Yumurtalık enfeksiyonu (ooforit), genellikle pelvik inflamatuar hastalığın (PID) bir parçası olarak gelişen ve üreme sağlığını tehdit eden ciddi bir durumdur. Enfeksiyon yumurtalıkları tek başına etkileyebileceği gibi, fallop tüpleri ve rahmi de kapsayabilir. Erken tedavi edilmezse kısırlık gibi kalıcı sorunlara yol açabilir.
Yumurtalık Enfeksiyonu Nedenleri
Enfeksiyon genellikle bakteriyel kaynaklıdır. Cinsel yolla bulaşan mikroorganizmalar (özellikle Klamidya ve Gonore) başlıca sebeplerdir. Diğer nedenler arasında cerrahi müdahaleler (kürtaj, histeroskopi), spiral kullanımı veya doğum sonrası komplikasyonlar yer alır. Nadiren apandisit gibi komşu organ enfeksiyonları da yayılım gösterebilir.
Belirtiler ve İşaretler
- Şiddetli alt karın ağrısı (tek veya iki taraflı)
- Ateş (38°C üzeri) ve titreme
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Anormal vajinal akıntı (sarı-yeşil renkli, kötü kokulu)
- Adet düzensizliği veya ağır kanama
- İdrar yaparken yanma veya sık idrara çıkma
- Mide bulantısı ve kusma
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene: Karın hassasiyeti ve pelvik muayenede rahim hareketiyle artan ağrı.
- Laboratuvar Testleri: Tam kan sayımı (CRP ve sedimantasyon yüksekliği), vajinal kültür, idrar tahlili.
- Görüntüleme: Transvajinal ultrason ile yumurtalıkta büyüme veya apse tespiti.
- Laparoskopi: Şüpheli vakalarda kesin tanı için altın standart yöntem.
Tedavi Protokolleri
- Antibiyotik Tedavisi:
- Hafif vakalarda oral antibiyotikler (Doksisiklin + Metronidazol).
- Şiddetli enfeksiyonlarda hastanede yatarak IV antibiyotik (Sefoksitin + Doksisiklin).
- Cerrahi Müdahale:
- Apse varlığında drenaj veya laparoskopik debridman.
- İleri vakalarda tüp/yumurtalık alınması (ooferektomi).
- Destek Tedavileri: Ağrı kesiciler, sıvı takviyesi ve istirahat.
Komplikasyonlar ve Riskler
- Tüp-Yumurtalık Apsesi: Acil cerrahi gerektiren yaşamı tehdit eden durum.
- Kronik Pelvik Ağrı: Enfeksiyon sonrası 6 aydan uzun süren ağrılar.
- İnfertilite: Fallop tüplerinde tıkanıklık veya yapışıklıklar.
- Ektopik Gebelik: Tüplerde hasar sonucu risk 6-10 kat artar.
Korunma Stratejileri
- Cinsel Güvenlik: Prezervatif kullanımı ve düzenli CYBE taramaları.
- Jinekolojik Prosedürler Sonrası: Antibiyotik profilaksisi uygulanması.
- Hijyen: Adet döneminde tampon/ped değişim sıklığına dikkat.
- Erken Müdahale: Vajinal enfeksiyon belirtilerinde zaman kaybetmeden tedavi.
Gebelik ve Yumurtalık Enfeksiyonu
Gebelikte nadir görülür ancak düşük veya erken doğuma yol açabilir. Tedavide fetüse zarar vermeyen antibiyotikler (Eritromisin) tercih edilir. Apse varlığında cerrahi girişim gerekebilir.
Sık Sorulan Sorular
- "Soğukta oturmak enfeksiyon yapar mı?" Hayır, direkt sebep değildir ancak bağışıklığı düşürerek riski artırabilir.
- "Adet döneminde ilişki riskli mi?" Evet, rahim ağzının açık olması enfeksiyon geçişini kolaylaştırır.
- "Bitkisel tedavi etkili mi?" Tıbbi tedaviyi destekleyebilir ancak tek başına yetersizdir.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı (jinekolog) ilk başvuru noktasıdır. Ağır enfeksiyonlarda enfeksiyon hastalıkları uzmanı ile konsültasyon gerekebilir.
