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu amaçla endoskopik disk cerrahisi yöntemi kullanılabilir.

Bel Kireçlenmesi hastaları genelde ileri yaş hastalar olduğu için açık cerrahi adı verilen daha büyük kesiler ile yapılan ameliyatları kaldıramayacakları düşüncesi ile hastaların tedavisi genelde ertelenir. Kapalı cerrahi yöntemi olan endoskopik disk cerrahisi yöntemi ise lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ile ve daha az kesi ile yapıldığı için bu hastaların tedavisi için oldukça uygundur.

Bölgesel uyuşturma ile yüzüstü yatan hastanın bel bölgesinden acılan yarım santimlik kesiden endoskopik aletler gönderilir ve siniri sıkıştıran kireçlenmiş bölge ya da kemik dokusu yine yarım santimlik kesiden çıkartılır. Kesi bölgesi dikilerek ameliyat tamamlanır.

Bel Kireçlenmesi Tedavi Edilmezse

Bel Kireçlenmesi tedavi edilmediği zaman kireçlenme ilerler ve belirtilerin artmasına neden olur. Kireçlenme ilerledikçe sinir köklerine bası artar ve hastaların ağrıları fazla olur. Hastalarda hareket kısıtlılığı artar oturmakta, öne eğilmekte ve yürümekte zorlanırlar. Gündelik yaşamlarına devam edemezler. Bu yüzden bel kireçlenmesinin teşhis edilip tedavi edilmesi önemlidir.

Bel Kireçlenmesine Ne İyi Gelir?

Bel kireçlenmesinde bel kireçlenmesine yönelik egzersizlerin uygulanması çok önemlidir. Bu egzersizler bel kaslarının güçlenmesini sağlayarak ağrıların ve diğer belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

Hastalara kilo vermeleri önerilir. Böylece bele binen yük azalarak ağrıların kontrol altına alınması ve kireçlenmenin ilerlemesinin önüne geçilmesi sağlanır.

Ağrılı zamanlarda bele yapılan sıcak ve soğuk uygulamalar da ağrının kontrolünde faydalı olacaktır.

Hamilelikte Bel Kireçlenmesi

Hamilelik döneminde birçok fiziksel ve hormonal değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler sonucu bağ ve kas dokularında gevşeme meydana gelir ve eğer anne adayında bel kireçlenmesi var ise belirtileri daha yoğun hissedilir. Ayrıca hamilelik sürecinde alınan kilolar bele binen yükü arttırdığı için hamilelik sürecinde bel kireçlenmesi ilerler.

Anne adaylarının hem belirtilerini kontrol altına alması hem de kireçlenmenin ilerlemesinin önüne geçilmesi için yapması gereken öncelikli şey düzenli egzersiz alışkanlığı edinmesidir. Düzenli yapılan egzersiz ile bel bölgesinin güçlenmesi sağlanır.

Ağrıların yoğun olduğu dönemlerde istirahat edilmesi ve sıcak ya da soğuk uygulama yapılması önemlidir. Ağrılar bu yöntemler ile kontrol altına alınamıyor ise doktorların önerdiği ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Bel Kireçlenmesi

Bel Kireçlenmesi genelde belli bir yaşın üstünde hastalarda görülen ve yaşlanmaya bağlı aşınmalar sonucu ortaya çıkan bir hastalık olsa bile çocuklarda da görülebilir. Faset eklem sendromu olarak bilinen hastalık bel kireçlenmesi ile birlikte bel fıtığı şikayetlerine de neden olabilir.

Çocuklarda hareketlerde zorlanma, bel ağrısı ve bacaklara yayılan ağrı şikayetleri meydana gelebilir.

Bu durumda tedavide önce cerrahi dışı tedavi seçenekleri göz önünde bulundurulur. Düzenli egzersizler, ağrı kesici ilaçlar ve sıcak ya da soğuk uygulamalar etkili olacaktır. Bel bölgesine yapılan enjeksiyonlar da oldukça faydalı tedavi seçenekleri olup ağrının kontrol altına alınmasını sağlar.

Bel Kireçlenmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Özellikle belli yaşın üstündeki hastalarda sabah tutukluğu, hareket kısıtlılığı, belde ağrı gibi şikayetler mevcut ise bel kireçlenmesinden şüphe edilebilir. Bel kireçlenmesinden şüphe edilen hastaların Ortopedi ve Travmatoloji bölümünde ortopedi ve travmatoloji uzmanına muayene olmaları gerekmektedir.