Malign melanom, cilt kanserinin en agresif türlerinden biridir ve erken teşhis edilmediğinde hızla yayılma eğilimi gösterir. Bu kanser türünde sağkalım süresi, hastalığın evresine, tümör özelliklerine ve uygulanan tedavilere bağlı olarak değişiklik gösterir. İşte malign melanomda yaşam süresini belirleyen faktörler ve güncel istatistikler:
Malign Melanom Evreleme Sistemi
Melanomun evrelendirilmesinde TNM sistemi kullanılır. Bu sistemde tümörün kalınlığı (T), lenf nodu tutulumu (N) ve metastaz varlığı (M) değerlendirilir. Evre 0’dan (in situ melanom) Evre IV’e (uzak organ metastazı) kadar sınıflandırma yapılır. Örneğin, Evre I melanomda tümör kalınlığı 1 mm’den azken, Evre IV’te karaciğer veya akciğer gibi organlarda metastaz görülür.
5 Yıllık Sağkalım Oranları
Amerikan Kanser Derneği verilerine göre malign melanomda evreye göre sağkalım oranları şöyledir:
- Evre 0 ve Evre I: %98-100
- Evre II: %75-90
- Evre III: %40-70 (lenf nodu tutulumuna bağlı)
- Evre IV: %15-20 (metastazın yaygınlığına göre değişir)
Bu oranlar, erken teşhisin önemini vurgular. Deride anormal bir ben fark edildiğinde dermatolojik muayene şarttır.
Tedavi Seçenekleri ve Etkileri
- Cerrahi: Erken evrelerde tümörün geniş cerrahi sınırlarla çıkarılması tedavide altın standarttır.
- İmmünoterapi: PD-1/PD-L1 inhibitörleri (Pembrolizumab) bağışıklık sistemini aktive ederek metastatik vakalarda sağkalımı uzatır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: BRAF mutasyonu pozitif hastalarda Dabrafenib + Trametinib kombinasyonu tümör büyümesini baskılar.
- Radyoterapi: Beyin metastazlarında semptom kontrolü amacıyla kullanılır.
Yaşam Süresini Etkileyen Faktörler
- Tümör Kalınlığı: 1 mm’den ince tümörlerde sağkalım yüksekken, 4 mm üzerinde risk belirgin artar.
- Ülserasyon Varlığı: Tümör yüzeyinde ülserasyon olması kötü prognoz işaretidir.
- Mitotik İndeks: Yüksek mitotik aktivite, hücre bölünme hızının arttığını gösterir.
- LDH Düzeyi: Metastatik evrede yüksek LDH değerleri sağkalımı kısaltır.
Yaşam Süresini Uzatmak İçin Öneriler
- Düzenli Cilt Muayenesi: Benlerde asimetri, sınır düzensizliği, renk değişimi veya büyüme fark edildiğinde acilen dermatoloğa başvurulmalı.
- UV Koruma: Güneş ışınlarından korunmak için geniş spektrumlu güneş kremi ve şapka kullanılmalı.
- Onkoloji Takibi: Metastatik hastalıkta 3 ayda bir PET-CT ve kan testleri ile hastalık aktivitesi izlenmeli.
Malign melanom tedavisinde son yıllarda geliştirilen immünoterapi ve hedefe yönelik ilaçlar, ileri evre hastalarda bile yaşam süresini uzatmayı başarmıştır. Ancak erken teşhis, tedavi başarısını doğrudan etkileyen en kritik faktördür.
