Genu varum, halk arasında "O-bacak" olarak bilinen ve dizlerin birbirinden uzaklaşmasıyla karakterize ortopedik bir durumdur. Özellikle yürümeye yeni başlayan çocuklarda fizyolojik olarak görülebilirken, yetişkinlerde altta yatan patolojilerin habercisi olabilir. İşte bu durumun nedenleri, tanı ve tedavi seçenekleri:
Genu Varum Nedir?
Dizler arasındaki mesafenin artması ve bacakların dışa doğru kavislenmesiyle ortaya çıkan anatomik bir deformitedir. Çocuklarda 2 yaşına kadar fizyolojik kabul edilirken, bu yaştan sonra devam etmesi veya yetişkinlikte ortaya çıkması patolojiktir. Yürüme bozukluğu ve eklem ağrılarına yol açabilir.
Başlıca Nedenler
- Bebeklik Dönemi Fizyolojisi: Yenidoğanlarda normal kabul edilen bacak eğriliği.
- Raşitizm: D vitamini eksikliğine bağlı kemik gelişim bozukluğu.
- Blount Hastalığı: Tibia kemiğinin büyüme plağı hasarı.
- Paget Hastalığı: Kemik yenilenme sürecindeki anormallikler.
- Travmalar: Kırık sonrası iyileşme bozuklukları.
- Osteoartrit: Eklem kıkırdağı yıkımına bağlı deformasyon.
Belirtiler ve İlerleme
Erken evrelerde sadece görsel farklılıkla sınırlı kalabilir. İlerleyen durumlarda:
- Yürürken veya koşarken dengesizlik hissi
- Diz ve kalça eklemlerinde ağrı
- Ayak bileğinde içe basma (pronasyon)
- Yorgunluk ve aktivite kısıtlılığı
- İleri vakalarda eklemlerde kireçlenme
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene: Dizler arası mesafe ölçümü ve yürüyüş analizi.
- Radyolojik İncelemeler:
- Tele Röntgen: Bacakların tam uzunlukta görüntülenmesi.
- Eğrilik Açısı Hesaplaması: Mekanik aks açısının ölçülmesi.
- Laboratuvar Testleri: D vitamini, kalsiyum ve fosfor düzeylerinin değerlendirilmesi.
- BT/MR: Eklem ve yumuşak doku hasarının detaylı incelenmesi.
Tedavi Yaklaşımları
- Çocuklarda Konservatif Tedavi:
- 2 yaş altında genellikle izlem yeterlidir.
- D vitamini eksikliğinde takviye ve beslenme düzenlemesi.
- Özel ortezlerle destek (gece atelleri).
- Cerrahi Müdahaleler:
- Büyüme Yönlendirme: Sekiz plak tekniği ile kemiğin kontrollü uzatılması.
- Osteotomi: Kemik düzeltme ameliyatları (özellikle erişkinlerde).
- Total Diz Artroplastisi: İleri osteoartrit vakalarında.
- Fizik Tedavi: Kas dengesizliklerini gidermeye yönelik egzersiz programları.
Risk Faktörleri ve Korunma
- D vitamini eksikliği olan gebeler
- Erken yürüteç kullanımı
- Obezite ve aşırı yük taşıma
- Tedavi edilmemiş kemik enfeksiyonları
Korunmada gebelikte yeterli D vitamini alımı, çocuklarda düzenli ortopedik kontroller ve kilo kontrolü önemlidir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Çocuk 3 yaşını geçtiği halde bacak eğriliği devam ediyorsa
- Tek taraflı asimetrik eğrilik varsa
- Ağrı veya yürüme bozukluğu eşlik ediyorsa
- Yetişkinlerde ani başlangıçlı deformasyon gelişirse
Ortopedi ve travmatoloji uzmanları tanı ve tedavi sürecini yönetir. Erken müdahale, eklem hasarı ve osteoartrit riskini azaltmada kritik rol oynar.
