HDL kolesterol, genellikle "iyi kolesterol" olarak adlandırılan ve damar sağlığını koruyan bir lipoprotein türüdür. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, HDL seviyelerinin aşırı yüksek olmasının beklenmedik etkilere yol açabileceğini gösteriyor. İşte HDL yüksekliği hakkında bilinmesi gerekenler:
HDL Kolesterol Nedir?
HDL (Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein), dokulardaki kolesterolü karaciğere taşıyarak vücuttan atılmasını sağlar. Bu süreç, damar duvarlarında plak oluşumunu engelleyerek kalp hastalıkları riskini azaltır. Yetişkinlerde ideal HDL seviyeleri erkeklerde 40 mg/dL, kadınlarda ise 50 mg/dL üzeri olarak kabul edilir.
HDL Yüksekliği Neden Olur?
- Genetik yatkınlık (Ailesel hiperalfalipoproteinemi),
- Düzenli egzersiz ve fiziksel aktivite,
- Omega-3 yağ asitleri açısından zengin beslenme,
- Sigara kullanmama ve alkol tüketiminin sınırlandırılması,
- Bazı hormonal bozukluklar veya ilaçlar (östrojen tedavisi gibi).
Yüksek HDL Gerçekten Zararlı Mı?
HDL’nin normal aralığın üzerinde olması genellikle olumlu kabul edilse de, 100 mg/dL’yi aşan seviyeler tartışmalıdır. Bazı çalışmalar, aşırı yüksek HDL’nin:
- Antioksidan özelliklerini kaybederek inflamasyonu artırabileceğini,
- Damar sertliği riskini paradox şekilde yükseltebileceğini,
- Nadiren kalp krizi ile ilişkili olabileceğini öne sürüyor. Ancak bu bulgular kesin bir sonuca varmak için yeterli değildir ve araştırmalar devam etmektedir.
HDL ile İlgili Yanlış Bilinenler
- "Ne kadar yüksekse o kadar iyi"
HDL’nin aşırı yükselmesinin fayda sağladığına dair kanıt yoktur. Dengeli seviyeler hedeflenmelidir. - "Yüksek HDL, kötü beslenmeyi telafi eder"
HDL yüksek olsa bile, LDL ve trigliserid değerlerinin kontrol altında tutulması şarttır.
HDL Seviyesini Dengelemek İçin Öneriler
- Beslenme: Zeytinyağı, avokado ve ceviz gibi sağlıklı yağları tercih edin.
- Egzersiz: Haftada 150 dakika orta tempolu aktivite yapın.
- Sigara: Sigara içiyorsanız bırakın, çünkü HDL seviyelerini düşürür.
- Alkol: Aşırı tüketimden kaçının; kadınlar günde 1, erkekler 2 kadeh ile sınırlandırmalı.
Sıkça Sorulan Sorular
- HDL 120 mg/dL ise ne yapmalıyım?
Doktorunuza danışarak genetik test yaptırın ve kardiyovasküler risk faktörlerinizi değerlendirin. - Yüksek HDL ilaçla düşürülmeli mi?
HDL yüksekliği tek başına ilaç gerektirmez. Ancak eşlik eden kalp hastalığı varsa tedavi planı kişiselleştirilir.
HDL seviyelerinizi düzenli olarak kontrol ettirmek ve yaşam tarzı değişiklikleriyle desteklemek, uzun vadeli sağlık için kritiktir.
