Fetoskopi, gebelik döneminde fetusun direkt olarak gözlemlenmesini sağlayan endoskopik bir tanı ve tedavi yöntemidir. Özellikle kompleks fetal anomalilerde veya bazı tedavi gerektiren durumlarda kullanılır. Bu yöntem, karın duvarından rahim içine ince bir tüp (fetoskop) yerleştirilerek gerçekleştirilir. İşlemin riskleri ve faydaları hakkında bilgi sahibi olmak, ebeveynlerin karar sürecini kolaylaştırabilir.
Fetoskopi Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Fetoskopi genellikle ultrason veya MR gibi non-invaziv yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanır. İkizden ikize transfüzyon sendromu (TTTS), idrar yolu tıkanıklığı veya diyafram hernisi gibi fetal cerrahi gerektiren vakalarda kullanılır. Ayrıca bazı genetik sendromların kesin tanısı için doku örneği alınması amacıyla da tercih edilebilir.
Fetoskopinin Potansiyel Riskleri
Her invaziv prosedürde olduğu gibi fetoskopinin de belirli riskleri vardır:
- Erken Membran Rüptürü: Amniyon kesesinin erken açılması erken doğum riskini artırabilir.
- Enfeksiyon: Steril koşullar sağlanamazsa intrauterin enfeksiyon gelişebilir.
- Kanama: Plasenta veya fetal damarlarda hasar oluşması durumunda kanama görülebilir.
- Fetal Distres: İşlem sırasında fetal kalp atımında geçici yavaşlama olabilir.
Bu risklerin görülme sıklığı, işlemi gerçekleştiren ekibin deneyimi ve hastanın gebelik öyküsüne göre değişkenlik gösterir. Örneğin, deneyimli merkezlerde ciddi komplikasyon oranı %1-2 civarındadır.
Fetoskopinin Avantajları
- Direkt Görüntüleme: Ultrasonla netleştirilemeyen anatomik detayların incelenmesini sağlar.
- Tedavi İmkanı: TTTS’de lazer ablasyon veya idrar yolu tıkanıklığında şant yerleştirme gibi müdahalelerle fetal sağ kalımı artırır.
- Erken Tanı: Bazı genetik hastalıklarda hızlı ve kesin tanı konulmasına olanak verir.
Kimler Fetoskopi İçin Uygun Aday Değildir?
- Plasenta Previa: Plasentanın rahim ağzını kapatması durumunda.
- Aktif Kanama: Gebelikte devam eden vajinal kanama varlığında.
- Şiddetli Maternal Hastalıklar: Kalp yetmezliği veya kontrolsüz diyabet gibi durumlarda.
İşlem Sonrası Takip
Fetoskopi sonrası anne adayı genellikle 24-48 saat hastanede gözlem altında tutulur. Fetal kalp atımı ve rahim kasılmaları düzenli olarak izlenir. İşlemi takiben hafif kasık ağrısı veya lekelenme normal kabul edilir, ancak şiddetli ağrı veya ateş durumunda acil müdahale gerekebilir.
Alternatif Yöntemler
Non-invaziv seçenekler arasında detaylı ultrason, fetal MRI ve cell-free DNA testleri yer alır. Ancak bu yöntemlerin tanısal sınırlılıkları olduğunda fetoskopi gerekli hale gelir.
Sonuç Yerine
Fetoskopi, yüksek riskli gebeliklerde hayat kurtarıcı bir rol üstlenebilir. Ancak risk-fayda dengesinin iyi değerlendirilmesi ve işlemin deneyimli merkezlerde yapılması kritik önem taşır. Karar vermeden önce perinatoloji uzmanı ile detaylı görüşmek en doğru yaklaşım olacaktır.
