Yüksek nabız (taşikardi), dinlenme halindeyken dakikada 100’ün üzerinde kalp atışı olması durumudur. Bu durum fizyolojik nedenlerle geçici olabileceği gibi, altta yatan ciddi sağlık sorunlarının habercisi de olabilir.
Yüksek Nabız Nedenleri
- Fizyolojik Sebepler: Egzersiz, stres, kafein tüketimi veya ateşli hastalıklar
- Kardiyak Problemler: Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı, kapak problemleri
- Metabolik Bozukluklar: Hipertiroidi, anemi, elektrolit dengesizlikleri
- Solunum Sorunları: KOAH, pulmoner emboli
- İlaç Etkileri: Astım ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları, bazı antidepresanlar
Belirtiler ve Risk Faktörleri
Çarpıntı, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi ve baş dönmesi en sık görülen şikayetlerdir. 65 yaş üstü bireylerde, diyabet veya hipertansiyon hastalarında, sigara kullananlarda risk artar. Gece uykudan çarpıntıyla uyanma veya bayılma gibi durumlar acil müdahale gerektirir.
Teşhis Yöntemleri
- EKG: Ani nabız yükselmelerinin kalp ritmiyle ilişkisini değerlendirir
- Holter Monitorizasyon: 24-48 saatlik kalp ritmi kaydı
- Efor Testi: Egzersize bağlı taşikardi tespiti
- Kan Testleri: TSH (tiroid), hemoglobin (anemi), elektrolit düzeyleri
- Ekokardiyografi: Kalp yapısı ve fonksiyonlarının incelenmesi
Tedavi Yaklaşımları
1. Altta Yatan Nedenin Tedavisi
- Anemide demir takviyesi
- Hipertiroidide antitiroid ilaçlar
- Elektrolit dengesizliğinde düzeltme
2. Kardiyak Tedaviler
- İlaçlar: Beta blokerler (Metoprolol), kalsiyum kanal blokerleri (Diltiazem)
- Ablasyon: Anormal elektrik sinyallerinin radyofrekansla yakılması
- ICD (İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör): Hayatı tehdit eden aritmilerde
3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Kafein, alkol ve sigaradan kaçınma
- Stres yönetimi için nefes egzersizleri ve meditasyon
- Haftada 150 dakika orta tempolu yürüyüş
Acil Durumlar ve Doktora Başvuru Zamanı
Göğüs ağrısı, şiddetli nefes darlığı veya bilinç kaybı eşlik ediyorsa acil servise başvurulmalıdır. İstirahat nabzının sürekli >120/dk olması veya gece çarpıntıyla uyanma durumlarında kardiyoloji uzmanına danışılmalıdır.
Önleyici Tedbirler
- Tansiyon ve kan şekeri kontrolü
- Düzenli kardiyolojik check-up (özellikle 40 yaş üstü)
- Magnezyum ve potasyumdan zengin beslenme (yeşil yapraklılar, muz)
Yüksek nabız, basit bir çarpıntıdan yaşamı tehdit eden aritmilere kadar geniş bir yelpazede değerlendirilmelidir. Erken teşhis ve nedene yönelik tedavi, kalıcı hasar riskini önemli ölçüde azaltır.
