Apandisit, kör bağırsağın sonunda bulunan apendiks adlı küçük organın iltihaplanmasıdır. Acil müdahale gerektiren bu durum, her yaşta görülebilir ancak 10-30 yaş aralığında daha sıktır. Tedavi edilmezse patlama riski taşıyan apandisit, hayati tehlike oluşturabilir.
Apandisit Neden Olur?
Apendiks lümeninin tıkanması temel nedendir. Tıkanma, sertleşmiş dışkı parçaları (fekalit), lenf bezlerinin şişmesi, bağırsak parazitleri veya tümörlerden kaynaklanabilir. Tıkanma sonucu iç basınç artar, kan akımı azalır ve bakteriler çoğalarak iltihaba yol açar.
Apandisitin Belirtileri
- Karın ağrısı: Önce göbek çevresinde başlar, 6-12 saat içinde sağ alt kadrana yerleşir
- Ateş: 37.5-38.5°C arası hafif ateş
- Bulantı-kusma: Ağrıyı takip eden saatlerde görülür
- İştahsızlık: Neredeyse tüm hastalarda mevcuttur
- Karında hassasiyet: Sağ alt kadrana bastırınca şiddetli ağrı
- Rebound hassasiyeti: Basınç kaldırılınca ağrının artması
Tanı Yöntemleri
- Fizik muayene: McBurney noktasında (göbek ile sağ kalça kemiği arası) ağrı
- Kan testleri: Lökosit (WBC) ve CRP yüksekliği
- Görüntüleme:
- Ultrason: İlk tercih edilen radyolojik yöntem
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Şüpheli vakalarda kesin tanı için
- MRG: Hamilelerde güvenle kullanılır
Tedavi Seçenekleri
1. Cerrahi Tedavi (Apendektomi):
- Laparoskopik: 3 küçük kesi, 1-2 gün hastanede kalış
- Açık ameliyat: Komplike vakalarda tercih edilir
2. Antibiyotik Tedavisi:- Sadece ameliyat olamayanlarda
- %30 nüks riski taşır
Ameliyat Sonrası Süreç
- İlk 24 saat sıvı diyet
- 2-3 gün içinde taburculuk
- 1 hafta ağır kaldırma yasağı
- Tam iyileşme 2-4 hafta sürer
- Laparoskopik ameliyatlarda izler 6 ayda belirsizleşir
Komplikasyonlar ve Riskler
- Patlama (Perforasyon): Karın içi enfeksiyon (peritonit)
- Apse: Ultrason eşliğinde drenaj gerekir
- Bağırsak tıkanıklığı: Ameliyat sonrası yapışıklıklara bağlı
- Enfeksiyon: Yara yeri enfeksiyonu (%5-10 vakada)
Önlemler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Lifli gıdalarla beslenmek (kabızlığı önler)
- Karın ağrısında ağrı kesici almamak (tanıyı maskeler)
- Şüpheli durumlarda acile başvurmak (patlama riski ilk 24-48 saatte artar)
- Çocuklarda ve hamilelerde belirtiler atipik olabilir
Apandisit tanısı alan hastalar genellikle 24 saat içinde ameliyat edilir. Erken müdahale, komplikasyon riskini %70 azaltır. Ameliyat sonrası ağrı kesiciler ve antibiyotiklerle desteklenen hastalar, 1 ay içinde normal hayatlarına dönebilir.
