Yemek borusu tümörleri (özofagus tümörleri), yutma güçlüğünden kilo kaybına kadar ciddi semptomlarla kendini gösteren ve erken teşhisin hayati önem taşıdığı hastalıklardır. Bu tümörler iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilir, ancak en sık görülen tipi özofagus kanseridir. İşte tüm yönleriyle yemek borusu tümörleri:
Yemek Borusu Tümörü Nedir?
Yemek borusunun iç yüzeyini kaplayan hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan anormal kitlelerdir. İki ana türü vardır:
- Adenokarsinom: Genellikle alt özofagusta, reflüyle ilişkili hasar sonucu gelişir.
- Skuamöz Hücreli Karsinom: Üst ve orta özofagusta başlar, sigara ve alkolle güçlü bağlantılıdır.
Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Erken evrede belirti vermeyebilir. Tümör büyüdükçe şu semptomlar görülür:
- Yutma Güçlüğü (Disfaji): Önce katı gıdalarda, ilerleyen dönemde sıvılarda zorlanma.
- Ağrılı Yutma: Göğüs kemiği arkasında yanma hissi.
- Açıklanamayan Kilo Kaybı: 3 ayda %10’dan fazla kayıp.
- Ses Kısıklığı: Tümörün ses tellerine uzanan sinirleri sıkıştırmasıyla.
- Kanlı Kusma veya Katran Renkli Dışkı: Sindirim sistemi kanaması belirtileri.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Asit Reflü: Uzun süreli reflü Barrett özofagusuna yol açarak adenokarsinom riskini 30 kat artırır.
- Tütün ve Alkol Kullanımı: Skuamöz hücreli kanser riskini 8-10 kat yükseltir.
- Obezite: Karın içi basınç artışı reflüyü tetikler.
- Beslenme Alışkanlıkları: Aşırı sıcak içecekler, tütsülenmiş gıdalar ve nitrat içeren besinler.
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopi: Işıklı kameralı tüple yemek borusunun görüntülenmesi ve biyopsi alınması.
- Baryumlu Röntgen: Hastanın baryum sıvısı yutarken çekilen görüntülerle tümörün haritalanması.
- PET-BT: Kanserin yayılımını değerlendirmek için kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
Cerrahi:
- Özofajektomi: Tümörlü bölümün çıkarılması ve mide/bağırsaktan yeni yemek borusu oluşturulması.
- Endoskopik Mukozal Rezeksiyon: Erken evre tümörlerde minimal invaziv yöntem.
Onkolojik Tedaviler:
- Kemoterapi: Cisplatin veya 5-FU gibi ilaçlarla tümör küçültme.
- Radyoterapi: Özellikle skuamöz hücreli tümörlerde ışın tedavisi.
- Hedefe Yönelik Tedavi: Trastuzumab (HER2 pozitif tümörlerde) veya immünoterapi (Pembrolizumab).
Palyatif Yöntemler:
- Stent Yerleştirme: Tıkanıklığı açarak beslenmeyi sağlama.
- Lazer Tedavisi: Tümör dokusunu yakarak yutma kolaylığı.
Korunma ve Erken Tanı Stratejileri
- Reflü şikayeti olanlar düzenli endoskopi yaptırmalı.
- Sigara ve alkolden kaçınılmalı, meyve-sebze ağırlıklı beslenilmeli.
- Yutma güçlüğü gibi erken belirtilerde zaman kaybetmeden gastroenteroloğa başvurulmalı.
Yaşam Beklentisi ve İstatistikler
Evreye göre 5 yıllık sağkalım oranları:
- Evre 1: %60-70
- Evre 2: %30-40
- Evre 3: %10-20
- Evre 4: %5’ten az
Erken teşhis ve kombine tedavilerle sonuçlar iyileştirilebilir.
