Omurilik kireçlenmesi (spondiloz), omurgadaki kemik ve disklerin yıpranması sonucu oluşan dejeneratif bir durumdur. Genellikle yaşlanmayla ilişkili olsa da kötü duruş, genetik faktörler veya tekrarlayan travmalar da riski artırır. İşte bu kompleks sağlık sorununun detayları:
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Yaşlanma en önemli tetikleyicidir. 60 yaş üstü bireylerin %85’inde radyolojik bulgular görülür. Disklerdeki sıvı kaybı ve eklem kıkırdağının aşınması, kemik çıkıntılarının (osteofit) oluşumuna yol açar. Diğer risk faktörleri arasında obezite, sedanter yaşam, sigara kullanımı, futbol veya halter gibi yüksek baskılı sporlar ve mesleki zorlanmalar (ağır kaldırma) sayılabilir.
Belirtiler: Vücudun Verdiği Sinyaller
- Boyun/Lomber Bölge Ağrısı: Öne eğilme veya uzun süre ayakta durmayla şiddetlenen ağrı
- Uyuşma ve Karıncalanma: Sinir kökü basısına bağlı kollarda veya bacaklarda elektrik çarpması hissi
- Kas Güçsüzlüğü: Özellikle el kavrama gücünde azalma
- Refleks Kaybı: Diz veya ayak bileği reflekslerinde zayıflama
- İdrar Kaçırma: İleri vakalarda mesane kontrolünün kaybı (kauda ekuina sendromu)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Nörolojik testler (duyu, motor fonksiyon, refleks kontrolü)
- Görüntüleme:
- MR: Sinir kökü basısını ve disk hernisini net gösterir
- BT: Kemik yapıdaki osteofitleri detaylandırır
- Direkt Grafi: Omurga hizasını değerlendirir
- EMG: Sinir iletim hızı ölçümüyle hasarın şiddetini saptar
Tedavi Seçenekleri
- Fizik Tedavi:
Postür eğitimi (bilgisayar başı duruş düzeltme)
Hekim gözetiminde traksiyon ve manuel terapi
Güçlendirme egzersizleri (karın ve sırt kasları) - İlaç Tedavisi:
NSAİİ’ler (ibuprofen), nöropatik ağrı için gabapentin
Epidural steroid enjeksiyonları (şiddetli ağrıda) - Cerrahi:
Mikrodiskektomi: Sinir basısını azaltma
Laminektomi: Omurilik kanalını genişletme
Füzyon: İstikrarsız segmentlerin tespiti
Önleyici Stratejiler
- Duruş Düzenlemesi: Monitörü göz hizasına ayarlama, bel desteği kullanma
- Hareket Modifikasyonu: Yerden eğilerek değil çömelerek kaldırma
- Kilo Kontrolü: Her 5 kg fazlalık omurgaya 20 kg ek yük bindirir
- Düşük Darbe Egzersizleri: Yüzme ve pilates disk basıncını %30 azaltır
Prognoz ve Yaşam Kalitesi
Erken evrede tanı konulduğunda konservatif tedaviyle semptomlar %70 oranında kontrol altına alınabilir. İleri vakalarda cerrahi başarı oranı %85-90’dır ancak iyileşme 6-12 ay sürebilir. Nörolojik defisit gelişenlerde fizyoterapi ile maksimum fonksiyon kazanımı hedeflenir.
Hangi Uzmana Başvurulmalı?
- İlk değerlendirme için Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
- Cerrahi gerektiren durumlarda Beyin ve Sinir Cerrahisi
- Ağrı yönetimi için Algoloji klinikleri
