Alt Çene Ameliyatı

Alt çene ameliyatı, ortognatik cerrahi altında yapılan alt çene sorunlarını ortadan kaldıran cerrahi bir operasyondur.

Alt Çene Ameliyatı Nedir?

Alt çene, tıpta mandibula olarak adlandırılmaktadır. Alt çene ameliyatı ise ortognatik cerrahi (çene cerrahisi) altında yapılan bir operasyondur. Alt çene; yüz ve baş bölgesinde hareketli olan tek kemiktir. Solunum, beslenme ve konuşma gibi fonksiyonları yerine getirmeyi sağlar. Bu nedenle alt çeneye uygulanacak ameliyat dikkat ve profesyonellik isteyen bir çalışmayı beraberinde getirir. Alt çene ameliyatı, doğuştan veya sonradan oluşan deformasyonların düzeltilmesini amaçlamaktadır.  

Alt Çene Ameliyatına Gerek Duyulan Hastalıklar

Alt çene ameliyatını gerekli kılan pek çok hastalık ve sendrom bulunmaktadır. Alt çenenin fonksiyonu nedeniyle bu bölgede oluşan bozukluklar ameliyatın; kafatası, yüz ve üst çene ile birlikte değerlendirilmesini gerekli kılar. Alt çenede meydana gelen sorunlar yüzde, çenede veya her iki bölgede işlevsel ve şekilsel bozukluğa neden olmaktadır. Alt çene ameliyatına gerek duyulan hastalıkları şöyle sıralayabiliriz:

Alt Çene Geriliği (Mikrognatizm)

Alt çene geriliği, genellikle gebelikte yani bebeğin embriyolojik döneminde alt çene kemiğinin yeterince gelişememesi nedeniyle görülmektedir. Alt çene geriliğinde, alt çene küçüktür ve geridedir. Gelişimsel bozuklukların yanı sıra bebeklikten itibaren devam eden parmak emme, dil itme veya uzun süre biberon veya emzik kullanma, vb. yanlış alışkanlıklar, dilin aşırı büyük olması ve erken diş çekimi gibi nedenler alt çene geriliğine sebep olmaktadır. Ameliyat ile alt çenenin ileri alınması sağlanmakta ve böylece çene anomalisi düzeltilebilmektedir.

Alt Çenede Aşırı Gelişme(Prognatizm)

Alt çenede aşırı gelişme durumu, alt çenenin üst çeneye göre daha önde veya daha büyük olduğu anlamına gelir. Alt çenenin aşırı gelişme göstermesi çene ağrısına, diş minesinde aşırı yıpranmaya, estetik açıdan problemlere, konuşma zorluğuna, çiğneme ve ısırma güçlüğüne neden olabilir. Bu anomalinin sebepleri arasında çocukluktan gelen alışkanlıklar, genetik faktörler, yüz bölgesinden yaralanma veya çene ve ağızdaki tümörler sayılabilir.

Alt Çenede Asimetrik Gelişim Bozukluğu (Laterognati)

Alt çenenin yana kayması (sağa veya sola) asimetrik gelişim bozukluğu olarak nitelendirilmektedir. Alt çenede asimetrik gelişim bozukluğu fonksiyonel veya iskeletsel olabilir. Alt çene ameliyatı ile hem yüzün estetik görünümünün hem de çiğneme fonksiyonlarının düzeltilmesi hedeflenmektedir.

Alt Çene Kırıkları

Çene kırıkları arasında daha çok karşılaşılan bölgenin alt çene olması, bu bölgenin hareketli ekleme sahip olmasından kaynaklanır. Trafik kazası, iş kazası ve düşme sonucu alınan ağır darbeler alt çene kırıklarına neden olmaktadır. Alt çene kırığı tedavisi amacıyla yapılan alt çene ameliyatı ile kırılan parçalar hizalanır ve kaynaşmaları için özel plakalar kullanılarak sabitlenir.

Çene Ucu Şekil Bozuklukları

Çene ucu şekil bozuklukları arasında çenenin küçük olması, arkada veya önde olması, çene ucunun küçük, sivri veya uzun olması gibi sorunlar yer almaktadır. Çene ucu ameliyatı bir hastalıktan ziyade kişinin yüzüne uyum sağlamasını amaçlayan estetik bir operasyondur. Ameliyat sırasında alt çenede törpüleme, dolgu, vida ve protez gibi işlemlere başvurulmaktadır.

Alt Çene Ameliyatı Muayenesi

Alt çenede eklem ve ısırma sorunlarının fazla olması yaşamsal faaliyetleri ileri derece engelleyebilmektedir. Alt çene ameliyatı muayenesi sırasında öncelikle sorunun hangi süreçte olduğu belirlenir. Ayrıntılı ağız ve çene muayenesi sırasında dijital kamera ile görüntüleme yapılır. Röntgen ve model analizleri yapılır. Hastanın diş ölçüleri alınır. Panoramik, dental tomografi ve sefalometrik gibi filmlere başvurulur. Sonuçlara göre çenede şekilsel ve estetik sorunlar, ısırma sorunları, vb. incelenir. Bilgisayar ortamına aktarılan görüntüler neticesinde tedavi sürecine karar verilir.

Alt Çene Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Alt çenenin dijital kameralar ile görüntülenmesi sonrası çenenin ileri veya geri alınması için operasyon hazırlığına başlanır. Alt çenede asimetrik gelişim problemleri veya çene ucunda şekil bozuklukları olması halinde düzeltilmeye çalışılır. Alt çene ameliyatı sırasında uygulanan işlemler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

  • Ameliyatın enfeksiyon riskine karşı tam teşekküllü ve steril ortam şartlarını sağlayan bir hastanede yapılması önemlidir.
  • Alt çene ameliyatı genel anesteziyi gerektirir.
  • Ağız içerisinde dişlerin arkasından alt çene kemiğine 3-4 cm kadar bir kesi açılır. 
  • Çeneye uyumlu ısırma plağı dişler arasına yerleştirilir.
  • Alt çene gerideyse veya normalden küçükse, çene kemiği kesilir ve öne alınır. Aradaki boşluğa ise kemik dokusu nakli yapılır.
  • Alt çene ilerideyse kemik dokusu kesilir ve alt çenenin geriye alınması sağlanır.
  • Kemiğin bütünlüğünü sağlamak amacıyla kemikler yeni pozisyonuna getirilir ve birbirine vidalanır.
  • Vidalama açılan kesiler içerisine yapılır.

Alt Çene Ameliyatının Yapılmaması Gereken Durumlar

Alt çene ameliyatı, cerrahi müdahaleye gerek duyulan yüz kemiği, iskeleti ve dişsel bozukluklarda tedavi amacıyla uygulanmaktadır ancak bazı durumlarda alt çene ameliyatının yapılması önerilmez. Alt çene ameliyatının yapılmaması gereken kişiler arasında:

  • Psikolojik sorunu olanlar,
  • Kan değeri uygun olmayanlar,
  • İskelet gelişiminin henüz tamamlanmamış olmasından dolayı 18 yaşından küçükler yer almaktadır.
  • Hastanın diş yapısının genel durumu cerrahi müdahale için çok kötüyse öncelikle diş teli takması, diş taşı temizliği veya çürük tedavisi yaptırması gerekebilir.

Alt Çene Ameliyatı Riskleri

Her ameliyatta olduğu gibi alt çene ameliyatının da bazı riskleri vardır. Bu riskler basit olabileceği gibi bazı durumlarda hastayı önemli derecede etkileyecek problemlerle karşı karşıya bırakabilir. Bu noktada riskleri en aza indirmek için doğru hekim ve hastane tercihi önemlidir. Alt çene ameliyatı riskleri şunlardır:

  • Anesteziye bağlı olarak cerrahi müdahale sonrasında ağrı, ödem, şişlik ve kanama meydana gelebilir. Kanama riskine karşın ameliyat öncesi hastanın kan grubuna uygun yeterince kan hazırda bekletilir.
  • Tedaviden sonraki birkaç gün ısırma esnasında hassasiyet oluşabilir.
  • Apareyler yani alt çene ameliyatı sırasında kullanılan aygıtlara bağlı olarak dudak, yanak ve dilde birkaç hafta yanma hissedilebilir.
  • Tedaviden sonraki 1-2 gün konuşmada güçlük olabilir.

Alt çene ameliyatında olası diğer riskler şöyledir;

  • Hissizlik: Alt çenenin her iki tarafında inferioralveoler sinir sistemi bulunmaktadır. Bu sinir sistemi alt dişlere ve alt dudağa duyusunu sağlamaktadır. Ameliyat esnasında çene kemiğinin ikiye ayrılması sırasında bu sinir itina ile korunur ancak bazen sinir sıkışması veya sinirde hasar meydana gelebilir. Bu durum hastanın geçici  olarak tat alma duyusunu kaybetmesine veya çene ve dudaklarda hissizlik oluşmasına neden olabilir. Çok nadir gerçekleşen bir komplikasyon olmasına rağmen sinirin zarar görmesi halinde ameliyat sırasında mikro cerrahi tekniğe (mikroskop altında cerrahi) başvurulur. Bu durumda olası riske karşı cerrahın mikro cerrahi tekniğine hakim olması büyük önem taşır.
  • Yüz Siniri Yaralanması: Yüz siniri kulağın altından yanağa doğru uzanmaktadır. Yüzün bir yarısındaki mimik kaslarını çalıştırmayı sağlayan bu sinir çene kemiği kesilirken yaralanabilir. Yüz siniri yaralanması dudağın aşağı ve dışa çekilmesini engeller. 6-12 ay arasında düzelebilmektedir.
  • Ağız Açıklığında Azalma: Ameliyat öncesi gerekli tespitlerin tamamlanmamasıyla işleme başlanması, alt ve üst çenenin gerekenden fazla açık kalmasına (kilitlenme) neden olur. Bu durum ağız açıklığının azalmasıyla sonuçlanır. Geçici olması halinde 3-4 haftada düzelebilmektedir.
  • Doku Ölümü: Kan akımı azalması durumuna bağlı olarak gelişir. Diş sinirlerini etkilemesi halinde diş tedavisi gerektirebilir. Ayrıca diş kaybına da neden olabilir.
  • Yaranın Geç İyileşmesi: Şeker hastaları, sigara kullananlar, kilolu hastalar ve beslenme bozukluğu olanlarda yara beklenenden daha geç iyileşebilmektedir.

Alt Çene Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

  • Alt çene ameliyatı 1-2 saat süren cerrahi operasyon ile tamamlanır. 
  • Hasta ameliyat sonrası oluşabilecek komplikasyonlara karşın 1-2 gün hastanede gözetim altında tutulabilir.
  • Alt çene ameliyatı sonrası olası yan etkileri azaltmak için ağrı kesici, antibiyotik ve yüzde şişliği azaltacak çeşitli tedaviler uygulanır. 
  • Ameliyattan sonraki ilk hafta beslenme sulu gıdalarla yapılmalıdır. Katı gıdalara kademeli olarak geçilir. 
  • Dişe yapışan türde yiyecek tüketimine ara verilmelidir.
  • Alt çene ameliyatından sonra yaklaşık olarak bir hafta içerisinde hasta normal yaşantısına dönebilmektedir. Tedavi sona erdikten sonraki birkaç ay dikkatli olmakta fayda vardır.
  • Ameliyattan sonra çenelerin ve dişlerin konumlarını sabitlemek amacıyla pekiştirme tedavisine başlanır. 
  • Pekiştirme tedavisi; dişlerin eski haline dönmesini engelleyen, alt çene ameliyatı sonrası uygulanan bir pasif tedavi yöntemidir. Bu süreçte hasta sabit veya takıp çıkarılabilen apareyler (aygıt) kullanır. Sabit apareyler tercih edildiyse hasta bu süreçte diş ve diş eti sağlığını korumaya özen göstermelidir. Takıp çıkarılan apareylerin kullanımı hasta sorumluluğundadır. 

Çocuklarda Alt Çene Tedavisi

Çocuklarda alt çene ameliyatı, iskelet yapısının gelişmemiş olmasına bağlı olarak yapılamamaktadır. Alt çene geriliği çocuk yaşlardan itibaren gelişen bir problemdir. Parmak emme, ağız solunumu, dişsel veya iskeletsel sorunların neden olduğu problemlerin devam etmesini engellemek için çocuklarda hareketli veya sabit apareylere başvurulur. İleri düzey çene problemlerinde de çocuklarda öncelikli olarak aparey tedavisi öngörülmektedir. Sorunun devam etmesi halinde çene ameliyatını gerektiren ciddi durumlar da söz konusu olabilir. Bu sorunun ilerlemesini engellemek amacıyla erken teşhis önemlidir. 6-7 yaşına gelen her çocuğun ortodontiste muayeneye götürülmesi gerekmektedir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Alt Çene Ameliyatı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Alt çene ameliyatı fiyatları ne kadar?

Yetişkinler kemik gelişimini tamamlamış olmaları nedeniyle çene kemiğinin şekillendirilmesi veya dişlere baskı yoluyla oluşan problemlerin çözülmesi, yalnızca tedavi ile çözülemeyecek kadar ileri seviyede olabilmektedir. Yetişkinlerde alt çene tedavisi için ortognatik cerrahi (çene ameliyatı) yöntemine başvurulmaktadır. Operasyon sonrasında kemik dokusundaki bozukluklar ve simetrik bozukluklar düzeltilebilmektedir.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Alt çene ameliyatı sonrası ağrı olur mu?

Evet, alt çene ameliyatı sonrası ağrı hissedilecektir. Anestezi eşliğinde yapılan bir operasyon olması ve dişlerin arka kısmında kesiler olması nedeniyle birkaç gün giderek azalan bir ağrı normal olarak karşılanır. Gözetim süresince ağrının hafiflemesi için ağrı kesiciler ile tedavi yapılacaktır.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Alt çene ameliyatı sonrası iz kalır mı?

Alt çene ameliyatı ağız içinden yapılan bir operasyondur. Hastanın yüzünden herhangi bir müdahale olmadığı için ameliyat izi kalması mümkün değildir. Yara iyileştikçe ağız içindeki ameliyat izi ise zamanla küçülür ve görünmez hale gelir.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Alt çene ameliyatı nerede yapılır?

Alt çene ameliyatı özel diş polikliniklerinde, devlet ve üniversite hastanelerinin ağız ve diş sağlığı birimlerinde yapılmaktadır. Alt çene ameliyatı risklerini en aza indirmek için hastanenin tam teşekküllü olması önemlidir. Genel anestezi altında yapılan alt çene ameliyatı ortodontist ve plastik cerrah eşliğinde sürdürülmektedir.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Diş ve çene bozukluklarında ameliyat gerekli mi?

Alt çene ameliyatı özel diş polikliniklerinde, devlet ve üniversite hastanelerinin ağız ve diş sağlığı birimlerinde yapılmaktadır. Alt çene ameliyatı risklerini en aza indirmek için hastanenin tam teşekküllü olması önemlidir. Genel anestezi altında yapılan alt çene ameliyatı ortodontist ve plastik cerrah eşliğinde sürdürülmektedir.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Alt çene ameliyatı ne kadar sürer?

Alt çene ameliyatı 1-2 saat arasında süren bir cerrahi müdahaledir. Ameliyat sonrası hastada görülebilecek komplikasyonları takip edebilmek için müşahede altında kalmak gerekebilir. Bu süreç hastanın durumuna ve yapılan ameliyatın türüne bağlı olarak değişecektir. Normal şartlarda hasta ameliyattan sonraki gün taburcu edilmektedir ancak bu süre bazen 2-3 günü de bulabilmektedir.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Alt çene ameliyatı riskli mi?

Anesteziyle yapılan tüm ameliyatlar gibi alt çene ameliyatı riskleri de bulunmaktadır. Özellikle ameliyat yapılan bölgede his kaybı sık karşılaşılan bir durumdur. His kaybı alt çene ameliyatı olanların operasyona verdiği tepkiye bağlı olarak kısmi veya sürekli olabilir. Cerrahi operasyonu yürütecek ortodontistin ve plastik cerrahın başarısı ameliyatın risklerini en aza indirmekte önemli bir faktördür.

Stj. Dr. Özlem Filiker

Yetişkinlerde alt çene tedavisi mümkün mü?

Yetişkinler kemik gelişimini tamamlamış olmaları nedeniyle çene kemiğinin şekillendirilmesi veya dişlere baskı yoluyla oluşan problemlerin çözülmesi, yalnızca tedavi ile çözülemeyecek kadar ileri seviyede olabilmektedir. Yetişkinlerde alt çene tedavisi için ortognatik cerrahi (çene ameliyatı) yöntemine başvurulmaktadır. Operasyon sonrasında kemik dokusundaki bozukluklar ve simetrik bozukluklar düzeltilebilmektedir.

Stj. Dr. Özlem Filiker