Periferik yayma boyaması, kan hücrelerinin mikroskobik incelemesi için kullanılan temel bir laboratuvar tekniğidir. Bu yöntem, anemi, enfeksiyonlar veya hematolojik hastalıkların teşhisinde kritik rol oynar. İşte periferik yayma boyamasının adım adım uygulanışı ve dikkat edilmesi gerekenler:

1. Gerekli Malzemeler ve Hazırlık

• Lam ve Lamel: Temiz, yağsız mikroskop lamları kullanılmalıdır.
• Kan Örneği: EDTA’lı tüplere alınan taze kan örneği tercih edilir.
• Boyama Solüsyonları: Wright veya Giemsa boyaları sıklıkla kullanılır.
• pH Ayarlı Tampon Çözelti: Boyamanın kalitesini artırmak için pH 6.8-7.2 aralığında olmalıdır.

2. Yayma Preparatın Hazırlanması

• Lamın bir ucuna bir damla kan örneği yerleştirilir.
• İkinci bir lamın kenarı 45 derece açıyla kan damlasına temas ettirilir ve hızlıca ileri doğru sürülerek ince bir yayma oluşturulur.
• Preparat, oda sıcaklığında tamamen kurumaya bırakılır.

3. Boyama İşlemi

• Wright Boyası Uygulaması:
  • Kuruyan preparatın üzerine Wright boyası damlatılır ve 2-3 dakika bekletilir.
  • Eşit miktarda tampon çözelti eklenerek 4-5 dakika daha beklenir.
  • Distile su ile yıkayarak fazla boya uzaklaştırılır.
• Giemsa Boyası ile Alternatif Yöntem:
  • Preparat Giemsa solüsyonuna daldırılır ve 15-20 dakika bekletilir.
  • Fazla boya yıkanır ve kurutulur.

4. Mikroskobik İnceleme

• Boyanan preparat, 100x büyütmeli immersiyon objektifi ile incelenir.
• Eritrositlerin morfolojisi, lökositlerin dağılımı ve trombosit sayımı değerlendirilir.
• Anormal hücreler (hedef hücreler, çomaklaşmış nötrofiller) rapor edilir.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümleri

• Kalın Yayma: Hızlı sürme nedeniyle oluşur. Yavaş ve kontrollü hareket edilmeli.
• Aşırı Boyama: Tampon çözelti süresi azaltılmalı.
• Artefaktlar: Lamların temiz olmamasından kaynaklanır. Kullanımdan önce alkolle silinmeli.

Sıkça Sorulan Sorular

• Kan Örneği Ne Kadar Süre Saklanabilir? EDTA’lı örnekler oda sıcaklığında 2-3 saat içinde işlenmeli.
• Boyama Sonrası Preparat Saklanır mı? Evet, kuru ve tozsuz ortamda aylarca saklanabilir.
• Yanlış pH Değeri Sonucu Nasıl Etkiler? Hücre morfolojisi bozulur, yanlış tanıya yol açabilir.

Periferik yayma boyaması, deneyim ve dikkat gerektiren bir tekniktir. Standart protokollere uyulduğunda, hematolojik tanıda güvenilir sonuçlar sağlar.