Böbrek iltihabı (nefrit), böbreklerin filtreleme birimlerinde oluşan enfeksiyon veya enflamasyon durumudur. Akut ve kronik formları bulunan bu rahatsızlık, erken müdahale edilmezse böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir. İşte böbrek iltihabı hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar:
Böbrek İltihabı Türleri
Böbrek iltihabı temelde üç formda görülür. Akut piyelonefrit genellikle idrar yollarından yükselen bakterilerin neden olduğu ani başlangıçlı enfeksiyondur. Glomerülonefrit ise böbreklerin süzme ünitelerinin bağışıklık kaynaklı iltihaplanmasıdır. Kronik interstisyel nefritte ise uzun süreli iltihap böbrek dokusunda kalıcı hasara yol açar.
Belirtiler ve İşaretler
- İdrarda köpüklenme veya kan görülmesi (hematüri)
- Yüz, el ve ayaklarda şişlik (ödem)
- Bel bölgesinde tek taraflı ağrı
- Yüksek ateş ve titreme nöbetleri
- Bulantı, kusma ve iştah kaybı
- İdrar çıkışında azalma veya sık idrara çıkma
- Yorgunluk ve nefes darlığı
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bakteriyel enfeksiyonlar (E.coli başta olmak üzere), otoimmün hastalıklar (lupus, IgA nefropatisi), uzun süreli ağrı kesici kullanımı ve diyabet en yaygın nedenlerdir. Kadınlarda anatomik yapı nedeniyle idrar yolu enfeksiyonları daha sık görülür. Diğer risk faktörleri arasında böbrek taşı öyküsü, prostat büyümesi ve bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar yer alır.
Teşhis Yöntemleri
Tanı için öncelikle idrar tahlili (lökosit, eritrosit, protein varlığı) ve kan testleri (kreatinin, üre, CRP) yapılır. Ultrasonografi ile böbrek boyutları ve yapısal anomaliler değerlendirilir. Şüpheli vakalarda böbrek biyopsisi, glomerülonefrit tipini belirlemek için altın standarttır.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Bakteriyel Enfeksiyonlarda: 10-14 günlük antibiyotik tedavisi (siprofloksasin, sefaleksin)
- Otoimmün Nefritlerde: Kortikosteroidler ve immünsupresif ilaçlar
- Semptomatik Tedavi: Tansiyon kontrolü için ACE inhibitörleri, ödem için diüretikler
- Diyaliz: Akut böbrek yetmezliği gelişen vakalarda geçici destek
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
Tedavi edilmeyen vakalarda hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliği veya sepsis gelişebilir. Ani idrar kesilmesi, nefes darlığı veya şiddetli yan ağrısı durumunda acil servise başvurulmalıdır. Hamilelerde böbrek iltihabı erken doğum riski taşır.
Korunma Stratejileri
- Günlük 2-2.5 litre su tüketimi
- İdrarı uzun süre tutmamak
- Genital hijyene dikkat etmek (kadınlarda önden arkaya temizlik)
- Diyabet ve hipertansiyonu kontrol altında tutmak
- Bilinçsiz ağrı kesici kullanımından kaçınmak
Beslenme Önerileri
Tuz kısıtlaması (günde max 5g), potasyumdan kontrollü beslenme ve yeterli protein alımı önemlidir. Kızılcık suyu idrar yolu enfeksiyonlarını önlemede yardımcı olurken, probiyotikler bağırsak-böbrek eksenini destekler.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
İlk şikayetlerde aile hekimi veya nefroloji uzmanına danışılmalıdır. Tekrarlayan enfeksiyonlarda üroloji konsültasyonu gerekebilir. Hastalık seyrine göre romatoloji veya enfeksiyon hastalıkları uzmanlarıyla işbirliği yapılır.
