Yumuşak doku iltihabı (selülit), derinin alt tabakalarını ve bağ dokusunu etkileyen yaygın bir bakteriyel enfeksiyondur. Genellikle streptokok veya stafilokok bakterilerinin neden olduğu bu durum, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. İşte yumuşak doku iltihabı hakkında bilmeniz gereken kapsamlı bilgiler:
Yumuşak Doku İltihabı Nedir?
Yumuşak doku iltihabı, derinin dermis ve subkutan yağ dokusunda oluşan bakteriyel bir enfeksiyondur. Genellikle bacaklarda görülse de yüz, kollar ve gövdede de ortaya çıkabilir. Cilt bariyerinin bozulduğu kesik, böcek ısırığı veya cerrahi yaralar enfeksiyon için giriş kapısı oluşturur. Diyabet, periferik damar hastalığı ve bağışıklık yetmezliği olanlarda risk artar.
Belirtiler ve Klinik Bulgular
- Enfeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik ve ısı artışı
- Dokunmayla artan ağrı ve hassasiyet
- Ciltte gerginlik ve parlama hissi
- Ateş, titreme ve halsizlik gibi sistemik semptomlar
- İlerlemiş vakalarda lenf bezlerinde şişme ve ülserasyon
Enfeksiyon Türleri ve Özellikleri
Erizipel (yüzeysel selülit) daha sınırlı tutulum gösterirken, nekrotizan fasiit gibi derin doku enfeksiyonları kas ve fasyayı etkiler. Diyabetik ayak enfeksiyonları ve hayvan ısırığı kaynaklı selülit daha agresif seyreder. MRSA kaynaklı enfeksiyonlar ise antibiyotik direnci nedeniyle özel tedavi gerektirir.
Teşhis Yöntemleri
Tanı genellikle klinik muayene ile konulur. Kan testlerinde lökositoz ve CRP yüksekliği enfeksiyon şiddetini gösterir. Ultrason veya MR, apse veya doku nekrozu şüphesinde kullanılır. Kültür için doku örneği sadece şiddetli vakalarda veya tedaviye yanıt alınamadığında alınır.
Tedavi Yaklaşımları
- Antibiyotik Tedavisi:
- Hafif vakalarda oral penisilin veya sefalosporinler
- Şiddetli enfeksiyonlarda intravenöz vankomisin veya karbapenemler
- MRSA şüphesinde trimetoprim-sulfametoksazol veya doksisiklin
- Semptomatik Tedavi:
- Etkilenen bölgenin elevasyonu ve soğuk kompres
- Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlarla ağrı kontrolü
- Cerrahi Müdahale:
- Apse drenajı veya nekrotik doku debridmanı
- Basınç yaralarının ve diyabetik ülserlerin temizlenmesi
Komplikasyonlar ve Risk Faktörleri
Tedavi edilmeyen vakalarda bakteriyemi, osteomiyelit veya lenfanjit gelişebilir. Nekrotizan fasiit gibi yaşamı tehdit eden durumlarda amputasyon gerekebilir. Diyabet, obezite, lenfödem ve periferik nöropati komplikasyon riskini artıran faktörlerdir.
Korunma Stratejileri
- Cilt bütünlüğünü korumak için travmalardan kaçınmak
- Diyabetik hastalarda ayak bakımına özen göstermek
- Kronik ödemde kompresyon çorapları kullanmak
- Spor sonrası hijyenik duş almak ve ortak eşya kullanmamak
- Böcek ısırıklarına karşı koruyucu spreyler uygulamak
Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?
- Hızlı yayılan kızarıklık ve şiddetli ağrı
- 38.5°C üzeri ateş ve bilinç bulanıklığı
- Ciltte siyahlaşma veya bül oluşumu
- Diyabet veya immünsüpresyon varlığında enfeksiyon
Tedavi süresi enfeksiyon şiddetine göre 7-21 gün arasında değişir. İyileşme sonrası lenfödem gelişimi önlemek için fizik tedavi önerilir. Düzenli kontrollerle nüks riski azaltılabilir.
