Bebeklerde kalça çıkığı (gelişimsel kalça displazisi), kalça ekleminin tam olarak gelişmemesi veya uyumsuzluğu nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Erken teşhis edilmediğinde yürüme bozukluklarına ve kalıcı sakatlıklara yol açabileceğinden, yenidoğan döneminden itibaren düzenli kontroller büyük önem taşır. İşte bu konuda ebeveynlerin bilmesi gerekenler:
Kalça Çıkığı Nasıl Anlaşılır?
Yenidoğanlarda kalça çıkığı, fizik muayene ve ultrason ile tespit edilebilir. Doğum sonrası ilk haftalarda yapılan rutin kontrollerde bacak uzunlukları karşılaştırılır ve kalça hareket açıklığı değerlendirilir. Bacaklardan birinin diğerine göre daha kısa görünmesi, kalça bölgesindeki cilt kıvrımlarında asimetri olması veya bacakların dışa dönüklüğü şüphe uyandırabilir. Doktorlar, Barlow ve Ortolani manevraları adı verilen özel testlerle eklem stabilitesini kontrol eder.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- Ailede kalça çıkığı öyküsü bulunması
- Bebeğin makat pozisyonunda doğması
- Kundaklama alışkanlığı
- Kız bebeklerde erkeklere göre 4-5 kat daha sık görülmesi
- Çoğul gebelikler veya amniyotik sıvı azlığı
Tanıda Kalça Ultrasonunun Rolü
Kalça ultrasonu, bebeklerde radyasyon riski olmadan eklem yapısını detaylı şekilde görüntülemek için altın standart yöntemdir. İlk 6 hafta içinde yapılan taramalar, eklemdeki gelişimsel anormallikleri erken dönemde belirler. Ultrasonografi ile femur başının asetabulum (kalça yuvası) ile uyumu, eklem kapsülünün durumu ve kemik açıları ölçülür. Risk faktörü taşıyan bebeklerde bu inceleme mutlaka yapılmalıdır.
Ebeveynlerin Dikkat Etmesi Gereken İşaretler
- Bebeğin bacaklarını eşit şekilde açamaması
- Alt değiştirme sırasında kalçadan "klik" sesi gelmesi
- Yüzüstü pozisyondayken bacaklarda uzunluk farkı
- Bir bacağın diğerine göre daha az hareket etmesi
Tedavi Seçenekleri
Erken teşhis edilen vakalarda Pavlik bandajı gibi özel ortezlerle kalça eklemi doğru pozisyonda sabitlenir. Bu yöntem, eklem gelişimini destekleyerek cerrahi müdahaleye gerek kalmadan iyileşme sağlar. İleri displazi durumlarında ise kapalı veya açık cerrahi tekniklerle eklem yeniden konumlandırılır. Tedavi sonrası fizik tedavi, kas gücünü artırmak için önerilir.
Korunma İçin Öneriler
- Bebeği kundaklamaktan kaçınmak
- Bacakların serbest hareket etmesine izin veren kıyafetler seçmek
- Risk grubundaki bebeklerde ultrason taramasını geciktirmemek
- Yüzüstü oyun zamanlarını artırarak kalça kaslarını güçlendirmek
Kalça çıkığı, zamanında müdahale edildiğinde tamamen düzeltilebilen bir sorundur. Bu nedenle doğum sonrası kontrollerin ve aşılar kadar kalça muayenelerinin de düzenli yapılması hayati önem taşır. Şüpheli durumlarda çocuk ortopedisi uzmanına başvurmak en doğru adımdır.
