Akciğer iltihabı (pnömoni), alveollerin ve akciğer dokusunun enfeksiyon veya irritan maruziyeti sonucu iltihaplanmasıdır. Bakteri, virüs veya mantarların neden olduğu bu ciddi solunum yolu enfeksiyonu, tedavi edilmediğinde hayati riske yol açabilir.
Akciğer İltihabı Nedenleri
En yaygın etkenler arasında Streptococcus pneumoniae bakterisi ve influenza virüsü yer alır. Kimyasal buharlar, toz partikülleri veya aspirasyon (yiyecek/içeceğin akciğere kaçması) gibi enfeksiyon dışı faktörler de iltihaba neden olabilir. Sigara kullanımı, hava kirliliği ve kronik akciğer hastalıkları riski artırır.
Belirtiler ve İlerleme
- Erken Evre: Ani başlangıçlı yüksek ateş (39-40°C), titreme, kuru öksürük
- İlerleyen Dönem: Yeşil/sarı balgam, nefes alırken batıcı göğüs ağrısı, hırıltılı solunum
- Şiddetli Vakalar: Nefes darlığı, tırnaklarda morarma, bilinç bulanıklığı
Risk Grupları
- 65 yaş üstü yetişkinler ve 2 yaş altı çocuklar
- KOAH, astım veya kalp yetmezliği olanlar
- Kemoterapi alan kanser hastaları ve immünosupresif ilaç kullananlar
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Steteskopla akciğerde çıtırtı sesi (ral) tespiti
- Akciğer Grafisi: Lober konsolidasyon veya buzlu cam görünümü
- Balgam Kültürü: Etken mikroorganizmanın belirlenmesi
- Kan Testleri: CRP ve lökosit yüksekliği enfeksiyonu doğrular
Tedavi Protokolleri
- Bakteriyel Pnömoni:
- Amoksisilin-klavulanat veya solunum kinolonları (Levofloksasin)
- Ağır vakalarda hastanede intravenöz seftriakson + azitromisin
- Viral Pnömoni:
- Oseltamivir (grip kaynaklıysa), destek tedavisi ve oksijen
- Mantarsal Pnömoni:
- Flukonazol veya amfoterisin B
Evde Bakım Önerileri
- Günde 2-3 litre su tüketerek balgamı inceltin
- Buhar soluma ile solunum yollarını nemlendirin
- Yüksek yastıkla yatarak nefes almayı kolaylaştırın
Korunma Stratejileri
- Pnömokok Aşısı: 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olanlara önerilir
- El Hijyeni: Alkollü dezenfektanlarla sık temizlik
- Sigaranın Bırakılması: Silia fonksiyonlarının iyileşmesi için kritik
Acil Durum İşaretleri
- Solunum sayısının dakikada 30’u geçmesi
- Tansiyonun 90/60 mmHg altına düşmesi
- Oksijen satürasyonunun %92’nin altına inmesi
Düzenli kontroller ve risk faktörlerinin yönetimi, komplikasyonları önlemede hayati önem taşır. Şüpheli belirtilerde göğüs hastalıkları uzmanına başvurun.
