B12 Vitamin Eksikliği

B12 Vitamin Eksikliği Nedir?

Suda çözünebilme özelliği olan vitaminler içerisinde, en önemlilerinden başı çeken B12 vitamini, yapısındaki kobalt minerali nedeni ile kobalamin olarak da bilinmektedir. Sağlıklı yetişkin bir bireyin vücudunda yarısı karaciğerlerde olmak üzere pek çok organda toplam 4 miligram depo halde olan B12 vitamini, genelde hayvansal gıdalarda bulunmaktadır.

Vücudumuzun B12 vitamini günlük ihtiyacı yaklaşık olarak 1-5 mikrogram kadardır. Depo miktarı az olduğundan dolayı alımının yeterli seviyede olması gerekmektedir. B12 vitamini (kobalamin) eksikliğinde, görev aldığı alyuvar (kırmızı kan) hücrelerinin üretiminde azalmalar, sinir hücrelerinin iletiminde yardımcı zarların yapımında azalmalar gibi problemler çıkmaktadır. Sağlıklı ve düzenli beslenme ile kobalaminin kan seviyesindeki değerleri korunabilir.

B12 Vitamin Eksikliği Belirtileri

• Eksikliğe bağlı anemi (kansızlık).
• Halsizlik güçsüzlük ve yorgunluk (özellikle son 1 ay içerisinde artan tarzda).
• Saç dökülmeleri (Saç köklerini keratin, çinko ile birlikte B12 vitamini de güçlendirmektedir).
• Ağrılı kızarık ve şişmiş bir dil görüntüsü (Dil üzerindeki noktacıkların kaybolması zayıflamasından dolayı).
• Unutkanlık ve dikkat dağınıklığı en önemli bulgulardandır.
• Ağızda aftlar (yaralar).
• Kilo kayıpları (Vitamin eksikliği iştahsızlığa neden olduğu içindir).
• Yürümede zorluk çekmek, pozisyon ve his kayıpları.
• Aşırı sinirlilik ve depresyon halleri.
• Soluk ve kuru cilt, kol ve bacaklarda uyuşmalar, karıncalanmalar.
• Peteşiler (İğne ucu büyüklüğünde derideki kızarıklıklar, kanlanmalardır).
• Bunama.

Eğer bu şikayetler mevcut ise en kısa zaman içerisinde doktora başvurmanız gerekmektedir.

B12 Vitamin Eksikliği Nedenleri Nelerdir?

Birçok faktör B12 eksikliği tablosuna neden olabilir. Tedavi için eksikliğinin nedenini doğru tespit etmek son derece önemlidir.

• Vejetaryen tarzda veya vitaminden eksik ve fakir diyet.
• Geçirilmiş kısmı veya total mide küçültme ameliyatları (midede b12 vitaminin asidik ortamda moleküllerine ayrılıp bağırsaklara gitmesini sağlayan faktörler mevcuttur bunlar azalır veya işlevlerini kaybederler)
• Mide ve ya bağırsaklarda emilimi kolaylaştıran faktörlerin eksikliği veya yokluğu
• Midede asidin az salınımı
• Aşırı bakteriyel çoğalmalar
• Bağırsaklardaki emilimi etkileyen önemli hastalıklar (Çölyak gibi)
• Bazı ilaçlar(kolşisin ve metformin gibi ilaç preparatları)

Tüm bunlara rağmen yetişkin bir bireyin depoları 3-5 yılda tükenmekte ve belirtiler depolar tükendikten sonra ortaya çıkmaktadır.

B12 Vitamin Eksikliği Teşhisi

B12 eksikliğini tespit etmek için kan testi yapmak yeterlidir. Başka bir teste ihtiyaç duyulmaz. Bu yüzden teşhis kolay bir şekilde koyulabilir. Kan testinin sonucu genelde aynı gün çıkmaktadır.

B12 eksikliğinin teşhisi basit kan testlerinde kandaki B12 seviyesinin 200pg/ml (genelde) altında olması ve kandaki metil-melanoik asit düzeylerinin yüksekliği ile beraber konulur.

B12 Vitamin Eksikliği Tedavisi

B12 tedavisinde öncelikle eksikliğin nedeni tespit edilmelidir. Eksikliğin nedeni diyetteki alım azlığı veya fakirliği gibi durumlar ise, B12 vitamin oral tedavisi (haplar) önerilmektedir.

Ancak bireylerde bağırsak ve mide ile ilgili, emilimle alakalı problemler mevcut ise bu haplar işe yaramamaktadır. Bu problemlerden kaynaklı eksiklik durumlarında bireylere iğne ile B12 vitamin takviyesini yapmak gerekmektedir. İğne tedavisi ilk 1000 mikrogram/hafta (1 hafta) sonraki dozlar 1000 mikrogram/ayda bir olarak yapılmalıdır.

Eğer B12 vitamini eksikliğine faktörlerin eksikliği neden oluyorsa, bu tedavi ömür boyu uygulanmalı ve düzenli doktor takiplerine uyum gerektirmektedir.

B12 Vitamin Eksikliği Tedavi Edilmezse

B12 vitamini eksikliği zamanında ve düzenli şekilde tedavi edilmez ise, ortaya giderek artan aşırı yorgunluk halleri, unutkanlıklar ve fokal saç dökülmeleri gibi durumlar çıkabilir.

Uzun dönemde anemi (kansızlık), kilo kayıpları, soluk ve kuru cilt görünümüne neden olup; denge, pozisyon ve his kayıplarına sebebiyet verebileceği gibi ağızda yaralar, dilde şişme, ağrı ve kızarıklığa yol açabilir.

B12 Vitamin Eksikliğine Ne İyi Gelir?

B12 vitamininden zengin besinlerin sık sık tüketilmesi gerekmektedir.

Bu besinler şu şekildedir:

• Karaciğer ve dalak gibi sakatat besinler
• Kabuklu deniz ürünleri ve balık
• Süt ve süt ürünleri
• Yumurta (özellikle sarı kısmı)
• Ceviz, fındık, badem gibi kuru yemişler

B12 Vitamin Eksikliğine Ne İyi Gelmez?

• Vitamin ve mineral açısından fakir besin ve gıdaların tüketimi
• Metformin gibi şeker hastalığında kullanılan ilaçlar ile etkileşim sonucu B12 etkisinin azalması
• Mide küçültme ameliyatları
• Obezite sonucu vitamin etkisinin azalması durumları

B12 vitamini eksikliği olsun ya da olmasın vitaminin emilim ve kullanımında sorunlar oluşturabilmektedirler.

B12 Vitamin Eksikliği İlaçları

B12 eksikliği için siyanokobalamin ve hidroksikobalamin kullanılmaktadır. En sık siyanokobalamin tercih edilir.

İğne tedavisini sağlık kuruluşlarında yaptırıp bir süre doktor gözetiminde beklemeniz tavsiye edilir. İğneye bağlı gelişebilecek olumsuz durumların önüne geçebilmek için bir süre gözetimde durmak yararlı olacaktır.

Tedavi için belirtilen ilaç türevleri sadece bilgilendirme amaçlıdır. Doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.

Hamilelikte B12 Vitamin Eksikliği

Gebelik döneminde yeterli, düzenli beslenmek ve yeterli ağırlığa ulaşmak gerekmektedir. Bu dönem de yeterli ve düzenli beslenmek, kısa ve uzun dönemde, hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından olumsuzluk teşkil edecek durumları engellemektedir. Gebelik süresinde vitamin ve minarellerin eksik veya aşırı alımı, anne ve bebeğin sağlık sorunları riskinin artmasına neden olmaktadır.

Eğer gebelik döneminde özellikle B12 vitamini eksikliği söz konusu olursa, düşük doğum ağırlığı riskinin artışı, bebekte büyüme yetersizliği, nöral tüp defekti riskinde artış, bebekte bilişsel gelişimin olumsuz etkilenmesi, preeklamsi (gebelik zehirlenmesi), gestasyonel diyabet (gebelik sırasında oluşan diyabet) gibi olumsuz durumların ortaya çıkma ihtimalleri artmaktadır.

Gebelik süresince takipleri kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ile dahiliye uzmanlarına düzenli şekilde yaptırmak gerekir.

Çocuklarda B12 Vitamin Eksikliği

Özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarda B12 vitaminden zengin besinlerin tüketimine özen gösterilmesi önem arz etmektedir.

Bu devirdeki çocuklar da kas, iskelet sistemleri ve nörolojik gelişimleri için vitamin düzeyleri yeterli seviyeler de olmalıdır. Aksi takdirde büyüme ve gelişme çağındaki çocukların sistem gelişimleri yeterince tamamlanamayabilir

Bebeklerde B12 Vitamin Eksikliği

Özellikle hamilelik sırasında anne adayları B12 vitamini yönünden destek almalıdırlar. Gebelik döneminde anne adayında B12 vitamini eksikliği olursa, bebek de dünyaya eksik depolar ile gelmektedir.

Bebekte meydana gelen depo azlığı ve anne sütünden yeterince vitamin alınmaması sonucunda, yeni doğmuş bebeklerde sinir sistemi gelişiminde yavaşlamalar ve gerilemeler görülebilmektedir.

B12 Vitamin Eksikliği için Hangi Doktora Gidilir?

Belirtilerin varlığında en kısa süre içerisinde hastaneye gidilmelidir. Eksikliğin tanısını ve tedavisini Dahiliye (İç Hastalıkları) uzmanları yapmaktadırlar. Aynı zamanda takip sürecini aile hekimleri de yapabilir.