Anizokori, göz bebeklerinin (pupiller) boyutlarının birbirinden farklı olması durumudur. Toplumun yaklaşık %20’sinde fizyolojik anizokori görülebilir ve bu durum genellikle zararsızdır. Ancak ani başlangıçlı anizokori, ciddi nörolojik veya göz hastalıklarının habercisi olabilir. İşte bu durumun detaylı analizi:
Anizokori Türleri ve Nedenleri
Anizokori temelde iki mekanizmayla oluşur: bir pupilin normalden geniş kalması (midriyazis) veya dar kalması (miyozis). Fizyolojik anizokoride fark genellikle 1 mm’yi geçmez ve ışıkta belirginleşir. Patolojik nedenler arasında ise üçüncü sinir felci (anevrizma veya tümör kaynaklı), Horner sendromu (boyun travması veya akciğer tümörüne bağlı), göz travmaları, iridosiklit ve farmakolojik etkenler (göz damlaları) yer alır.
Belirtiler ve Eşlik Eden Bulgular
- Işıkta büyüklük farkının artması
- Çift görme veya bulanık görme
- Göz kapağı düşüklüğü (ptoz)
- Baş ağrısı veya yüz ağrısı
- Gece görüşünde azalma
- Gözde kızarıklık veya ağrı
Teşhis Yöntemleri
Tanıda adım adım yaklaşım kritiktir:
- Işık Testi: Pupillerin ışık reaksiyonu değerlendirilir.
- Farmakolojik Testler:
- %0.1 pilokarpin: Küçük pupile uygulanır (Horner’de yanıt alınmaz).
- %1 pilokarpin: Büyük pupile uygulanır (üçüncü sinir felcinde yanıt alınmaz).
- Görüntüleme:
- Manyetik rezonans (MR): Beyin sapı lezyonlarını tespit eder.
- Bilgisayarlı tomografi (BT): Anevrizma veya travma değerlendirmesi.
- Ek Tetkikler: Akciğer grafisi (Horner sendromunda pancoast tümörü araştırması).
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki belirtiler acil müdahale gerektirir:
- Travma sonrası ani başlangıç
- Şiddetli baş ağrısıyla birlikte bilinç değişikliği
- Çift görme veya göz hareketlerinde kısıtlılık
- Yüzün bir yarısında terleme kaybı
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Fizyolojik Anizokori: Tedavi gerektirmez, düzenli takip yeterlidir.
- Üçüncü Sinir Felci: Anevrizma varsa endovasküler müdahale, tümörde onkolojik tedavi.
- Horner Sendromu: Akciğer tümörü veya boyun kitlesine yönelik cerrahi/radyoterapi.
- Enfeksiyöz Nedenler: Antibiyotik veya antiviral tedaviler.
- Farmakolojik Etkenler: Damla kullanımının kesilmesi.
Göz İçi Lens (GİL) Komplikasyonları
Katarakt cerrahisi sonrası gelişen anizokoride:
- GİL pozisyonundaki anormallikler
- İris hasarı veya pupil büzücü kas disfonksiyonu
- Tedavi: Cerrahi düzeltme veya özel göz damlaları
Prognoz ve Takip
Fizyolojik anizokoride prognoz mükemmeldir. Patolojik nedenlerde ise:
- Travmatik anizokoride düzelme 6-12 ay sürebilir.
- Nörolojik nedenlerde altta yatan hastalığın kontrolü önem taşır.
- Horner sendromunda neden neoplastikse 5 yıllık sağkalım %30-50 arasıdır.
Korunma ve Öneriler
- Kontakt lens kullanıcıları hijyen kurallarına uymalı.
- Diyabet hastaları kan şekeri kontrolünü sağlamalı.
- Baş-boyun travmalarında acil değerlendirme yapılmalı.
- Ani görme değişikliklerinde zaman kaybetmeden göz doktoruna başvurulmalı.
