Bakteriyel Vajinozis

Bakteriyel Vajinozis Nedir? 

Bakteriyel vajinozis, vajinadaki normal düzeydeki bakteri florasında artış meydana gelip düzensizlik olmasına denilir. Bakteriyel vajinozis hayati tehlikesi olan bir durum değildir ancak hastada rahatsız edici birçok şikayete neden olabilmektedir. Her yaştaki kadınları etkileyebilmekle beraber en çok doğurganlık çağındaki kadınlarda görülebilmektedir.

Bakteriyel vajinozis cinsel yollarla bulaşan bir hastalık olmamakla beraber hastaların cinsel yolla bulaşma riskini arttırabilir. Oldukça yaygın görülen bir hastalık olmakla beraber hastalar oldukça dikkat etmelidir.  

Bakteriyel Vajinozis Belirtileri ve Klinik Özellikleri Nelerdir?

15-44 yaş arasında üreme çağındaki kadınlarda yaygın olarak görülen bakteriyel vajinozis her hastada şikayetlere neden olmamaktadır. Ancak bazı hastalarda da oldukça rahatsız edici şikayetlere neden olabilir. Hastalarda görülen bazı belirtiler şunlardır;

• Gri, beyaz ya da yeşil kokulu bulanık bir vajinal akıntı
• Balık kokusu gibi ağır bir koku
• Vajinal kaşıntı, tahriş
• İdrar yapma sırasında yanma hissi
• Vajinal ağrı
• Vajinada yanma
• Cinsel ilişki esnasında ağrı hissi
• Cinsel ilişkiden uzaklaşma
• Psikolojik problemler

Bakteriyel Vajinozis Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir? 

Vajina içinde normal olarak bulunan birçok bakteri çeşidi muazzam bir denge içindedir. Bakteriyel vajinoziste bu muazzam dengede bulunan bakterilerin sayısı değişir. Temel olaydan bahsetmek gerekirse iyi huylu yani sağlıklı olan laktobasil bakterileri kötü huylu olan anaerob bakterilere göre sayıca fazladır. Anaerob yani oksijensiz ortamda çoğalan bakterilerin artışı vajina sağlığı için yararlı olan bakterileri etkisiz hale getirir. Bu duruma neden olan sebepler kesin olarak bilinmemekle beraber bazı faktörler suçlanmaktadır. Bakteriyel vajinozise neden olabilecek faktörlerden bazıları şunlardır;

• Birden fazla cinsel partner olması: Cinsel ilişkinin nasıl bir etki yaptığı tam olarak bilinmese de birden fazla cinsel partneri olan, yeni bir cinsel partneri olan ya da kadın cinsel partneri olan kadınlarda daha fazla görülebilmektedir.
• Vajinal duşlar: Vajinal duşlar, vajinal şampuanlar ya da vajinal parfümler vajinadaki doğal bakteri dengesini bozar. Bozulan bu denge nedeniyle kötü huylu bakteriler yani anaerob bakterilerde artış olur. Unutulmamalıdır ki vajinada anormal bir durum olmadıkça vajina kendi kendini temizleyebilir. Bu nedenle vajinal duşa ya da vajinal şampuanlara gerek yoktur.
• Irk: Afrikalı ve Amerikalılarda bakteriyel vajinozis görülme durumu diğer ırklara göre daha fazladır.
• Rahim içi araç (RİA) kullanımı: Rahim içi araç kullanan kadınlarda bakteriyel vajinozis görülme riski daha fazladır.
• Sigara içmek: Sigara kullanan kadınlarda bakteriyel vajinozis görülme riski artmıştır.      

Bakteriyel Vajinozis Teşhisi ve Tanı yöntemleri

 Kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran hastalara bazı yöntemler ile tanı konulmaya çalışılır. Bakteriyel vajinozis hastalığının tedavisinde kullanılan bazı tanı yöntemleri şunlardır;

• Anamnez (Tıbbi öykü): Polikliniğe gelen hastanın kişisel bilgileri alınıp hastanın şikayetleri dinlenir. Hastalar genellikle ağrı, akıntı ve koku şikayetlerini dile getirir. Doktor hastanın şikayetlerini dinledikten sonra hastaya çeşitli sorular sorarak şikayetlerinin ayrıntısına iner. Akıntının kıvamı, rengi, kokusu ve ne zaman akıntı meydana geldiği sorulur. Hastalar genel olarak balık kokusu gibi ağır ve kötü bir koku tarif eder. Bunlara ek olarak hamilelik durumu, cinsel hayatı olup olmadığı, herhangi bir cinsel yolla bulaşan hastalığının olup olmadığı, eşinde bel soğukluğu gibi bir cinsel yolla bulaşan hastalık olup olmadığı, hastanın doğum, düşük ya da kürtaj sayısı, hastanın rahim içi araç (RİA) kullanımının olup olmadığı, vajinal duş ya da vajinal şampuan gibi kozmetik ürünler kullanımı sorgulanır.
• Vajinal ya da pelvik muayene: Hastadan alınan bilgilerden sonra hasta muayene masasına alınır ve fizik muayene yapılmaya başlanır. Hastaya vajinal ve pelvik muayene yapılır. Doktor vajinayı parmakları ile muayene eder. Bu sırada hastadaki akıntı ve ağrı kontrol edilir. Ayrıca çeşitli kameralarla vajina iç dokusu muayene edilir. Muayene sırasında da hastadan incelemek vajinal akıntı örnekleri alınıp laboratuara gönderilir. Ayrıca vajina pH’sını ölçmek için vajinaya bir test şeridi yerleştirilip değerlendirilir.

Bakteriyel Vajinozis Tedavisi

Bakteriyel vajinozis bazı hastalarda kendiliğinden geçebilse de genellikle doktorlar tarafından her hastaya tedavi uygulanır. Evde geleneksel bir tedavi yöntemi olmamakla beraber doktorların yazdığı antibiyotikler tedavinin temelini oluşturur. Antibiyotik tedavisine verilen hastalar doktorların önerdiği süre boyunca devam edilmelidir. Tam bir iyileşme olmadan bırakılan antibiyotik tedavisi iyileşme sağlamayacağı gibi hastalığın daha dirençli olmasına neden olabilir. Tekrarlayan bakteriyel vajinozis hastalığında antibiyotiklerin kullanım süresi ve tipi değiştirilebilir. Ayrıca bazı bakteriyel vajinozisli kadınların erkek partnerlerinde de idrar yolu enfeksiyonları gelişebildiği için bu hastalara da başka tedaviler gerekebilmektedir. Ancak bakteriyel vajinozis hastalığı cinsel yolla bulaşan bir hastalık olmadığı için erkek cinsel partnerine aynı türden bir partner tedavisi gerekmez. Kadın cinsel partneri olan kadınlar tedavi edilirken hastalığın kadın partnere de bulaşmış olabileceği için partner tedavisi gerekebilir. Bu nedenle kadın partneri olan ve bakteriyel vajinozis gelişen kadınlar partnerlerini de kontrol için doktora yönlendirmelidir.

Bakteriyel Vajinozis İlaçları

Bakteriyel vajinozis hastalığı için en etkili tedavi antibiyotik tedavisidir. Antibiyotik tedavisinde kullanılan ilaçlardan bazıları oral yoldan yani ağız yoluyla tablet şeklinde alınırken, bazı ilaçlar da vajinal yoldan krem ya da jel şeklinde alınır. İlaçlar kullanılırken hastanın şikayetleri geçse bile ilaçlar bitene kadar kullanılmalıdır. Çünkü bakteriyel vajinozis tekrarlama riski yüksek olan bir hastalıktır. Bu nedenle hastalar ilaç kullanımında oldukça dikkat etmeli ve hekimlerin önerilerine eksiksiz uymalıdır. Tekrarlama olması durumunda ise antibiyotiklerin kullanım süresi uzatılmaktadır. Bakteriyel vajinozis tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar şunlardır;

• Metronidazol: Metronidazol, bakteriyel vajinoz ve vajinit gibi vajinadaki enfeksiyonlarda kullanılabilen, hem ağız yoluyla hem de vajinal yolla jel olarak uygulanabilen bir antibiyotikdir. Tablet formunu kullanırken hastada mide bulantısı, şişkinlik, sindirim sisteminde kramp, ağrı ve ağızda metalik tat bırakma gibi çeşitli yan etkiler görülebilir. Jel formunda ise vulvada kaşıntı ve tahriş yan etkileri görülebilir. Sindirim sistemindeki yan etkilerden korunmak için ilaçları almadan önce ve ilaçları bitirdikten 1-2 gün kadar alkol tüketmemeye dikkat edilmelidir. İlaç kullanımı sırasında alkol kullanan hastalarda tansiyon düşüklüğü (hipotansiyon) ve kalp atışı sayısında artış (taşikardi) gelişebilmektedir.
• Klindamisin: Vajinal yoldan krem şeklinde uygulanabilen ve bakteriyel vajinozis dışında birçok hastalık için kullanım etkinliği olan bir antibiyotiktir. Ayrıca oral yoldan (ağız yolu) alınabilen tablet formu da bulunmaktadır. Kremi kullanmayı bıraktıktan sonra en az 3 gün cinsel ilişkiden uzak durulmalıdır. Cinsel ilişki sırasında prezervatif tercih edildiği zaman prezervatifler kremin etkinliğini zayıflatabilmektedir. Önerilen durum cinsel ilişkide bulunulmamasıdır.
• Tinidazol: Metronidazol gibi oral yoldan alınan bir antibiyotiktir. Aynı şekilde hastalarda mide bulantısı ve mide krampları gibi yan etkiler meydana getirebilmektedir.     

Bakteriyel Vajinozis Tedavi Edilmezse Ne Olur? 

Bakteriyel vajinozis genellikle tehlikesi olmayan bir hastalık olmakla beraber tedavi edilmediği takdirde hastalarda bazı komplikasyonlara neden olabilir. Hastalarda görülebilecek bazı komplikasyonlar şunlardır;

• Bakteriyel vajinozis görülen hamilelerde bebekleri için erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riski vardır.
• Bakteriyel vajinozisin kendisi cinsel yolla bulaşan bir hastalık olmamasına rağmen vajinada bulunan koruyucu bakteri bariyerinde bozulma olduğu için cinsel yolla bulaşan bel soğukluğu, HIV, klamidya ve herpes simpleks virüsü gibi etkenlerin bulaşma riskini arttırabilmektedir.
• Bakteriyel vajinozisi olan kadınlarda küretaj ve histerektomi gibi jinekolojik operasyonlarda dikkat edilmelidir. Bu işlemler sırasında bakteriler pelvik organlara yayılabilir daha ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.
• Bakteriyel vajinozis çok sık olmasa da pelvik inflamatuar hastalığa neden olabilir, bunun sonucunda hastanın yumurtalıklarında ve fallopi tüplerinde enfeksiyona yol açabilir ve hastada kısırlığa yol açabilir.
• Bakteriyel vajinozis olan kadınlarda yapılan tüp bebek gibi doğurganlık tedavilerinde başarı şansı kısmen daha az olabilmektedir.  

Bakteriyel Vajinozis Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Bakteriyel vajinozis teşhisi konulan kadınlar ve tedavi olan ya da daha önce bakteriyel vajinozis teşhisi konulmayan kadınlar için bir takım önemli noktalar vardır. Çünkü tedavi olan tam anlamıyla tedavi olan kadınlarda bile tekrar bakteriyel vajinozis gelişme riski vardır. Bu nedenle kadınların dikkat etmesi gereken bazı noktalar şunlardır;

• Cinsel ilişkilerde hem bakteriyel vajinozisten hem de cinsel yolla bulaşan hastalıklardan (HIV, Gonorre, HSV…) korunmak için prezervatif gibi korunma yöntemleri kullanılmalıdır. Penisten bırakılan semen ve vajina akıntıları birleşerek bakteriyel vajinozis gelişmesi açısından uygun bir ortam oluşturmaktadır.
• Vajina yapısı bakımından anormal bir durum olmadıkça kendi kendini temizleyen bir organdır. Kozmetik açıdan kadınların uyguladığı vajinal şampuanlar ve vajinal duşlar vajina içerisindeki doğal bakteri dengesini bozabilmektedir. Bozulan bu bakteri dengesi nedeniyle koruyucu bakterilerin sayısı azalıp etkileri yok olmakla beraber kötü huylu bakterilerde artış olur. Bu nedenle dışarıdan vajinal duş gibi yöntemlere başvurmaya gerek yoktur.
• Cinsel partner sayısının birden fazla olması bakteriyel vajinozis gelişmesinde en önemli risk faktörlerinden biridir. Sadece bakteriyel vajinozis açısından değil cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar içinde ciddi bir sorundur. Bakteriyel vajinozisten korunmada en önemli basamaklardan birisi cinsel partner sayısını sınırlamaktır.
• Bakteriyel vajinozis teşhisi konulan ve tedaviye başlanan hastalar bir süre cinsel birliktelikten uzak durmalıdır. Aksi takdirde prezervatif kullanılsa dahi cinsel birliktelik tedavinin etkisini azaltacaktır.
• Kadın cinsel partneri olan hastalar partnerine de bulaşmış olabileceğini unutmamalı ve partnerinin de kontrole gelmesini sağlamalıdır.
• Cinsel aktivite sırasında seks oyuncağı gibi araçlar kullanılıyorsa hijyene dikkat edilmelidir ve her kullanımdan sonra temizlenmelidir.
• Vajinada bozulan bakteri dengesinin tekrar düzeltilmesi açısından probiyotik besinler ile beslenilebilir. Yoğurt ve kefir gibi besinler bu bakteri dengesinin düzenlenmesinde yararlı olabilmektedir.      
• Hastalar doktorun reçete ettiği antibiyotikleri hastalığın görülme riskini azaltmak için şikayetler geçse dahi ilaç bitene kadar kullanmalıdır. Buna rağmen birçok hastada bakteriyel vajinozis 3 ila 12 ay içerisinde tekrarlayabilmektedir. Bu gibi durumlarda hastalar tekrardan doktora başvurmalı ve doktorunun önereceği tedaviyi eksiksiz olarak uygulamalıdır.
• Bakteriyel vajinozis teşhisi konulan kadınlar pamuklu iç çamaşır kullanımı önerilmektedir. Bu sayede vajinada hava alan bir ortam oluşur ve oksijensiz ortamda yaşayan bakterilerin üremesi daha da zorlaşır. Ayrıca diğer türde hava aldırmayan iç çamaşırlar vajinadaki nemi ve teri hapsederek hem bakterilerin üremesi için uygun bir zemin hazırlar hem de vajinada kötü bir koku oluşmasına neden olabilir.  

Bakteriyel Vajinozis için Hangi Doktora Gidilir?

Bakteriyel vajinozis yaygın olarak görülen klinik bir durumdur. Tehlikesi olmamakla beraber hastalarda bazı şikayetlere neden olur. Aşağıda belirtilen bazı maddelere sahip bireyler en yakın sürede Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarına başvurmalıdır. Bu maddeler şunlardır;

• Vajinadan herhangi bir kötü koku ya da akıntı varsa,
• Vajinada kaşıntı ya da ağrı varsa,
• Akıntılarınızın renginde ya da kokusunda değişme olduysa,
• Cinsel ilişki sırasında kötü kokulu akıntı ya da ağrı oluyorsa,
• Birden fazla cinsel partneriniz varsa ve normalde olmayan belirtiler oluyorsa,
• İdrar yapma esnasında ağrı ya da yanma oluyorsa,