Akciğerde sıvı toplanması (plevral efüzyon), akciğerleri çevreleyen plevra boşluğunda anormal sıvı birikmesidir. Bu durum nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük gibi ciddi semptomlara yol açabilir. Altta yatan nedenin doğru teşhisi, tedavi başarısı için hayati önem taşır.
Akciğerde Sıvı Toplanmasının Başlıca Nedenleri
Plevral efüzyon, transüda ve eksüda olarak ikiye ayrılır. Transüda düşük proteinli sıvı birikimidir ve genellikle şu durumlarda görülür:
- Kalp Yetmezliği: Kanın akciğer damarlarında basınç artışı
- Siroz: Karaciğer fonksiyon bozukluğuna bağlı sıvı dengesizliği
- Nefrotik Sendrom: Böbrek hastalıkları nedeniyle protein kaybı
Eksüda ise yüksek proteinli sıvıdır ve en sık şu durumlarla ilişkilidir:
- Akciğer Enfeksiyonları: Zatürre, tüberküloz
- Maligniteler: Akciğer kanseri, metastatik tümörler
- Otoimmün Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus
- Pulmoner Emboli: Akciğer damar tıkanıklığı
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Hastalığın şiddeti sıvı miktarına göre değişir. En yaygın semptomlar şunlardır:
- Nefes darlığı (özellikle yatarken artan)
- Kuru veya balgamlı öksürük
- Göğüste batma hissi
- Ateş (enfeksiyon varlığında)
Tanı sürecinde kullanılan yöntemler:
- Göğüs Röntgeni: Sıvı seviyesini gösteren temel görüntüleme
- Torasentez: Sıvı örneği alınarak biyokimyasal analiz
- Bilgisayarlı Tomografi: Altta yatan akciğer patolojilerinin tespiti
- Light Kriterleri: Transüda-eksüda ayrımı için kullanılır
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi stratejisi altta yatan nedene ve sıvının karakterine göre belirlenir:
-
Medikal Tedavi:
- Diüretikler (kalp yetmezliğinde)
- Antibiyotikler (bakteriyel enfeksiyonlarda)
- Steroidler (otoimmün hastalıklarda)
-
Cerrahi Müdahaleler:
- Tüp Torakostomi: Göğüs duvarından drenaj tüpü yerleştirilmesi
- Plevrodezis: Plevra yapraklarının yapıştırılması (tekrarlayan malign efüzyonlarda)
- Pleuroperitoneal Şant: Sıvının karın boşluğuna yönlendirilmesi
Komplikasyonlar ve Korunma
Tedavi edilmeyen vakalarda gelişebilecek riskler:
- Akciğerin sönmesi (kollaps)
- Plevral enfeksiyon (ampiyem)
- Solunum yetmezliği
Korunma için önerilen stratejiler:
- Kalp ve böbrek hastalıklarının düzenli takibi
- Sigaradan uzak durma
- Enfeksiyonlara karşı aşılanma (pnömokok, grip)
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Göğüs hastalıkları uzmanı tanı ve tedaviyi yönetir. Onkoloji, kardiyoloji veya romatoloji konsültasyonu altta yatan nedene göre gerekebilir. Acil başvuru gerektiren durumlar arasında ani nefes darlığı, şiddetli göğüs ağrısı veya siyanoz (dudaklarda morarma) yer alır.
