Astigmatizm, bebeklerde kornea veya lensin düzensiz eğriliği nedeniyle ışığın retina üzerinde doğru odaklanamamasıdır. Yenidoğanlarda yaygın olmakla birlikte, genellikle 1 yaşına kadar kendiliğinden düzelir. Kalıcı astigmatizm ise görme gelişimini etkileyebilir ve erken müdahale gerektirir.
Astigmatizmin Bebeklerdeki Nedenleri
- Genetik Faktörler: Ailede astigmatizm öyküsü riski 3 kat artırır.
- Göz Kapağı Basıncı: Şiş göz kapaklarının korneaya baskı yapması.
- Prematürite: Erken doğan bebeklerde kornea gelişiminin tamamlanmaması.
- Göz Travmaları: Doğum sırasında veya sonrasında oluşan hasarlar.
Belirtiler ve Ebeveynlerin Dikkat Etmesi Gerekenler
- Gözleri sık ovuşturma veya kısma.
- Nesnelere yan bakma veya başını eğerek odaklanma.
- Işığa aşırı hassasiyet ve sulanma.
- Oyuncakları çok yakından inceleme eğilimi.
- Gözlerde içe veya dışa kayma (şaşılıkla birliktelik gösterebilir).
Teşhis Yöntemleri
- Retinoskopi: Karanlık odada ışık demetiyle retinadan yansıyan ışığın analizi.
- Oto-refraktometre: Cihazla otomatik kırma kusuru ölçümü (bebeklerde özel başlıklarla).
- Fototarama: 1 saniyelik flaşlı fotoğrafla göz içi yapıların değerlendirilmesi.
- Kornea Topografisi: Kornea eğriliğinin haritalandırılması (sedasyonla uygulanabilir).
Tedavi Yaklaşımları
- 0-12 Ay: Takip (çoğu vakada kendiliğinden düzelir).
- 1-3 Yaş:
- Silikon Gözlük Camları: Yüksek astigmatta özel prismatik camlar.
- UV Blokajlı Lensesiz Çerçeveler: Dış ortamda koruma.
- 3+ Yaş:
- Yumuşak Torik Lensler: Yüksek numaralarda tercih edilir.
- Ortokeratoloji: Gece takılan özel lenslerle kornea şekillendirme.
- Cerrahi: Yalnızca 8.00 diyoptri üzeri ve gözlüğe yanıt vermeyen vakalarda (minimum 10 yaş).
Görme Terapisi ve Ev Egzersizleri
- Renkli Blok Sıralama: Farklı mesafelerde renk eşleştirme.
- Işıklı Takip Oyunları: Karanlık odada lazer pointer ile nesne takibi.
- 3D Görüntü Kitapları: Stereoskopik görme gelişimi için.
Komplikasyonlar ve Önlemler
- Ambliyopi (Göz Tembelliği): Tedavi edilmeyen astigmatizmde %40 risk.
- Okul Başarısızlığı: Okul öncesi dönemde fark edilmeyen vakalarda öğrenme güçlüğü.
- Düzenli Kontroller: 6 aylıktan itibaren yılda 1 kez oftalmolojik muayene.
Anne-Babalara Pratik Öneriler
- Bebeklerde 8. aydan itibaren parlak renkli mobil oyuncaklarla takip egzersizleri.
- Ekran maruziyetini günde 15 dakika ile sınırlama.
- D vitamini takviyesi (göz gelişimi için kritik).
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- Gözde ani kayma veya titreme (nistagmus).
- Işık parlamaları görme şikayeti.
- Bir gözü sürekli kapama eğilimi.
