Bebeklerde pamukçuk, ağız içinde beyaz lezyonlarla kendini gösteren yaygın bir mantar enfeksiyonudur. Candida albicans adlı mantarın neden olduğu bu durum, özellikle yenidoğanlarda ve 6 aydan küçük bebeklerde sık görülür. Tedavi edilmediğinde emme güçlüğüne ve huzursuzluğa yol açabilir.

Pamukçuk Nedir?
Pamukçuk (oral kandidiyaz), ağız mukozasında süt parçalarını andıran beyaz peynirimsi plaklarla karakterizedir. Bu plaklar dil, yanak içi, damak ve dudaklarda görülür. Kolayca kazınmaz ve kazındığında altında kırmızı, kanamalı bir yüzey ortaya çıkar. Yenidoğanların %5-7’sinde görülür.

Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

• Ağız içinde süt artığına benzeyen ancak silinmeyen beyaz lekeler
• Lekelerin altında kızarık ve hassas doku
• Ağlama veya huzursuzluk (özellikle beslenme sırasında)
• Bebeğin emmeyi reddetmesi
• Hafif ateş (nadiren)

Neden Olur?

1. Mantar Geçişi: Doğum sırasında annenin vajinal mantar enfeksiyonu bebeğe bulaşabilir.
2. Antibiyotik Kullanımı: Bebeğin veya emziren annenin antibiyotik alması, faydalı bakterileri azaltarak mantar çoğalmasına zemin hazırlar.
3. Bağışıklık Zayıflığı: Prematüre bebeklerde daha sık görülür.
4. Hijyen Eksikliği: Biberon emziklerinin iyi sterilize edilmemesi.

Tedavi Yöntemleri

• Antimantar Solüsyonlar: Mikonazol jeli veya nistatin damlası 7 gün boyunca günde 4 kez lezyonlara uygulanır.
• Karbonatlı Su: 1 çay kaşığı karbonat + 1 bardak su karışımıyla ağız içi temizliği yapılabilir.
• Emziren Anneler: Göğüs uçlarına klotrimazol krem sürülmeli.

Evde Bakım Önerileri

1. Biberon emziklerini her kullanımdan sonra 20 dakika kaynatın.
2. Emzirme öncesi göğüs uçlarını temiz suyla silin.
3. Bebeğin ellerini sık yıkayarak mantarın yayılmasını önleyin.

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?

• Beyaz lekeler 7 günlük tedaviye rağmen geçmezse.
• Bebek sıvı kaybı belirtileri (ağlarken gözyaşı olmaması, idrar azlığı) gösteriyorsa.
• Ateş 38°C üzerine çıkarsa.

Önleme Yolları

• Anne adaylarının gebelikte vajinal mantar tedavisi olması.
• Emzirirken göğüs pedlerinin sık değiştirilmesi.
• Bebeğin ağız temizliği için nemli gazlı bez kullanılması.

Pamukçuk genellikle 1-2 haftada iyileşir. Tedaviye dirençli vakalarda bebeğin bağışıklık sistemi mutlaka değerlendirilmelidir.