Mide adenokarsinomu, midenin iç yüzeyindeki bez hücrelerinden kaynaklanan en yaygın mide kanseri türüdür. Tüm mide kanserlerinin %90-95’ini oluşturur ve erken evrede belirti vermediği için genellikle ileri aşamalarda teşhis edilir. Bu kanser türü, beslenme alışkanlıkları, enfeksiyonlar ve genetik faktörlerle yakından ilişkilidir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
Helicobacter pylori enfeksiyonu en önemli risk faktörüdür. Bu bakteri, mide mukozasında kronik iltihaplanmaya yol açarak kanser öncüsü lezyonlara neden olur. Tütsülenmiş gıdalar, aşırı tuz tüketimi ve işlenmiş et ürünleri diğer başlıca tetikleyicilerdir. Sigara kullanımı riski iki kat artırırken, A kan grubuna sahip bireylerde ve ailesinde mide kanseri öyküsü olanlarda görülme sıklığı yüksektir.
Belirtiler ve İşaretler
Erken evrelerde hazımsızlık veya hafif mide rahatsızlığı gibi nonspesifik şikayetler görülür. İlerleyen dönemlerde yemek sonrası şişkinlik, sebepsiz kilo kaybı ve yutma güçlüğü ortaya çıkar. Kanlı kusma veya katran renkli dışkı, ülserasyon veya kanamaya işaret eder. İleri evrelerde karında ele gelen kitle veya karaciğer büyümesi gözlenebilir.
Teşhis Yöntemleri
Üst gastrointestinal endoskopi altın standart tanı yöntemidir. Şüpheli lezyonlardan alınan biyopsiler patolojik incelemeye gönderilir. Kontrastlı BT ve PET-CT ile tümörün yayılımı değerlendirilir. Laparoskopi, karın içi metastazları tespit etmek için kullanılır. Serumda bakılan CA 72-4 ve CEA tümör belirteçleri takipte rol oynar.
Evreleme Sistemi
Evrelemede TNM sınıflaması kullanılır:
- Evre 0: Kanser sadece mide iç yüzeyindedir.
- Evre 1: Tümör kas tabakasına ulaşmış, 1-2 lenf nodu tutulumu vardır.
- Evre 2: Tümör mide dışına çıkmış, 3-6 lenf nodu etkilenmiştir.
- Evre 3: Komşu organlara yayılım ve 7’den fazla lenf nodu tutulumu.
- Evre 4: Karaciğer, akciğer veya uzak lenf nodlarına metastaz.
Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi, erken evrelerde temel tedavidir. Subtotal veya total gastrektomi uygulanır. Laparoskopik cerrahi, uygun hastalarda daha az komplikasyonla sonuçlanır. Kemoterapi, cerrahi öncesi tümörü küçültmek veya sonrasında kalıntı hücreleri yok etmek için kullanılır. FLOT protokolü (5-FU, lökovorin, oksaliplatin, doksetaksel) sık reçete edilir. Radyoterapi özellikle kardia tümörlerinde etkilidir. İleri evrelerde HER2 pozitif tümörlerde trastuzumab, VEGF hedefli ramusirumab gibi akıllı ilaçlar kullanılır.
Prognoz ve Hayatta Kalım
Erken teşhis edilen Evre 1A tümörlerde 5 yıllık sağkalım %80’e ulaşır. Lenf nodu tutulumu varsa bu oran %30-50’ye düşer. Evre 4 hastalarda ortalama sağkalım 12 ay civarındadır. Periton yayılımı ve karaciğer metastazı prognozu olumsuz etkiler.
Korunma ve Risk Azaltma
Tuzlu gıda tüketimini sınırlamak ve taze sebze-meyveyi artırmak koruyucudur. H. pylori enfeksiyonunun eradikasyonu riski %40 azaltır. Düzenli endoskopik takip, ailesel mide kanseri olanlarda veya intestinal metaplazi saptanan bireylerde önerilir. Sigaranın bırakılması ve obezite kontrolü ek önlemlerdir.
Palyatif Bakım
İleri evre hastalarda stent uygulaması tıkanıklığı açar. Ağrı kontrolü için opioidler ve nörolitik blokajlar kullanılır. Beslenme desteği amacıyla perkütan endoskopik gastrostomi (PEG) tüpü yerleştirilebilir. Psikoonkolojik destek, yaşam kalitesini artırmada kritik rol oynar.
