Bebeklerde diş gıcırdatma (bruksizm), özellikle uyku sırasında çene kaslarının istemsiz kasılmasıyla ortaya çıkan yaygın bir durumdur. Genellikle 6 ay-3 yaş arası dönemde görülür ve çoğunlukla zararsız olsa da altta yatan nedenlerin araştırılması gerekebilir.
Diş Gıcırdatmanın Başlıca Nedenleri
- Diş Çıkarma Dönemi: Diş etlerindeki kaşıntı ve baskı hissini hafifletme isteği.
- Çene Yapısındaki Uyumsuzluk: Süt dişlerinin tam oturmaması veya kapanış bozuklukları.
- Stres Kaynaklı Tetikleyiciler: Ortam değişikliği, ayrılık kaygısı veya uyku düzensizliği.
- Reflü veya Kulak Ağrısı: Rahatsızlığı gidermek için refleksif çene hareketleri.
- Nörolojik Faktörler: Nadiren beyin sapı iletişim bozuklukları.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Fiziksel İşaretler: Diş yüzeylerinde aşınma, çene kaslarında sertlik.
- Sesli Uyarılar: Uykuda belirgin gıcırtı sesi (ebeveynler tarafından fark edilir).
- Teşhis Süreci: Pedodonti uzmanı tarafından diş muayenesi ve çene fonksiyon testleri. Şüpheli durumlarda uyku çalışması (polisomnografi) önerilebilir.
Olası Komplikasyonlar
- Diş minesinde mikro çatlaklar ve hassasiyet artışı.
- Çiğneme kaslarında ağrılı spazmlar.
- Gece uykusunun bölünmesine bağlı gündüz huzursuzluğu.
Tedavi Yaklaşımları
- Diş Çıkarma Dönemi İçin:
- Silikon diş kaşıyıcılar (buzdolabında soğutularak kullanılabilir).
- Diş etlerine papatya çayı ile masaj.
- Çene Egzersizleri:
- Günde 2 kez 5 dakika ılık kompres uygulaması.
- Nazif çene açma-kapama hareketleri (hekim gözetiminde).
- İleri Vakalarda:
- Gece plağı (3 yaş üstü için uygundur).
- Botoks enjeksiyonları (aşırı kas gerginliğinde nadiren).
Koruyucu Önlemler
- Uyku Rutini Oluşturma:
- Aynı saatte yatış, beyaz gürültü cihazları ile derin uyku teşviki.
- Stres Azaltıcı Aktiviteler:
- Akşamları ılık banyo, ninnilerle gevşeme.
- Beslenme Düzenlemesi:
- Yatmadan 2 saat önce sıvı alımının sınırlanması.
- Kafein içeren gıdalardan (çikolata vb.) kaçınılması.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Gıcırdatma sesinin gündüz saatlerinde de devam etmesi.
- Dişlerde kırılma veya sallanma gözlenmesi.
- Çenede "klik" sesi eşlik etmesi.
Çoğu bebekte kalıcı dişler çıkana kadar bruksizm kendiliğinden kaybolur. Ancak 4 yaşından sonra devam ediyorsa ortodontik değerlendirme şarttır.
