Akciğerde kitle, radyolojik incelemelerde saptanan anormal doku büyümelerini ifade eder. Bu kitleler iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilir. Erken teşhis ve doğru tedavi planlaması, özellikle malign kitlelerde hayati önem taşır.
Akciğer Kitlelerinin Türleri
Akciğer kitleleri temelde iki gruba ayrılır: Benign kitleler genellikle büyüme eğilimi göstermez ve metastaz yapmaz. Hamartom, granülom veya enfeksiyon kaynaklı kistler bu gruba girer. Malign kitleler ise kanser hücrelerinden oluşur; primer akciğer kanseri veya başka organlardan yayılan metastatik tümörler şeklinde görülebilir.
Akciğerde Kitle Neden Olur?
- Sigara: Kötü huylu kitlelerin %85’inden sorumludur.
- Mesleki Maruziyet: Asbest, radon gazı veya endüstriyel kimyasallar.
- Genetik Yatkınlık: Ailede akciğer kanseri öyküsü.
- Enfeksiyonlar: Tüberküloz, mantar enfeksiyonları veya apse formasyonu.
- İnflamatuar Hastalıklar: Sarkoidoz veya romatoid nodüller.
Belirtiler ve İşaretler
- 3 haftayı aşan inatçı öksürük veya öksürükle kan gelmesi (hemoptizi)
- Nefes darlığı ve göğüs ağrısı (derin nefes alırken artan)
- Sebepsiz kilo kaybı ve gece terlemeleri
- Tekrarlayan bronşit veya zatürre atakları
- İleri evrelerde yutma güçlüğü veya ses kısıklığı
Teşhis Yöntemleri
- Görüntüleme: Akciğer grafisi ve kontrastlı BT ile kitlenin boyutu, yeri ve karakteri değerlendirilir.
- PET-CT: Kitlelerin metabolik aktivitesi ölçülerek malignite riski belirlenir.
- Biyopsi: Bronkoskopi, iğne aspirasyonu veya cerrahi yolla alınan doku örnekleri patolojik incelemeye gönderilir.
- Balgam Sitolojisi: Öksürükle çıkan balgamda kanser hücreleri aranır.
Tedavi Yaklaşımları
- Cerrahi: Erken evre malign kitlelerde lobektomi veya wedge rezeksiyon.
- Radyoterapi: Tümörü küçültmek veya metastazları kontrol altına almak için.
- Kemoterapi: Küçük hücreli akciğer kanserinde birincil tedavi.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: EGFR veya ALK mutasyonu olan hastalarda kullanılır.
- İmmünoterapi: PD-1/PD-L1 inhibitörleri ile bağışıklık sisteminin aktivasyonu.
Benign Kitlelerde Yönetim
- Enfeksiyon kaynaklı kitlelerde antibiyotik veya antifungal tedavi.
- Granülomlar sadece takip edilebilir.
- Büyüyen veya şikayete yol açan benign tümörler cerrahi ile çıkarılır.
Risk Azaltma Stratejileri
- Sigara ve tütün ürünlerinden tamamen uzak durmak.
- Asbestli ortamlarda N95 maske kullanımı.
- Radon gazı testi yaptırmak (özellikle bodrum katlı evlerde).
- Düzenli akciğer taramaları (yüksek riskli gruplarda düşük doz BT).
Prognozu Etkileyen Faktörler
Kötü huylu kitlelerde sağkalım; tümör tipi, evresi ve hastanın genel durumuna bağlıdır. Erken evre küçük hücreli dışı kanserde 5 yıllık sağkalım %60-80 iken, metastatik evrede bu oran %5’e düşer. Benign kitlelerde ise tedavi sonrası tam iyileşme beklenir.
Takip Süreci
Tedavi sonrası ilk 2 yıl, 3 ayda bir kontroller (BT, kan testleri) önerilir. Nüks belirtileri (öksürük, kilo kaybı) acil değerlendirme gerektirir.
