Kalsifikasyon, vücut dokularında kalsiyum tuzlarının birikmesiyle oluşan sertleşme sürecidir. Bu durum yaygın olarak kemikler dışındaki yumuşak dokularda görülür ve farklı sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Kalsifikasyonun mekanizması, kanda çözünmüş halde bulunan kalsiyumun çeşitli faktörlerle dokularda çökmesiyle başlar.
Kalsifikasyon Türleri ve Nedenleri
- Distrofik Kalsifikasyon: Doku hasarı sonucu ortaya çıkar. Ölü hücreler veya kronik inflamasyon bölgelerinde kalsiyum birikir. Romatoid artrit, tüberküloz veya yaralanma sonrası dokularda görülür.
- Metastatik Kalsifikasyon: Kandaki kalsiyum veya fosfor dengesizliğinden kaynaklanır. Böbrek yetmezliği, hiperparatiroidizm veya aşırı D vitamini alımı bu türe yol açar.
- İdyopatik Kalsifikasyon: Altta yatan belirgin bir neden olmadan gelişir. Beyin bazal ganglionlarında veya deri altında görülebilir.
En Sık Etkilenen Bölgeler
- Damarlar: Aterosklerozda damar duvarında kireçlenme
- Memeler: Mamografide benign mikro kalsifikasyonlar
- Eklemler: Tendon ve bağlarda kalsifik tendinit
- Böbrekler: Nefrokalsinozis olarak adlandırılan taş oluşumu
- Prostat: Kronik prostatite bağlı kalsifiye odaklar
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Semptomlar etkilenen bölgeye göre değişir:
- Eklemlerde: Hareket kısıtlılığı ve şiddetli ağrı
- Damarlarda: Kan akışı bozukluğuna bağlı uyuşukluk
- Böbreklerde: Tekrarlayan taş oluşumu
Tanıda röntgen, BT, ultrason ve mamografi kullanılır. Laboratuvar testleri olarak serum kalsiyum, fosfor ve paratiroid hormon seviyeleri ölçülür.
Tedavi Yaklaşımları
- Altta Yatan Nedenin Tedavisi:
- Hiperparatiroidizmde cerrahi müdahale
- Böbrek yetmezliğinde diyaliz ve fosfor bağlayıcılar
- D vitamini toksisitesinde sıvı tedavisi
- Semptomatik Tedaviler:
- Eklem ağrıları için NSAİİ ilaçlar
- Fizik tedavi ve hareket açıklığı egzersizleri
- Cerrahi Seçenekler:
- Büyük ağrılı kalsifik odakların çıkarılması
- Damar tıkanıklıklarında anjiyoplasti
Önleme Stratejileri
- Kalsiyumdan zengin besinlerin (süt ürünleri) kontrollü tüketimi
- D vitamini takviyelerinin doktor kontrolünde alınması
- Kronik böbrek hastalarında fosfor kısıtlaması
- Düzenli egzersizle kemik-doku sağlığının desteklenmesi
Hangi Durumlarda Uzmana Başvurulmalı?
- Eklemlerde ani başlayan şiddetli ağrı
- Cilt altında sert nodüllerin palpe edilmesi
- İdrarda kan veya tekrarlayan böbrek taşı öyküsü
- Mamografide şüpheli kalsifikasyon kümeleri
Kardiyovasküler risk faktörü olan bireylerde düzenli taramalar önem taşır. Tanı konulduktan sonra endokrinoloji, romatoloji veya ilgili branş hekimleri tedavi sürecini yönetir.
