Yüz felci (fasiyal paralizi), yüz kaslarını kontrol eden sinirin hasar görmesiyle ortaya çıkan ani yüz hareketi kaybıdır. Genellikle tek taraflı görülür ve hastalar göz kırpma, gülümseme veya kaş kaldırma gibi ifadeleri yapamaz. İşte yüz felcinin detaylı incelemesi:
Yüz Felcinin Temel Nedenleri
- Bell Paralizisi: En sık görülen tip (%70). Nedeni tam bilinmese de viral enfeksiyonlar (Herpes simpleks) ve sinir iltihabı şüphelenilir.
- Travma: Kafa kırıkları, yüz yaralanmaları veya cerrahi komplikasyonlar.
- Enfeksiyonlar: Lyme hastalığı, kulak enfeksiyonları veya Ramsay Hunt sendromu (Herpes zoster).
- Nörolojik Hastalıklar: İnme, beyin tümörleri veya multipl skleroz.
- Sistemik Hastalıklar: Diyabet, hipertansiyon veya otoimmün bozukluklar.
Belirtiler ve Klinik Tablo
- Erken Bulgular: Kulak arkasında ağrı, tat alma duyusunda değişiklik.
- Asimetri: Ağız köşesinde sarkma, gözü kapatamama.
- Fonksiyon Kaybı:
- Yemek yerken ağızdan sıvı sızması
- Konuşmada pelteklik
- Göz kuruluğu veya aşırı sulanma
- Diğer Semptomlar: Ses hassasiyeti, yüzde karıncalanma.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene:
- Alın kırıştırma, göz kapatma, gülümseme testleri.
- Elektromiyografi (EMG) ile sinir iletim ölçümü.
- Görüntüleme:
- Manyetik Rezonans (MR) veya BT ile inme/tümör ayırımı.
- Laboratuvar:
- Kan testleri (Lyme, diyabet, enfeksiyon taraması).
Tedavi Yaklaşımları
- İlaç Tedavisi:
- Kortikosteroidler: Prednizon (ilk 72 saatte başlanır).
- Antiviral İlaçlar: Valasiklovir (viral şüphede).
- Fizik Tedavi:
- Yüz masajı, elektrik stimülasyonu, özel egzersizler.
- Cerrahi:
- Sinir dekompresyonu veya greftleme (3 ay içinde düzelmeyen vakalar).
- Destekleyici Bakım:
- Göz koruması (yapay gözyaşı, gece bandajı).
İyileşme Süreci
- Hafif vakalar 3-6 haftada düzelir.
- Tam iyileşme oranı %70-85 (ilk 3 ay kritik).
- Kalıcı hasarda botoks veya estetik cerrahi seçenekleri.
Acil Durum İşaretleri
- Çift görme, kol/bacak güçsüzlüğü veya konuşma bozukluğu eşlik ediyorsa acil servise başvurun (inme riski!).
Korunma ve Risk Yönetimi
- Diyabet ve hipertansiyon kontrolü.
- Kulak enfeksiyonlarının erken tedavisi.
- Yüz ve baş bölgesinin travmalardan korunması.
Hangi Doktora Gidilir?
Nöroloji veya Kulak-Burun-Boğaz (KBB) uzmanları tanı ve tedaviyi yönetir. Fizik tedavi uzmanları rehabilitasyon sürecinde destek sağlar.