Anne Sütü Kesilmesi

Anne Sütü Kesilmesi Nedir?

Bebeklerin gelişiminde çok önemli rol oynayan anne sütünün, anne sağlığı açısından da sayısız faydaları vardır. Bu faydalar arasında, doğumda alınan kiloların verilmesi, doğum sonrasında rahmin toparlanması, kansere karşı güçlü koruma etkisi ve anne-bebek arasındaki bağı güçlendirmesi sayılabilir. Anne sütünün erken dönemde kesilmesi her ikisinin de bu faydalardan yararlanmasını engelleyen bir durumdur. Dolayısıyla önüne geçilmesi için gerekenin yapılması faydalı bir yaklaşımdır.

Anne Sütü Ne Zamana Kadar Verilir?

Anne sütünün kesilmesi veya azalması durumunda, sadece anne sütü ile beslenen bebek hem zihinsel hem de fiziksel gelişimi açısından gerekli olan besinleri alamaz. Anne sütü, bebek memeyi emdikçe memenin uç kısmından beyne uyarı gönderir ve burada hipofiz bezinde prolaktin hormonunu salgılayarak süt keselerinde üretimini tetikler. Ayrıca oksitosin hormonu da süt keseciklerinin kasılarak süt kanallarına akmasını sağlar.

Anne sütünün en az bebeğin doğumundan sonraki ilk altı ay süreyle verilmesi çok faydalıdır. Çünkü bebeğin ihtiyacı olan vitamin, mineral, protein, yağ ve demir gibi birçok besin değerini içeren ideal ve en doğal besin kaynağıdır. İçerdiği vitamin ve mineraller sayesinde, bebeği viral ve bakteri kaynaklı birçok enfeksiyonlardan koruyan anne sütünün, her ne kadar ilk altı ay verilmesi çok önemli olsa da 24 aya kadar daha uzun süre emzirilebilir. Ancak anne emzirmeyi tercih etse bile, annenin yaşadığı stres, erken doğum ve yetersiz beslenme gibi bazı nedenlerden dolayı anne sütü azalabilir veya kesilebilir.

Anne Sütünün Kesilmesi Belirtileri Nelerdir?

Emziren annelerin sıklıkla yaşadığı endişelerden biri anne sütünün yeterli olmaması veya erken dönemde kesilmesidir. Bunun yanında emzirmenin yeterli gelip gelmediği ya da bebeğin yeteri kadar emip emmediği de anneler tarafından merak konusudur. Tüm bu endişelerin yanında sütün kesileceğine dair bazı belirtiler, böyle bir süreç içine girilip girilmediğine dair bir işaret olabilir.

Anne sütü kesilmesi belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Bebeğin daha az dışkılama yapması
• Dışkı renginin koyu olması
• Bebeğin idrarında azalma
• Bebeğin kilosunda düşüklük
• Bebeğin sürekli emmek istemesi
• Bebeğin memeyi reddetmesi

Anne Sütü Kesilmesi Nedenleri Nelerdir?

Annenin bebeğini emzirmesi bebeğin gelişimi ve sağlığı açısından önemli olduğu kadar, annenin meme kanseri, anemi, kemik erimesi, diyabet 2, yumurtalık kanseri ve doğumdan sonrası olası stres ve depresyon gibi rahatsızlıklardan korunması içinde önemlidir. Ancak bazı durumlarda, anne sütünün kesilmesine üzüntü veya yoğun stres başta olmak üzere düzensiz ve yetersiz beslenme gibi faktörler neden olabilir. Bu nedenle emziren anneler, beslenme düzenine, protein alımına, kalsiyum içeren besinler tüketmeye dikkat etmelidir ve özellikle stresten uzak durmalılardır.

Süt kesilmesine veya azalmasına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Düzensiz ve yetersiz beslenme alışkanlıkları,
• Endişe, üzüntü ve stres,
• Uyku problemleri,
• Sürekli huzursuz bir ortamda bulunma,
• Yorgunluk,
• Erken doğum,
• Hormon içeren besinlerin tüketimi,
• Bebeği geç veya az emzirmek,
• Çeşitli rahatsızlıklara sahip olmak,
• Annenin başta su olmak üzere sıvı alımının az olması,
• Annede kalsiyum eksikliği,
• Doğum kontrol gibi östrojen içeren ilaç kullanımı,
• Bazı nedenlerden dolayı emzirmeye bir süre ara verilmesi,
• Anne sütünde topaklanma olması,
• Meme dokusu iltihabı,
• Hormonal bozukluklar,
• Meme cerrahisi geçirilmesi.

Anne Sütü Kesilmesi Teşhisi

Anne sütünün kesildiğine dair belirtilerden bir veya birkaçı varsa, uzman bir doktora görünmek sütün neden kesildiğine dair bir teşhis konmasına yardımcı olabilir. Bildirilen belirtiler doğrultusunda annenin sağlık öyküsü, sütün azalmasını veya kesilmesini tetikleyen herhangi bir faktör olup olmadığının bilgisi de alınır.

Bunun yanında anneye sorulan sorulardan bazıları şu şekildedir:

• Emzirme sıklığı,
• Bebeğin kaç aylık olduğu,
• Ek besin alıp almadığı,
• Son dönem stresli bir olay yaşanıp yaşanmadığı,
• Annenin beslenme ve uyku düzeni,
• Annenin bebeğini emzirmeye devam etme konusundaki kararlılığı,

Bu sorular doğrultusunda şayet, annede enfeksiyon veya memede topaklanma olduğuna dair şüphe duyuluyorsa ayrıca, fiziki muayene ve kan testi uygulanabilir.

• Fiziki muayene: Memede kızarıklık, ağrı, bölgesel sıcaklık, ateşten dolayı titreme veya annenin fark ettiği memede sertlik gibi bulgular doğrultusunda fiziki muayene yapılır. 
• Kan testi: Yapılan kan tahlilinde annenin CRP değerinde yükselme olup olmadığına bakılır. Çünkü değerler, kanda enfeksiyondan dolayı yaklaşık 4 veya 6 saat içinde yükselebilir. Bunun yanında viral veya bakteri kaynaklı enfeksiyon türüne göre 24 - 48 saat arasında daha fazla yükselebilir. Ayrıca kanda CRP değeri birçok hastalıktan dolayı artabileceğinden, hastalığın tanısının konmasına yardımcı olabilir.

Anne Sütü Kesilmesi Tedavisi

Emzirme sürecinde olan bazı anneler, süt üretimi çok az olduğunda veya kesildiğinde sütü arttırmak için bazı yollar ararlar. Anne bebeğini emzirmek istediği halde sütü kesildiğinde uzmana başvurması sonucunda tekrar süt üretiminin artırılması veya yeniden sütün gelmesi sağlanabilir.

Bu yönde yapılan tedavi ve uygulamalar şu şekilde sıralanabilir;

• Yaşam tarzı değişikliği: Süt üretimini olumsuz yönde etkileyen yetersiz uyku, aşırı çay ve kahve tüketimi, alkol alımı, stres içeren ortamlarda bulunma ya da sigara kullanımı gibi yaşam koşullarının iyileştirilmesi, süt üretiminin artırılmasına yardımcı olabilir. Bu yönde uzman tavsiyesi ile yapılan uygulamalar olumlu bir etki yaratırken, kesilen sütün geri gelmesi de sağlanabilir. Ancak sağlıklı bir sonuç alınması için tavsiyelerin istikrarlı olarak uygulanması gerekir.
• Diyet uygulaması: Sütün kesilmesinin nedeni yetersiz beslenme ise annenin beslenme düzeni gözden geçirilir. Bu değerlendirme esnasında kalsiyum ve protein içeren yiyecekler diyete eklenirken, ayrıca demir emiliminin artırılmasına yönelik bol salata tüketilmesi önerilir. Ayrıca beyaz peynir, süt, yumurta ve yoğurt gibi hayvansal kaynaklı proteinlerin düzenli ve bolca tüketilmesi yönünde diyet düzenlemesi yapılır.
• Sıvı tüketimi: Süt üretiminde önemli faktörlerden biri olan su tüketimi konusunda annenin hassasiyet göstermesi gerekir. Günde en az 2-2,5 litre arasında su tüketmesi süt üretimini artırırken, genel metabolizmanın işleyişine de katkıları büyüktür.
• Emzirme eğitimi ve sıklığı: Anneye doğru emzirme pozisyonu ve sıkılığı ile ilgili eğitim verilir. Her ne kadar süt az olsa bile 2 saatte bir bebeğini emzirme rutini geliştirmesi sağlanarak, süt tedariki artırılması sağlanır.
• Doğum kontrol yöntemi seçimi: Östrojen hormonu içeren doğum kontrol hapları kullanılıyorsa, laktasyon süreci sekteye uğrayarak süt tedarikini azaltabilirken, ilerleyen süreçte süt kesilebilir. Bu yüzden korunma, doğum kontrol hapları ile yapılıyorsa, bu süreçte diğer doğum kontrol yöntemleri tercih edilerek süt üretimi artırılabilir.
• Meme ucu bakımı: Meme ucunda yaşanan sorunlardan dolayı bebek annenin memesini emmek isteyebilir. Böylelikle zamanla süt üretimi düşer ve eksilir. Bu sorunların iyileştirilmesine yönelik krem uygulandığında, iltihap ve kızarıklık sorunu çözülebilirken, bebek tekrar emmeye başlar. 
• Sütün sağılması: Annede süt tedariki iyi düzeylerde olduğu halde bebek tarafından yeterli miktarda emilmemesi durumunda zamanla anne sütü azalabilir. Özellikle doğumdan sonraki bir hafta bebeğin emme refleksleri zayıf olabileceğinden dolayı anne sütünün azalmaması için bu dönemde sütün sağılarak biberonla bebeğe verilmesi faydalı olur.  Aynı durum bebeğin ağzı pamukçuk olduğu zaman ememediği durumlarda da söz konusu olabilir.
• Relaktasyon yöntemi: Süt tedarikinin yeniden artırılması ve sağlanmasına yönelik yukarıda bahsi geçen yöntem ve teknikler uygulandıktan sonra istenilen sonuç alınmadıysa, anne süt kanallarının uyarılmasını içeren bu yöntem uygulanabilir. Bu yöntemle annenin göğüs ucuna bağlanan silikon bir beslenme sondası ile enjektörle bebeğe mama verilir. Bebek bu mamanın annenin göğsünden geldiğini zannederek memeyi emer ve süt kanallarını uyarır, böylelikle süt üretimi başlar. 

Anne Sütü Kesilmesine Ne İyi Gelir?

Her zaman temiz ve taze bir besin kaynağı olan anne sütünün sindirimi de oldukça kolaydır. İçindeki antikorlarla bebeğin bağışıklık sistemini güçlü kılarak hastalıklara karşı koruyuculuk sağlayan anne sütünün gramında 7 gr laktoz, 5 gr yağ ve 70 kcal vardır. Eğer anne bebeğini emzirmek istiyorsa bazı konulara titizlik göstermesi durumda sütün kesilmesini veya tedarikini yükseltebilir.

Anne sütünün devamı için dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:

• Sıvı alımına ve beslenme düzenine dikkat edilmelidir,
• Uyku düzenine dikkat edilmelidir,
• Alkol ve sigara kullanılmamalıdır,
• Stres, üzüntü veya tartışma gibi psikolojiyi etkileyen ortamlardan uzak durulmalıdır,
• Bebek sık emzirilmelidir,
• Meme ucu sorunları varsa uzman kontrolünde en kısa zamanda iyileşmesi sağlanmalıdır,
• Süt tedarikini azaltan, arpa, turşu, nar ekşisi, sirke, mısır, şalgam, şeker kamışı, adaçayı, maydanoz ve nane gibi besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.

Anne Sütü Kesilmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Anne sütü; sağladığı tüm faydaların yanında, ayrıca anne bebek arasında oluşturduğu güçlü bağ ile de özel bir yere sahiptir. Anne sütünün kesilmesi ile bu güçlü bağın sona ereceği düşüncesi, anneler açısından büyük bir stres ve kaygı nedenidir. Bu kaygı ve endişenin diğer bir temel nedeni de bebeklerinin bundan sonraki süreçte yeterli beslenemeyeceği düşüncesidir.

Anne sütü kesilmesi halinde bebeğin gelişimi olumsuz etkilenir. Bebeklerde gelişim geriliği görülebilir ve bu durumun etkileri ilerleyen süreçte fazlasıyla görülebilir.

Anne sütü kesilmesi belirtilerinin görülmesi ile birlikte annelerin başvurması gereken bölüm pediatri yani çocuk hastalıklarıdır. Kesilen süt, uygulanacak tedavi yöntemleri ile geri kazandırılabilir.