Yumurtalık sancısı, kadınlarda sık karşılaşılan ve alt karın bölgesinde keskin, batıcı veya kramp tarzında hissedilen ağrılardır. Bu ağrılar bazen fizyolojik süreçlerden kaynaklansa da bazen ciddi jinekolojik sorunların habercisi olabilir. Ağrının karakteri, süresi ve eşlik eden diğer belirtiler tanı için kritik ipuçları sağlar.
Yumurtalık Sancısının Yaygın Nedenleri
- Yumurtlama (Ovülasyon) Ağrısı: Adet döngüsünün ortalarında yumurtlama sırasında hafif-orta şiddette, tek taraflı ve kısa süreli ağrı görülür. Mittelschmerz olarak da bilinir.
- Over Kistleri: Fonksiyonel kistler (folikül kisti, korpus luteum kisti) veya çikolata kistleri (endometrioma) gerilme veya yırtılma sonucu şiddetli ağrı yapabilir.
- Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Rahim, yumurtalık ve tüplerde bakteriyel enfeksiyon sonucu ateşle birlikte yoğun ağrı oluşur.
- Endometriozis: Rahim içi dokunun yumurtalıklarda bulunması, adet dönemlerinde şiddetli kramplara yol açar.
- Yumurtalık Torsiyonu: Yumurtalığın etrafında dönerek kan akımını kesmesi; ani başlayan, şiddetli ve acil müdahale gerektiren bir durumdur.
- Dış Gebelik: Tüplerde yerleşen gebelik, yırtılma riskiyle beraber tek taraflı keskin ağrı yapar.
Eşlik Eden Belirtiler
- Kasıkta veya belde yoğunlaşan ağrı
- Adet düzensizliği veya anormal kanamalar
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
- Bulantı, kusma ve bağırsak hareketlerinde değişiklikler
- İdrar yaparken yanma veya sık idrara çıkma
Teşhis Yöntemleri
Jinekolojik muayenede hassasiyetin lokalizasyonu önem taşır. Transvajinal ultrason ile kist veya kitleler değerlendirilir. PID şüphesinde vajinal kültür, dış gebelik için beta-HCG testi istenir. Endometriozis tanısında laparoskopi altın standarttır.
Tedavi Seçenekleri
- Medikal Tedavi:
- Ağrı kesiciler (NSAİİ’ler) ve kas gevşeticiler
- Antibiyotikler (enfeksiyon varlığında)
- Hormon tedavileri (endometriozis veya kistler için)
- Cerrahi Müdahale:
- Kistektomi (kistin çıkarılması)
- Laparoskopik cerrahi (torsiyon veya dış gebelikte)
- Ooferektomi (ileri endometriozis veya tümörlerde)
- Destekleyici Tedaviler:
- Sıcak kompres uygulaması
- Pelvik taban fizyoterapisi
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Ani başlayan ve giderek artan şiddetli ağrı
- Ateşin 38°C üzerine çıkması
- Baş dönmesi veya bayılma hissi
- Karında sertlik ve şişkinlik
Korunma ve Öneriler
Düzenli jinekolojik kontroller ve pelvik ultrason, kistlerin erken tespitini sağlar. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için bariyer yöntemler kullanılmalıdır. Adet dönemlerinde ağrıyı azaltmak için magnezyum takviyeleri ve omega-3 kullanılabilir.
