Yemek borusunda kitle (özofagus kitleleri), yutma güçlüğünden hayati riske kadar uzanan ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen oluşumlardır. İyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilen bu kitlelerin erken teşhisi, tedavi başarısını doğrudan etkiler. İşte yemek borusu kitleleri hakkında bilinmesi gerekenler:
Yemek Borusu Kitlelerinin Türleri
- İyi Huylu Kitleler: Leiomiyom (düz kas tümörü), polip veya kistler. Genellikle yavaş büyür ve metastaz yapmaz.
- Kötü Huylu Tümörler: Özofagus kanseri (adenokarsinom veya skuamöz hücreli karsinom). Hızlı yayılım gösterir.
- Diğer Nedenler: Reflü kaynaklı Barrett özofagusu, enfeksiyon granülomları.
Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Küçük kitleler genellikle belirti vermez. Büyüdükçe şu semptomlar görülür:
- Yutma güçlüğü (özellikle katı gıdalarda)
- Göğüs kemiği arkasında yanma veya ağrı
- Sebepsiz kilo kaybı
- Kanlı kusma veya siyah renkli dışkı
- Ses kısıklığı ve kronik öksürük
Teşhis Yöntemleri
Tanı için çoklu yöntemler kombine edilir:
- Endoskopi: Esnek bir tüple yemek borusunun incelenmesi ve biyopsi alınması.
- Baryumlu Röntgen: Yutma sırasında çekilen özel filmlerle kitlenin boyutu ve konumu tespiti.
- BT/PET-CT: Kanser evrelemesi ve metastaz araştırması.
- Endoskopik Ultrason (EUS): Kitlenin derinliğinin ve lenf nodu tutulumunun değerlendirilmesi.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi kitlenin türüne ve evresine göre planlanır:
- Cerrahi:
- Endoskopik Mukozal Rezeksiyon (EMR): Erken evre kanser veya poliplerde uygulanır.
- Özofajektomi: İleri evre tümörlerde yemek borusunun bir bölümünün çıkarılması.
- Onkolojik Tedaviler:
- Kemoterapi (5-FU, Sisplatin)
- Radyoterapi
- İmmünoterapi (Pembrolizumab)
- Palyatif Yöntemler:
- Stent yerleştirme (yutma pasajını açmak için)
- Lazer ablasyon
Risk Faktörleri ve Korunma
- Ana Riskler: Sigara, alkol, kronik reflü, obezite, asbest maruziyeti.
- Korunma Stratejileri:
- Tütün ürünlerinden uzak durmak
- Sebze-meyve ağırlıklı beslenme
- Reflüyü kontrol altına almak (asit baskılayıcı ilaçlarla)
- Düzenli endoskopi takibi (Barrett özofagusu hastalarında)
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
- Yutarken boğulma hissi veya nefes darlığı
- Kusmukta parlak kırmızı kan
- 2 haftada %10’dan fazla kilo kaybı
Sık Sorulan Sorular
- Kitleler kansere dönüşür mü? İyi huylu kitleler genellikle dönüşmez, ancak Barrett özofagusu kanser riski taşır.
- Ameliyat sonrası normal yaşam süresi ne kadar? Erken evre kanserde 5 yıllık sağkalım oranı %47-60’tır.
- Alternatif tedavi var mı? Tıbbi tedaviyi destekleyici olarak akupunktur (bulantı kontrolü) veya beslenme danışmanlığı önerilir.
