Aşırı terleme (hiperhidroz), vücudun termoregülasyon için ihtiyaç duyduğundan çok daha fazla ter üretmesi durumudur. Bu rahatsızlık, sosyal yaşamı ve psikolojik sağlığı önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir sorundur. İşte aşırı terlemenin nedenleri, türleri ve güncel tedavi seçenekleri:

Aşırı Terleme Türleri

1. Primer Fokal Hiperhidroz:

   • Nedeni tam olarak bilinmeyen bu tür, genellikle ergenlikte başlar.
   • En sık avuç içi, ayak tabanı, koltuk altı ve yüz bölgesini etkiler.
   • Genetik yatkınlık (%30-50 aile öyküsü) rol oynar.

2. Sekonder Hiperhidroz:

   • Altta yatan tıbbi durumlara bağlı gelişir (diyabet, tiroid bozuklukları).
   • Menopoz, obezite veya bazı ilaçlar (antidepresanlar) tetikleyebilir.
   • Vücudun genelinde veya asimetrik bölgelerde görülür.

Aşırı Terleme Nedenleri

• Nörolojik Faktörler: Sempatik sinir sisteminin aşırı aktivasyonu.
• Endokrin Bozukluklar: Hipertiroidi, hipoglisemi.
• Enfeksiyonlar: Tüberküloz, HIV.
• Onkolojik Nedenler: Lenfoma, karsinoid sendrom.
• İlaç Yan Etkileri: Ağrı kesiciler, hormon preparatları.

Teşhis Yöntemleri

1. Nişasta-İyot Testi: Terlemenin yoğun olduğu bölgeleri görselleştirir.
2. Kan Testleri: TSH, açlık kan şekeri, CRP gibi parametrelerle altta yatan neden araştırılır.
3. Termoregülatör Ter Testi: Kontrollü ortamda ter üretim ölçümü.

Tedavi Seçenekleri
1. Topikal Tedaviler:

• Alüminyum klorür içeren antiperspiranlar (gece uygulaması etkili).
• Reçeteli %20 alüminyum klorid solüsyonları.

2. İlaç Tedavileri:

• Antikolinerjikler (Oksibutinin): Ter bezlerinin aktivitesini azaltır.
• Beta Blokerler: Stres kaynaklı terlemeyi kontrol eder.

3. İşlemsel Yöntemler:

• Botox Enjeksiyonu: Ter bezlerini bloke eder; 6-12 ay etkilidir.
• MiraDry: Mikrodalga enerjisiyle ter bezlerini kalıcı olarak tahrip eder.
• ETS Cerrahisi: Endoskopik sempatektomi (aşırı el terlemesinde kullanılır).

Yaşam Tarzı Önerileri

• Kıyafet Seçimi: Pamuklu, nefes alan kumaşlar tercih edilmeli.
• Beslenme: Baharatlı gıdalar, kafein ve alkol tüketimi sınırlandırılmalı.
• Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri fayda sağlar.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Gece terlemeleri eşlik ediyorsa,
• Ani kilo kaybı veya ateş varsa,
• Terleme vücudun tek tarafında yoğunsa,
• İlaç değişikliği sonrası başladıysa.

Aşırı terleme, doğru teşhis ve kişiye özel tedavi planlamasıyla kontrol altına alınabilir. Dermatoloji veya endokrinoloji uzmanları tanı ve tedavi sürecini yönetir.