Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamadığı kronik bir durumdur. Erken teşhis, hastalığın yönetimi ve komplikasyonların önlenmesi için kritik önem taşır. İşte kalp yetmezliği teşhisinde kullanılan yöntemler ve süreç:
1. Fizik Muayene ve Tıbbi Öykü
Doktor, hastanın şikayetlerini dinleyerek başlar. Nefes darlığı, bacaklarda şişlik, çabuk yorulma gibi belirtiler sorgulanır. Ailede kalp hastalığı öyküsü, diyabet veya hipertansiyon gibi risk faktörleri değerlendirilir. Fizik muayenede kalp üfürümleri, akciğerde sıvı birikimi (ral) ve karaciğer büyümesi gibi bulgular aranır.
2. Kan Testleri
- BNP veya NT-proBNP Testi: Kalp kası gerilimini gösteren bu testler, kalp yetmezliği şüphesinde ilk başvurulan yöntemdir. Yüksek değerler tanıyı destekler.
- Tam Kan Sayımı: Anemi veya enfeksiyon gibi durumların ekarte edilmesini sağlar.
- Karaciğer ve Böbrek Fonksiyon Testleri: Kalp yetmezliğinin organlara etkisini değerlendirir.
3. Elektrokardiyogram (EKG)
Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden EKG, ritim bozuklukları (aritmi), kalp krizi geçmişi veya kalp kası kalınlaşması (hipertrofi) gibi anormallikleri tespit eder.
4. Ekokardiyografi
Kalp yetmezliği teşhisinin altın standardıdır. Ses dalgaları kullanılarak kalbin yapısı ve işlevi incelenir. Ejeksiyon fraksiyonu (EF) ölçülerek pompalama kapasitesi değerlendirilir. EF %40’ın altındaysa kalp yetmezliği tanısı konabilir.
5. Göğüs Röntgeni
Akciğerlerde sıvı birikimi (pulmoner ödem) veya kalp büyümesi (kardiyomegali) gibi bulguları gösterir. Ancak tek başına tanı koydurucu değildir.
6. Stres Testi
Egzersiz sırasında kalbin performansını ölçer. Treadmill üzerinde yürütülen hasta veya ilaçla kalp hızı artırılarak EKG ve kan basıncı takip edilir. İskemi (oksijen yetersizliği) varlığı araştırılır.
7. Kalp Kateterizasyonu
Nadir durumlarda, koroner arter hastalığını değerlendirmek için kullanılır. Kasık veya koldan girilerek kalp damarlarına kontrast madde verilir ve anjiyografi ile tıkanıklıklar görüntülenir.
8. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
Kalp kasının detaylı yapısını gösterir. Özellikle miyokardit veya kardiyomiyopati gibi durumlarda ekokardiyografiden daha hassas bilgiler sağlar.
9. Biyopsi (Nadir Durumlar)
Kalp dokusundan alınan örnekler, amiloidoz veya miyokardit gibi spesifik nedenlerin araştırılmasında kullanılır.
Teşhis Sonrası Adımlar
Tanı konulduktan sonra hastalığın evresi (NYHA sınıflandırması) belirlenir ve tedavi planı oluşturulur. İlaç tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde cerrahi müdahaleler (kalp pili, nakil) değerlendirilir.
