Bebeklerde kalça ultrasonu, doğumsal kalça çıkığı gibi sorunların erken teşhisinde kritik rol oynayan bir tarama yöntemidir. Bu işlem, özellikle yenidoğan döneminde yapıldığında kalça displazisinin tedavisinde başarı şansını önemli ölçüde artırır.
Bebek Kalça Ultrasonu Nedir?
Kalça ultrasonu, bebeğin kalça eklemlerinin yapısını değerlendirmek için ses dalgalarını kullanan non-invaziv bir görüntüleme yöntemidir. İlk 6 ayda yapıldığında kemikler henüz tam sertleşmediği için doğru sonuçlar alınabilir. Bu tarama, özellikle ailede kalça çıkığı öyküsü varsa veya makat geliş doğum gibi risk faktörleri mevcutsa önerilir.
Kalça Ultrasonu Nerede Çekilir?
Bebek kalça ultrasonu, sağlık kuruluşlarının radyoloji bölümlerinde veya çocuk ortopedi kliniklerinde yapılır. İşlem için genellikle şu merkezler tercih edilir:
- Devlet Hastaneleri: Ücretsiz olarak hizmet veren devlet hastanelerinin radyoloji birimleri.
- Üniversite Hastaneleri: Çocuk ortopedisi uzmanlarının gözetiminde yapılan ileri tetkikler.
- Özel Görüntüleme Merkezleri: Randevu kolaylığı ve hızlı sonuç alma imkanı sunan özel klinikler.
- Aile Sağlığı Merkezleri: Bazı ASM’lerde temel taramalar yapılabilir, ancak uzman değerlendirmesi için hastanelere yönlendirme yapılır.
İşlem Öncesi Hazırlık ve Süreç
Bebekler için özel bir hazırlık gerektirmez. Ultrason sırasında bebeğin altı açılır ve kalça bölgesine jel sürülerek prob ile görüntüleme yapılır. İşlem ağrısızdır ve ortalama 15-20 dakika sürer. Bebek mümkün olduğunca sakin tutulmalıdır; bu nedenle işlem öncesi beslenmesi önerilir.
Ne Zaman Yapılmalı?
İdeal zaman, doğumdan sonraki ilk 6 hafta içidir. Erken tarama, hafif displazi vakalarında bile tedaviye erken başlama şansı verir. Risk faktörü olan bebeklerde (çoklu gebelik, aile öyküsü) doğumdan sonraki 1-2 haftada yapılabilir.
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Ultrason sonuçları Graf sınıflandırmasına göre derecelendirilir:
- Tip 1: Normal kalça gelişimi.
- Tip 2: Hafif displazi (takip gerektirir).
- Tip 3-4: Ciddi displazi veya çıkık (acil tedavi gerekli).
Sonuçlara göre ortopedi uzmanı bandaj, pavlik bandı veya cerrahi müdahale önerebilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İşlemi yapacak radyoloji teknisyeninin pediatrik deneyimi olması önemlidir.
- Bebeklerde kalça kıvrımlarının asimetrik olması veya bacak uzunluk farkı gibi belirtiler varsa vakit kaybedilmemelidir.
- Tarama sonrası takipler, özellikle Tip 2 vakalarda 3-6 aylık periyotlarla tekrarlanır.
Maliyet ve SGK Kapsamı
Devlet hastanelerinde SGK kapsamında ücretsizdir. Özel merkezlerde ücretler 300-800 TL arasında değişir. SGK anlaşmalı özel kuruluşlarda ise katkı payı ödenerek çekim yapılabilir.
