Bebeklerde balgam, solunum yollarını koruyan doğal bir mukus salgısıdır. Ancak aşırı birikmesi hırıltılı solunum, öksürük ve beslenme güçlüğü gibi sorunlara yol açabilir. Yenidoğan ve süt çocuklarında dar hava yolları nedeniyle bu durum özellikle rahatsız edicidir.
Bebeklerde Balgam Neden Oluşur?
Balgam üretimi genellikle solunum yollarının savunma mekanizmasıdır. En yaygın nedenler arasında viral enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip), alerjik reaksiyonlar, reflü ve hava kirliliği gibi tahriş ediciler bulunur. Prematüre bebeklerde akciğer gelişiminin tamamlanmamış olması da riski artırır.
Balgamın Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Hırıltılı veya hışırtılı solunum sesleri
- Özellikle beslenme sonrası artan öksürük nöbetleri
- Burun tıkanıklığı ve ağızdan nefes alma
- Emmede azalma veya emerken sık sık nefes alma ihtiyacı
- Uykuda huzursuzluk ve sık uyanma
Teşhis Yöntemleri
Pediatristler öncelikle fizik muayene ile akciğer seslerini dinler. Göğüs röntgeni zatürre şüphesinde, alerji testleri ise kronik balgam durumunda istenebilir. Oksijen satürasyon ölçümü solunum sıkıntısının derecesini belirler.
Evde Uygulanabilecek Tedavi Yöntemleri
- Nemin Artırılması: Banyoda sıcak suyu açarak buharla doldurulan ortamda 10-15 dakika tutmak balgamı yumuşatır.
- Burun Aspiratörü Kullanımı: Serum fizyolojik ile burun temizliği yapıldıktan sonra aspire etmek.
- Pozisyonlama: Yatarken başın 30 derece yükseltilmesi ve sırtüstü yerine yan pozisyonda yatırılması.
- Masaj Teknikleri: Sırtına hafif vuruşlar ve göğüs kafesine dairesel hareketler.
- Sıvı Alımı: Anne sütü alan bebeklerde emzirme sıklığının artırılması.
Tıbbi Tedavi Seçenekleri
- Nebülizatör Tedavisi: Doktor önerisiyle salin solüsyonu veya bronş açıcı ilaçlar.
- Antibiyotikler: Sadece bakteriyel enfeksiyon (zatürre, bronşit) saptanırsa.
- Ateş Düşürücüler: Parasetamol şurup ateş ve huzursuzluğu azaltmak için.
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- Dudaklarda veya tırnaklarda morarma
- Dakikada 60’ın üzerinde nefes alıp verme
- Göğüste çekilme (kaburgaların belirginleşmesi)
- 38.5°C’yi aşan dirençli ateş
- 12 saatten uzun süren idrar yapmama
Korunma Stratejileri
- Sigara dumanından kesinlikle uzak tutma
- Ev tozu akarlarına karşı yatak örtülerini haftada 60°C’de yıkama
- Nem oranını %40-50 arasında tutan hava nemlendiriciler kullanma
- Bebekle temas öncesi el hijyenine dikkat etme
Beslenme Önerileri
Anne sütü alan bebeklerde antikor transferi nedeniyle balgam daha hızlı çözülür. Ek gıda dönemindeki bebeklerde tavuk suyu çorba ve ılık elma püresi boğazı yumuşatır. Bal, 1 yaş altı bebeklerde botulizm riski nedeniyle kesinlikle verilmez.
