Yüz yamukluğu (fasiyal asimetri), yüzün sağ ve sol yarısı arasında belirgin boyut, şekil veya hizalama farkı olması durumudur. Hafif asimetriler normal kabul edilse de belirgin farklılıklar fonksiyonel ve estetik sorunlara yol açabilir.
Yüz Yamukluğunun Başlıca Nedenleri
- Doğumsal Faktörler: Çene eklemi gelişim bozuklukları, tortikollis (boyun eğriliği), kraniyosinostoz (kafatası kemiklerinin erken kaynaşması).
- Travma Sonrası: Yüz kırıkları, yanık nedbeleri veya yumuşak doku hasarları.
- Nörolojik Sebepler: Bell paralizisi (yüz felci), inme sonrası kas dengesizliği.
- Diş Kaynaklı Problemler: Maloklüzyon (kapanış bozukluğu), çapraşık dişler, eksik dişler.
- Patolojik Nedenler: Tümörler, TMJ (temporomandibular eklem) bozuklukları.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Yamukluk genellikle çıplak gözle fark edilir, ancak şu belirtiler eşlik edebilir:
- Gözler veya kulaklar arasında seviye farkı
- Çenenin bir yana kayması
- Gülümseme veya mimiklerde asimetri
- Çiğneme/zorluk veya baş ağrısı
Tanıda 3D yüz tarama, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme teknikleri kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi Müdahaleler:
- Ortognatik Cerrahi: Çene kemiklerinin yeniden konumlandırılması.
- Distraksiyon Osteogenezi: Kemik uzatma teknikleri.
- Yüz İmplantları: Silikon veya hastanın kendi dokusuyla asimetrinin düzeltilmesi.
- Diş Tedavileri:
- Ortodonti (tel tedavisi) ile diş hizasının düzeltilmesi.
- Protez uygulamaları.
- Fizik Tedavi:
- Yüz kaslarını güçlendiren egzersizler (özellikle felç sonrası).
- Kozmetik Yaklaşımlar:
- Dolgu veya botoks ile geçici düzeltmeler.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Ani başlayan asimetri (inme belirtisi olabilir)
- Çift görme veya konuşma bozukluğu eşlik etmesi
- Şiddetli ağrı veya fonksiyon kaybı
Önleme ve Erken Müdahale
Çocuklarda 7 yaş öncesi ortodontik muayene kritiktir. Erken teşhis edilen vakalarda fonksiyonel apareylerle cerrahi önlenebilir. Yetişkinlerde ise güneş kremi kullanımı ve travmalardan korunma önerilir.
Hangi Doktora Gidilmeli?
- Plastik Cerrahi: Kemik/yumuşak doku düzeltmeleri için.
- Ortodonti: Diş ve çene ilişkisi bozukluklarında.
- Nöroloji: Nörolojik kökenli asimetrilerde.
- KBB: Sinir hasarı veya tümör şüphesinde.
