CRP (C-Reaktif Protein), karaciğer tarafından üretilen ve vücutta iltihap veya enfeksiyon varlığında yükselen bir akut faz reaktanıdır. Kan testlerinde CRP seviyesinin yüksek çıkması, genellikle vücudun bir tür stres veya savunma durumuna işaret eder. Ancak CRP yüksekliği tek başına tanı koydurmaz; altta yatan nedeni belirlemek için ek tetkikler gereklidir.

CRP Yüksekliğinin Olası Nedenleri
CRP seviyelerindeki artış, başlıca enfeksiyonlar, travmalar, cerrahi operasyonlar veya kronik inflamatuar hastalıklarla ilişkilidir. Örneğin bakteriyel enfeksiyonlar (zatürre, idrar yolu enfeksiyonu), viral hastalıklar (grip, COVID-19) veya otoimmün rahatsızlıklar (romatoid artrit, lupus) CRP’yi yükseltebilir. Ayrıca kalp krizi, kanser veya obezite gibi durumlarda da CRP seviyeleri artış gösterebilir.

CRP Türleri: Standart CRP ve hs-CRP
Standart CRP testi, genellikle akut enfeksiyon veya iltihabı tespit etmek için kullanılır. hs-CRP (yüksek hassasiyetli CRP) ise kardiyovasküler risk değerlendirmesi gibi düşük seviyeli inflamasyonu ölçmek amacıyla tercih edilir. hs-CRP’nin 3 mg/L’nin üzerinde olması, kalp hastalığı riskinin arttığını gösterebilir.

CRP Yüksekliğinin Belirtileri
CRP yüksekliği kendisi bir belirti değil, altta yatan bir sorunun göstergesidir. Ancak yüksek CRP’ye eşlik eden ateş, halsizlik, eklem ağrısı veya şişlik gibi semptomlar enfeksiyon veya inflamasyonun varlığına işaret edebilir.

Teşhis ve Ek Tetkikler
CRP yüksekliği saptandığında, nedeni netleştirmek için tam kan sayımı (hemogram), sedimantasyon, romatolojik panel veya görüntüleme yöntemleri gibi ek testler istenebilir. Örneğin, bakteriyel enfeksiyon şüphesinde antibiyotik tedavisi başlanırken, otoimmün bir hastalık düşünülüyorsa immünosupresif ilaçlar önerilebilir.

CRP Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
Tedavi, altta yatan nedene yönelik planlanır. Enfeksiyonlarda antibiyotik veya antiviral ilaçlar, inflamatuar hastalıklarda kortikosteroidler kullanılabilir. Ayrıca sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigaradan uzak durmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri kronik inflamasyonu azaltmaya yardımcı olur.

CRP Yüksekliğinin Riskleri
Uzun süreli yüksek CRP seviyeleri, damar hasarı, kalp hastalığı veya organ yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle tekrarlayan yüksekliklerde detaylı araştırma şarttır.

Sık Sorulan Sorular

• CRP kaç olmalı? Sağlıklı bireylerde CRP genellikle 0-5 mg/L arasındadır.
• CRP yüksekliği kanser belirtisi mi? Bazı kanser türlerinde yükselebilir, ancak tek başına kanser tanısı için yetersizdir.
• CRP testi aç karnına mı yapılır? Hayır, açlık gerektirmez.