Bacak şişmesi (ödem), dokularda anormal sıvı birikimi sonucu oluşan yaygın bir şikayettir. Geçici olabileceği gibi ciddi sağlık sorunlarının habercisi de olabilir. İşte bacak şişmesinin nedenleri, teşhisi ve modern tedavi yaklaşımları:
Bacak Şişmesinin Yaygın Nedenleri
- Venöz Yetmezlik: Toplardamarlardaki kapakçık bozuklukları kanın bacaklarda birikmesine neden olur.
- Lenfödem: Lenf sisteminin tıkanması veya cerrahi sonrası gelişen protein birikimi.
- Kalp Yetmezliği: Kanın yetersiz pompalanması sonucu sıvı bacaklara sızar.
- Böbrek Hastalıkları: Protein kaybı (nefrotik sendrom) veya sıvı atılım bozuklukları.
- Karaciğer Sirozu: Albumin üretiminin azalması damar içi sıvıyı dokuya çeker.
- Enfeksiyonlar: Selülit gibi cilt enfeksiyonları lokal şişliğe yol açar.
- İlaç Yan Etkileri: Kalsiyum kanal blokerleri, steroidler veya NSAİİ’ler.
- Derin Ven Trombozu (DVT): Bacak damarlarında pıhtı oluşumu acil müdahale gerektirir.
Teşhis Sürecinde Kritik Adımlar
- Fizik Muayene: Şişliğin simetrik olup olmadığı, cilt rengi ve ısı değişimleri incelenir.
- Kan Testleri: Böbrek-karaciğer fonksiyonları, albumin ve D-dimer seviyeleri.
- Görüntüleme:
- Doppler Ultrason: Damar tıkanıklıklarını tespit eder.
- EKO: Kalp fonksiyonlarını değerlendirir.
- İdrar Tahlili: Protein kaçağını gösterir.
Tedavi Yöntemleri Nedenine Göre Değişir
- Venöz Yetmezlik: Kompresyon çorapları, bacak elevasyonu ve flebotonik ilaçlar.
- DVT: Antikoagülan tedavi (Heparin, Warfarin).
- Lenfödem: Manuel lenf drenajı ve özel bandajlama.
- Kalp/Böbrek Yetmezliği: Diüretikler ve altta yatan hastalığın tedavisi.
- Enfeksiyon: Antibiyotik tedavisi.
Evde Uygulanabilecek Destekleyici Yöntemler
- Tuz tüketimini günde 5 gramın altına düşürmek.
- Bacakları günde 3 kez 30 dakika yüksekte tutmak.
- Düşük etkili yürüyüş veya yüzme gibi egzersizler.
- Masaj yaparken kalbe doğru yönlendirme prensibi.
Ne Zaman Acil Doktora Gidilmeli?
- Ani başlayan tek bacak şişmesi (DVT şüphesi).
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı eşlik ediyorsa.
- Şişlikle birlikte kızarıklık ve ateş varsa.
- Karın şişliği veya idrar çıkışında azalma.
Önleme Stratejileri
- Uzun süre ayakta durmaktan/oturmaktan kaçınmak.
- Uçak yolculuklarında 2 saatte bir kısa yürüyüşler.
- Obezite varsa kilo kontrolü sağlamak.
- Diyabet ve hipertansiyonu düzenli takip etmek.
